[3]
Loading...
Jeden z najliczniejszych rzędów owadów. Dotychczas opisano ponad 150.000 gatunków, z czego wykazano z Polski ok. 3.200.
Charakteryzują się ogromnym zakresem rozmiarów. Rozpiętość ich skrzydeł może mierzyć od kilku minimetrów do ponad 30 centymetrów (np. Thysania). Motyle mają czułki przeważnie buławkowate lub grzebieniaste, choć mogą być nitkowate lub pierzaste. Posiadają jedną parę dużych, złożonych oczu oraz czasem dwa przyoczka. Aparat gębowy przeważnie ssący, jednak niektóre motyle posiadają aparat gębowy typu gryzącego. Aparat może też być zupełnie zredukowany, gdy imagines nie odżywiają się. Tułów z silnie rozwiniętym śródtłowiem. Lepidoptera posiadają dwie pary skrzydeł, pokrytych łuskami. Czasami skrzydła są niewykształcone, zwłaszcza u samic. Pierwsza para przeważnie większa od drugiej, podczas lotu mogą być szczepione za pomocą jarzemka lub szczecinek z węzidełkiem. W czasie spoczynku składane są płasko nad grzbietem, lub dachówkowato nad odwłokiem. Nogi przeważnie długie i smukłe, u niektórych gatunków pierwsza para jest zredukowana. Odwłok długi, mięsisty, zbudowany z 10 segmentów. Motyle charakteryzują się dużą zmiennością ubarwienia. Obok barw maskujących pojawiają się niezwykle kontrastowe i opalizujące. Często wierzch skrzydeł ma funkcje wabiące, a ich spód stanowi kamuflaż. Dorosłe motyle, poza pewnymi wyjątkami, odżywiają się głównie nektarem kwiatów i sokami roślin, ale często można je spotkać na padlinie i odchodach.
Larwy motyli, gąsienice, są robakowatego kształtu i posiadają miękkie ciało. Silnemu zesklerytyzowaniu ulega tylko puszka głowowa i aparat gębowy. Posiadają kilka przyoczek. Obok krótkich odnóży krocznych posiadają specjalne odnóża odwłokowe w liczbie 3 – 5 par. Gąsienice, w odróżnieniu od postaci dojrzałych, mają wyłącznie aparat gryzący i w przeważającej mierze są roślinożerne. Obok liściożernych (np. bielinek kapustnik Pieris brassicae) , trafiają się gatunki minujące liście i inne taknki roślin (np. niesobka chmielanka Hepialus humuli) , drewnożerne (np. trociniarka czerwica Cossus cossus, torzyśniad Zeuzera pyrina), drapieżne i zjadające nietypowe substancje (wosk, futra itp. np. barciak Galleria). Wiele larw posiada na swoim ciele włoski, zakończone gruczołami jadowymi. Ich zawartość, w przypadku kontaktu ze skórą lub błonami śluzowymi może powodować poważne dolegliwości. Niektóre odżywiają się trującymi roślinami gromadząc w sobie jad lub same go syntetyzują. Inne gatunki motyli znane są z długich wędrówek. Dobrym przykładem jest monarch (Danaus plexippus) pokonuje ponad 3.000 km z Meksyku do Kanady w rojach liczących miliony osobników.
Motyle mają ogromne znaczenie gospodarcze. Obok poważnych zniszczeń powodowanych przez szkodniki w lasach, sadach, drewnie, produktach zbożowych i materiałach uzyskuje się z nich jedwab (np. jedwabnik morwowy Bombyx mori).
Są to owady o dwóch parach błoniastych skrzydeł pokrytych barwnymi łuskami. Niekiedy skrzydła są przezroczyste (przeziernikowate), lub w zaniku (samice niektórych gatunków).
Inny gatunek – pawica gruszówka S. pyri jest największym motylem Europy. Narządy gębowe zasadniczo typu ssącego, tylko przedstawiciele rodziny Micropterygidae – Szydliniaki posiadają gryzące narządy gębowe. U wielu gatunków narządy gębowe imagines nie są wykształcone i w tym stadium owady nie pobierają pokarmu. Postacie dorosłe żyją krótko, odżywiają się nektarem, sokami z drzew lub wcale nie pobierają pokarmu. Przechodzą przeobrażenie zupełne. Jaja składane w różnej liczbie (pojedynczo i w złożach), pokrywane są niekiedy substancją ochronną (białka wierzbówka) lub włoskami z odwłoka samicy (kuprówka rudnica). Larwy zwane gąsienicami posiadają dobrze wykształconą głowę z gryzącym aparatem gębowym. Ciało ich jest różnie ubarwione. Niekiedy jest owłosione i w takim przypadku nazywamy je „liszkami”. Poczwarki typu zamkniętego, niekiedy dodatkowo otoczone oprzędem.
Przedstawiciele tego rzędu powodują często powstawanie dużych szkód w lasach szczególnie w czasie gradacji.
Liczba wyświetleń: 1702
