[15]
Loading...
Procambarus alleni – rak florydzki
Systematyka
Podtyp: Crustacea (skorupiaki)
Gromada: Malacostraca (pancerzowce, rakowce)
Rząd: Decapoda (dziesięcionogi)
Rodzina: Cambaridae
Rodzaj: Procambarus
Gatunek: Procambarus alleni (Faxon, 1884)
Występowanie
Półwysep Floryda w stanie Floryda (USA).
Wygląd
Raki te należą do gatunków średniej wielkości – dorastają mniej więcej do 10 cm (długość liczona bez czułków i szczypiec). Raki florydzkie są z natury brązowawe, ale cechą charakterystyczną omawianej odmiany jest niebieskie ubarwienie pancerza. W przybliżeniu można by powiedzieć, że to taki „niebieski albinizm”. Jest to cecha spotykana czasem także u raków innych gatunków (nie każdy zatem niebieski rak jest rakiem florydzkim), determinują ją allele recesywne (nieujawniające się u heterozygot w obecności allelu dominującego), dlatego całe potomstwo pochodzące od niebieskiej pary zachowuje niebieską barwę rodziców. Intensywność niebieskiego zabarwienia wzrasta z wiekiem: u zupełnie młodych raków kolor ten jest dość słabo zaznaczony, natomiast u dorosłych osobników ujawnia się w całej krasie, a dodatkowo uwydatnić go może odpowiednio dobrane oświetlenie w akwarium. U raków świeżo po linieniu pancerz dopiero twardnieje i jest on wtedy raczej ciemnoróżowy, zazwyczaj odzyskuje niebieskie zabarwienie w ciągu kilkunastu godzin.
Akwarium
Może być nieogrzewane, z wodą o temperaturze pokojowej, choć raki najlepiej czują się przy ciepłocie 20-27°C. Temperatura wody wpływać będzie nie tylko na zawartość tlenu w wodzie, ale także na szybkość wzrostu zwierząt i długość ich życia (w wyższej rosną szybciej, ale żyją krócej). Im większy zbiornik, tym lepszy, przy czym najważniejsza jest powierzchnia dna i duża ilość kryjówek, które można zapewnić, umieszczając w akwarium typowe elementy wykorzystywane w akwarystyce takie jak: korzenie, fragmenty skał czy kamienie. Dobrze sprawdzają się także rurki drenarskie, chętnie zajmowane przez te skorupiaki. Kryjówki dają rakom schronienie na czas linienia, kiedy po zrzuceniu pancerza są przez pewien czas miękkie i przez to narażone na ataki czy to innych raków, czy drapieżników. Raki spędzają w nich większość czasu także poza tym krytycznym okresem. Kryjówka jest niezbędna samicy w czasie, kiedy nosi jaja i larwy.
Raki te mogą kopać, ale niezbyt intensywnie ani głęboko. Wprawdzie to zwierzęta typowo wodne, ale mogą wydostać się z akwarium i przez jakiś czas przebywać poza wodą, dlatego musi być ono zabezpieczone (pokrywa). Rośliny nie są niezbędne, część z nich raki mogą zjadać, zwłaszcza jeśli są zbyt słabo karmione. Wskazana dobra filtracja. W przypadku objawów niedoboru tlenu także napowietrzanie. Niedostatek tlenu objawia się w zachowaniu zwierząt tym, że wspinają się po elementach wystroju lub wyposażenia akwarium (rośliny, tło strukturalne, filtr, grzałka etc.), pod samą powierzchnię i czerpią powietrze atmosferyczne przez wystawienie jednego boku nad wodę (skrzela raków znajdują się pod pancerzem po obu stronach tułowia).
Hodowla grupowa
Raki florydzkie nie tworzą stad ani par. Raczej unikają spotkań ze sobą (oczywiście poza kopulacją). Przy spotkaniu zazwyczaj odskakują, rozpływają się w różne strony. Nie ma zatem potrzeby trzymania ich np. parami (chyba że zależy nam na rozmnażaniu). Jeśli jednak chcemy mieć większą ich liczbę w akwarium, należy je odpowiednio urządzić (dużo kryjówek!). Raki mogą ze sobą walczyć, czasem nawet się okaleczać. Przy okazji warto wspomnieć, że jeśli do tego doszło, gdy zwierzę było młode, to brakująca kończyna (bo zazwyczaj na tym właśnie polega okaleczenie) odrasta w czasie kolejnych linień. W swojej praktyce spotykałem się już z osobnikami, które w wyniku utarczek traciły obie pary szczypiec i mimo to przeżywały.
