Żywienie węży

Żywienie węży

Wszystkie węże zamieszkujące kule ziemską są drapieżnikami. Wszystkie, ze względu na brak możliwości rozrywania, odgryzania i przeżuwania pokarmu połykają całą ofiarę. Mimo braku odnóży, świetnie polują, ale zdarzają się także przypadki zjadania padliny. Bez względu na to czy są pasywnymi łowcami, żerują aktywnie, duszą swoje ofiary lub do ich uśmiercania używają jadu, dzięki wielu latom ewolucji stały się świetnymi myśliwymi. W warunkach naturalnych rodzaj przyjmowanego pożywienia zależy od gatunku węża, jego wielkości, obfitości pokarmu oraz samego wieku gada , bowiem preferencje żywnościowe mogą zmieniać się wraz z upływem lat. W większości przypadków dietę stanowią:

• małe ssaki;
• ptaki;
• płazy;
• inne gady (w tym węże);
• ryby;
• jaja wszelakich zwierząt;

Bywają jednak gatunki, które mają wyspecjalizowaną dietę i odżywiają się np.:

• ślimakami;
• owadami;
• ikrą ryb;
• skrzekiem żab;

Niektóre węże nie poszukują aktywnie pożywienia, wyczekując na ofiarę w ukryciu. Inne znów, intensywnie polują dniem lub nocą kierując się swoimi zmysłami. Gatunki posiadające duże oczy i okrągłe źrenice żerują najczęściej za dnia, przeczesując zarośla, wpełzając do różnorakich nor a także przeszukując dziuple i gniazda. Nocni łowcy polegają najczęściej na świetnie wyspecjalizowanemu zmysłowi powonienia, a także swoistym termicznym receptorom. Ze względu na sposób uśmiercania pokarmu węże możemy podzielić na trzy grupy:

• węże duszące swoje ofiary;
• węże posiadające śmiercionośny jad;
• węże połykające żywy pokarm;

Czasami bywa, iż wielkość ofiary wielokrotnie przekracza grubość węża. Najczęściej nie jest to dużym problemem, ponieważ budowa ich ciała (narządów wewnętrznych, budowa żuchwy i innych elementów układu kostnego) pozwala na połykanie tak dużego pokarmu, (co może trwać od kilku minut do kilku godzin – lub nawet więcej). Przewód pokarmowy węży jest stosunkowo krótki i wynosi od 28% do około 175% długości ich ciała. Porównując roślinożercy posiadają przewód pokarmowy sięgający 2000% długości ciała.

Większość gatunków węży zamieszkujących domowe terraria żywi się małymi ssakami, ptakami (głównie pisklętami kurcząt) a także rybami i innymi gadami. Wszystkie inne gatunki, których dieta dość znacząco odbiega od podanej powyżej polecane są doświadczonym hodowcom.

Rodzaj podawanego pokarmu

Małe ssaki

Najczęściej wykorzystywany rodzaj pokarmu. Łatwy w hodowli a także najlepsze źródło wszystkich składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu węża. Zaliczamy do nich:

• myszy;
• szczury;
• myszoskoczki;
• chomiki;
• świnki morskie;
• króliki;

Dwa pierwsze wymienione gatunki stanowią podstawę żywienia węży w terrariach. Oprócz wymienionych w warunkach Polski dostępne bywają pochodzące z hodowli instytutów naukowych nornice rude oraz inne gatunki nornikowatych – stanowią one doskonałą alternatywę w przypadku węży odmawiających przyjmowania myszy lub urozmaicenie diety. Innym gryzoniem zyskującym popularność jest Mastomys – płodny gatunek dostępny również na wielu giełdach terrarystycznych. Zdecydowanie odradzane jest podawanie gryzoni złapanych w ich naturalnym środowisku, gdyż najczęściej są wtedy źródłem przeróżnych chorób i pasożytów.

Pisklęta

Jedno lub kilkudniowe pisklęta świetnie nadają się jako pokarm dla węży średniej wielkości. Najlepiej jednak, aby nie stanowiły głównego składnika ich diety, i należy nabywać je z pewnego źródła.

Ryby

Węże o takim rodzaju diety należy karmić całymi rybami. Najlepiej wszelakimi piękniczkowatymi (gupiki, mieczyki, molinezje), młodymi pstrągami i płotkami (zróżnicowanie jest istotne), choć co jakiś czas powinno się starać przekonać węża do zjedzenia jednodniowego oseska mysiego. Niedopuszczalne jest karmienie chorymi rybami, kawałkami ryb (filetami) oraz długodystansowe podawanie ryb morskich. W razie odmowy przyjmowania innego pokarmu (niż całe ryby), co kilka karmień można podać witaminę b-complex.

Owady i dżdżownice

Gatunki, które mają tak wyspecjalizowane preferencje pokarmowe polecane są tylko doświadczonym hodowcom i rzadko można je spotkać w domowych terrariach. Należy pamiętać, aby najlepiej nie karmić owadami odławianymi z natury, bowiem mogą być nosicielami chorób lub żywicielami pasożytów.

Dżdżownice najlepiej zbierać zaraz po deszczu, lub można kupić w większości sklepów wędkarskich.

Gady i płazy

Duża liczba węży, bez żadnych przeszkód przyjmuje taki pokarm, a zdarzają się nawet przypadki, że dane osobniki jakiegokolwiek innego spożywać nie chcą. Należy pamiętać, iż rodzime gady i płazy podlegają bezwarunkowej ochronie, więc zabrania się odławiania ich z natury w celach skarmiania.

 

Częstotliwość karmienia

W zależności od wieku i gatunku węża przyjmuje się, iż:

Węże właściwe

• młode karmi się co 4-6 dni;
• podrostki 6-9 dni;
• dorosłe 9-14 dni;

Dusiciele

• młode karmi się co 4-7 dni;
• podrostki 7-12 dni;
• dorosłe co 2-4 tygodnie;

Jak widać małe gatunki węży należy karmić częściej niż wielkie dusiciele. Uwarunkowane jest to krótszym czasem trawienia pokarmu (mniejsza ofiara jest szybciej trawiona) oraz aktywniejszym trybem życia a co za tym idzie szybszą przemianą materii.

 

Ilość podawanego pokarmu

Dobierając pokarm do wielkości węża

• dla młodych nie powinien być większy (grubszy) niż obwód węża w najgrubszym jego miejscu;
• dla podrostków i dorosłych najlepiej nie większy (grubszy) niż 1.5 x grubość węża w najgrubszym jego miejscu;

zakłada się podawanie 1-3 sztuk pokarmu w czasie jednego karmienia.

 

Woda do picia

Miska z czystą wodą musi zawsze znajdować się w domowym terrarium, i jej wielkość powinna być dobrana do wielkości oraz trybu życia danego gatunku. Czasami wystarczy niewielki pojemnik, ale dla węży przebywających często w wodzie najodpowiedniejszy jest obszerny basen. Wiele węży ma zwyczaj wydalania odchodów w wodzie, dlatego jej stan należy kontrolować często i w razie zauważenia nieczystości niezwłocznie wymienić, a miskę (basen) dokładnie umyć. Niektóre gatunki węży nadrzewnych zaspokajają pragnienie spijając kropelki wody z wystroju lub szyb. W takim wypadku najlepiej raz dziennie zrosić terrarium, bowiem brak wody może być przyczyną chorób nerek i zaparć. Najlepszym rozwiązaniem jest podawanie wody przegotowanej lub mineralnej niegazowanej.

 

Martwy lub żywy pokarm

Pokarm żywy

Skarmianie żywych zwierząt nie jest najlepszą metoda żywienia, bowiem istnieje duże ryzyko poranienia węża przez agresywnego gryzonia. Niestety występują czasami osobniki, które tylko i wyłącznie przyjmują taki rodzaj pożywienia. Cały proces karmienia żywym pokarmem należy bacznie obserwować i w razie barku zainteresowania węża karmówką niezwłocznie ją wyjąć. Choć w zdecydowanej większości przypadków wąż poradzi sobie z podaną ofiarą, zdarzyć się mogą sytuacje, w których nieudolnie ją uchwyci a ta zacznie go gryźć. Jeśli jest taka możliwość należy mu ją odebrać (nie wyrywać, jeśli oplótł ją swoim ciałem), lub unieruchomić jej pysk pęsetą. Większość szczurów i chomików bywa bardzo agresywna. Ważnym elementem jest także odpowiednie dobranie wielkości pokarmu – czym mniejsza ofiara tym większe bezpieczeństwo.

Pokarm martwy

Metoda ta stosowana jest przez większość doświadczonych hodowców. Eliminuje całkowicie ryzyko poranienia oraz posiada wiele zalet:

 

• zwierzę karmowe może zostać zamrożone, dzięki czemu:
  • przemrożony pokarm jest szybciej trawiony;
  • po zamrożeniu pozbywamy się większości ewentualnych pasożytów;
  • łatwo utworzyć zapas pokarmu;

A także:

• unikamy nieprzyjemnych zapachów, co wiąże się z trzymaniem żywych osobników;
• łatwo w martwym pokarmie ukryć lekarstwa i witaminy;
• można zastosować kilka metod mających na celu rozkarmienie noworodków, (czego nie da się uzyskać z żywym);

Jak widać karmienie martwym pokarmem, jest najlepszym rozwiązaniem – jeśli tylko wąż chce przyjmować taki rodzaj pożywienia. Z pewną dozą cierpliwości i odpowiednim podejściem nawet najbardziej oporne osobniki z przekonują się do takiego typu pokarmu.

 

Jak przestawić węża na martwy pokarm?

Najlepszym sposobem jest na początek kilkukrotne karmienie świeżo zabitym gryzoniem. Machanie nim przed pyskiem (trzymając w długiej pęsecie) i drażnienie węża powinno poskutkować. Głodny pupil uchwyci zdobycz i zacznie ją dusić. Po kilku karmieniach przeprowadzonych w ten sposób można spróbować podać rozmrożone wcześniej i podgrzane do temperatury 35-38°C zwierzę karmowe.