Na podstawie doświadczeń własnych i cudzych mogę powiedzieć, że raki te mogą żyć z niektórymi rybami. Trzymałem lub trzymam nadal z takimi gatunkami jak: zbrojniki niebieskie, neony Innesa, kosiarki, kiryski spiżowe, błyszczyki parańskie, sumki szkliste czy miedziki obrzeżone, jednak mogą zdarzać się obgryzienia części ciała, zwłaszcza u gatunków o wydłużonych, weloniastych płetwach (np. bojowniki). Udają się nawet kombinacje z pielęgnicami afrykańskimi (przynajmniej niektóre pyszczaki z Malawi czy trofeusy z Tanganiki). Należy przypuszczać, że wiele zależy od wielkości przestrzeni, jaką dzielą z rybami i od karmienia.
Żywienie
Każdy pokarm dla ryb, zarówno żywy, jak i mrożony lub suchy (wszelkie granulaty, płatki itp., suszone krewetki). Najważniejsze, by trafił na dno, skąd raki będą mogły go podjąć. Chętnie jedzą także sparzoną sałatę, kalarepę, szpinak i inne warzywa, jednak przy ich podawaniu należy bardzo uważać, ponieważ środki ochrony roślin stosowane w ich uprawie, choć nieszkodliwe dla człowieka, mogą zabić raki. Dlatego warzywa powinny pochodzić tylko ze sprawdzonego źródła.
Młode osobniki jedzą dużo i często, starsze mniej. Jeśli są obficie karmione, nie wyrządzają większych szkód wśród roślin (nieruszone mogą pozostać np. mikrozorum, zwartki, nurzańce czy anubiasy), zazwyczaj jednak podgryzają je z większą lub mniejszą ochotą.
W czasie linienia raki zrzucają stary oskórek, czyli wylinkę, nie należy jej usuwać z akwarium – raki zjedzą ją, wykorzystując zawarte w niej substancje do budowy nowego pancerza.
Rozmnażanie
Raki te, w przeciwieństwie do raków marmurowych („kubańskich”), nie rozmnażają się przez partenogenezę (dzieworództwo), co oznacza, że do rozrodu potrzebna jest para, czyli samiec i samica.
Dojrzałość płciową osiągają przy długości ok. 6-7 cm. Płeć można rozpoznać po kształcie szczypiec – u samicy są krótsze, krępe, masywniejsze, u samca smuklejsze. Metodą pewniejszą i możliwą do zastosowania także w młodszym wieku jest obecność lub brak specjalnie przekształconych odnóży odwłokowych. U samców odnóża dwóch pierwszy par na odwłoku są przekształcone w gonopodia, służące do przekazywania nasienia samicy; są one silnie podkulone i skierowane ku przodowi (patrz zdjęcie). U samicy takich odnóży nie znajdziemy. U niej na brzusznej stronie znajduje się organ zwany annulus ventralis w postaci niewielkiej brodawki. U nasady dwóch odnóży krocznych znajdują się otwory płciowe (gonopory), ale zazwyczaj są za małe, by można je było dostrzec.
Kopulacja wygląda dość szokująco dla kogoś, kto się nie zetknął z czymś takim: samiec w brutalny sposób odwraca samicę na grzbiet, przytrzymując jej szczypce bardzo silnie swoimi (jeśli samica jest świeżo po linieniu, to dojść może nawet do przecięcia jej jeszcze miękkich szczypiec). Zwierzęta przez kilkanaście minut pozostają w bezruchu, po czym rozchodzą się w swoje strony.
W jakiś czas po udanym zapłodnieniu samica składa jaja i umieszcza je na odnóżach po dolnej stronie odwłoka. W tym bezpiecznym miejscu wykluwają się młode i przebiega ich początkowy rozwój. Samica porusza odnóżami, zapewniając dobre natlenienie wody wokół zarodków, a potem larw. Samica w tym czasie zwykle bywa dobrze ukryta i można jej nie widzieć nawet przez miesiąc; w tym czasie właściwie nie interesuje się też pokarmem. Na szybkość procesu wzrostu i rozwoju młodych wpływa temperatura wody, powinna być ona utrzymywana na poziomie ponad 20°C (ale nie może też być zbyt wysoka). Miniaturowe raczki odczepiają się od odnóży jako osobniki już zdolne do samodzielnego życia. Z początku rosną błyskawicznie, przechodzą linienie co kilka dni, potem proces ten staje się stopniowo coraz wolniejszy, a linienia zachodzą coraz rzadziej. Dorosłe raki mogą zjadać potomstwo. Młode mogą ginąć także zassane przez filtr, dlatego wskazane jest jego zabezpieczenie lub stosowanie filtrów z odsłoniętą gąbką filtracyjną napędzanych głowicą.
Dodatkowe informacje można znaleźć w artykule Chrisa Lukhaupa pt. „Niebieski klejnot w akwarium słodkowodnym – homar florydzki” (Nasze Akwarium, nr 39).
Opracował
Dominik Tomaszewski
http://www.man.poznan.pl/dominito
Liczba wyświetleń: 14698