 

Karmienie kilku osobników

Uwaga! Jeśli posiadamy kilka osobników należy przed podaniem pokarmu rozdzielić je. Karmienie razem jest wielkim ryzykiem i może skończyć się tragicznie. Często w takim przypadku dwa węże chwytają jedną zdobycz. Najlepszym sposobem rozdzielenia pożerających się węży jest włożenie ich do miski (wiadra) z wodą.

 

Przyczyny odmawiania przyjmowania pokarmu (rozkarmionych węży)

• zbyt niska/wysoka temperatura;
• nieodpowiednia wilgotność;
• brak odpowiednich kryjówek;
• linienie;
• ciągłe stresowanie wyciąganiem węża;
• nieodpowiednia pora dnia;
• zmiana rodzaju pokarmu;
• za duża wielkość ofiary;
• zbyt mała temperatura odmrożonego zwierzęcia;
• stres związany ze zmianą terrarium;
• obecność drugiego osobnika;
• ciąża samicy;
• okres godowy (samiec wtedy często przestaje jeść);
• choroby, pasożyty, zaczopowanie;
• od ostatniego karmienia upłynęło zbyt mało czasu;
• deformacje;
• stres związany ze zbyt dużym terrarium;
• brak wody pitnej;

Z wymienionych przyczyn wynika, iż w większości przypadków odmowa przyjmowania pokarmu następuje z winy samego hodowcy, jednak kilkutygodniowy post podrośniętych i dorosłych węży może także nie mieć wyraźnego powodu. Jeśli głodówka trwa kilka dni nie należy się martwić. Dorosłe osobniki mogą głodować bez żadnego ubytku na zdrowiu nawet ponad pół roku, podrostki kilka miesięcy a noworodki około dwóch.

 

Przyczyny odmawiania przyjmowania pokarmu (węży świeżo wyklutych) oraz sposoby ich rozkarmiania

Małe węże nastręczają dużo problemów wielu hodowcom. Zdarzają się osobniki, które bezproblemowo po pierwszej wylince pobierają pokarm, ale duży odsetek odmawia jego przyjmowania. Najczęstszymi przyczynami takiego postępowania są:

• zbyt niska/wysoka temperatura;
• nieodpowiednia wilgotność;
• brak małych (ciasnych) kryjówek;
• za duży pojemnik hodowlany;
• przebywanie razem kilku osobników;
• źle zrzucona pierwsza wylinka;
• niepotrzebne stresowanie wyciąganiem;
• zbyt niska temperatura odmrożonego zwierzęcia;
• za duża wielkość pokarmu;
• odbiegający od spożywanego w naturze rodzaj zwierzęcia karmowego;

W większości przypadków noworodki węży właściwych karmi się mysimi lub szczurzymi oseskami, a noworodki dusicieli biegusami myszy.

Najlepszym rozwiązaniem jest podanie przez pierwszych kilka karmień żywą ofiarę, bowiem budzi ona o wiele większe zainteresowanie węża (wydzielanie intensywnego zapachu, poruszanie się) niż martwy pokarm. Jeśli jednak nasze starania (2-3 próby w odstępach 3-4 dniowych) spełzną na niczym należy uciec się do kilku sprawdzonych metod:

• rozdrażnić węża machając mu przed pyskiem pokarmem (sprawdza się u agresywnych gatunków);
• nakłuć kilkukrotnie głowę martwej ofiary (krew i płyny mózgowe pobudzają apetyt);
• potrzymać oseska kilka godzin w brudnych trocinach po myszach lub szczurach, następnie podać wieczorem wężowi;
• zostawić węża na noc w małym pudełku z oseskiem (osesek żywy lub martwy z przebitą główką);
• zaproponować inne zwierzę karmowe np. noworodka gekona. Wiązać się to jednak może z ryzykiem przyjmowania później tylko takiego typu pokarmu;
• otoczyć oseska wylinką jaszczurki;
• potrzeć oseska o futro szczura, myszy lub kilkudniowego pisklęta;

Kolejne próby podawania pokarmu należy przeprowadzać co 3-4 dni, aby nie stresować niepotrzebnie noworodka. Jeśli po około 6-8 tygodniach nie uda się nam nakarmić malucha stosując powyższe metody i będąc pewnym, że wszystkie warunki są odpowiednie, pozostaje tylko karmienie przymusowe. Przeprowadzić je może jedynie doświadczony terrarysta lub lekarz weterynarii.

 

Czym nie należy karmić węży

Węży nie karmimy:

• kawałkami ryb;
• kawałkami mięsa;
• roślinami;
• mięsem mielonym, przetworami mięsnymi;
• ptactwem i ssakami złapanymi w naturze;
• rodzimymi gatunkami gadów i płazów;

Pokarm podajemy pęsetą!

 

Zdjęcia z karmienia węży

Podawanie pokarmu pęsetą

Duszenie ofiary

Połykanie ofiary

Liczba wyświetleń: 49037