Trachycephalus resinifictrix – rzekotka żabia

Nazewnictwo

Nazwa polska: Rzekotka żabia, Rzekotka arlekin

Nazwa angielska: Amazon Milk Frog, Amazon Milky Frog, Milky Frog

Nazwa niemiecka: Baumhöhlen-Krötenlaubfrosch

Nazwa francuska: rainette de Guyane

Nazwa czeska: Rosnička včelí, Rosnička harlekýn

Nazwa słowacka: Rosnička včelia, Rosnička pruhovaná, Rosnička harlekýn

Synonimy

Hyla resinifictrix (Goeldi, 1907)
Phrynohyas resinifictrix (Goeldi, 1907)

Systematyka

Należy do rodziny rzekotek (Hylidae), do podrodziny Hemipractinae. Rodzaj z jakiego się wywodzi to Trachycephalus, do którego obecnie należy 12 gatunków:

Trachycephalus atlas
Trachycephalus coriaceus
Trachycephalus dibernardoi
Trachycephalus hadroceps
Trachycephalus imitatrix
Trachycephalus jordani
Trachycephalus lepidus
Trachycephalus mambaiensis
Trachycephalus mesophaeus
Trachycephalus nigromaculatus
Trachycephalus resinifictrix
Trachycephalus venulosus

Występowanie

Pochodzi z terenów Ameryki Południowej: Brazylii, Gujany, Ekwadoru oraz dolin położonych u podnóża Andów. Naturalnym miejscem jej zamieszkania są wyższe partie lasów deszczowych. Cały obszar ich występowania znajduje się w strefie podrównikowej, gdzie panuje klimat wyjątkowo wilgotny i ciepły. Występują tu dwie pory „suche” i dwie wilgotne. Suche w cudzysłowie, ponieważ w rzeczywistości są to tylko okresy o mniejszej ilości opadów. Dotyczy to przede wszystkim miesięcy czerwca i grudnia. Największa ilość opadów ma miejsce w okresach, gdy położenie Słońca nad równikiem osiąga najwyższy punkt. Spadające wtedy ogromne ilości deszczu noszą nazwę deszczy zenitalnych. Wahania temperatury na tych terenach są bardzo nieznaczne, a długość dnia i nocy wynosi mniej więcej równo po 12 godzin. Mapa zasięgu występowania

Wygląd

Jest średniej wielkości rzekotką osiągającą 7 cm długości. Niektóre źródła podają większą wartość oscylującą w granicach 10 centymetrów. Ma dosyć krępą budowę ciała, palce tylnych kończyn spięte są błoną pławną, przednich podobnie, lecz tylko do 1/3 długości. Palce zakończone są przylgami. Młode, najczęściej dostępne u nas w sprzedaży mają kontrastowe, czarno-białe ubarwienie. Dorosłe są przeważnie barwy jasnopopielatej lub jasnobeżowej. Na grzbiecie przez kark i miednicę biegną dwie szerokie, poprzeczne, ciemne plamy. Poprzeczne pręgowanie zdobi też kończyny a na palcach tworzy obrączki. Plama na karku łączy się z mniejszymi plamami twarzowymi, biegnącymi od nosa poprzez oko ku tyłowi. Pod oczyma znajdują się plamki ułożone pionowo w kierunku pyska. Każdy z ciemnych wzorów obramowany jest białym cienkim konturem. Skóra grzbietu pokryta jest licznymi, biało zakończonymi brodawkami. Wydziela duże ilości śluzu oraz substancje toksyczne, które działają drażniąco. Brzuch rzekotki żabiej ma kolor biały. Na granicy z grzbietem przybiera często odcień błękitnawy lub zielonkawy. Podobne zabarwienie mają przylgi i brzegi pyska. Wnętrze jamy gębowej jest jednolicie turkusowe. Tęczówka oka ma kolor złotawy z czarnym wzorem w kształcie krzyża celtyckiego.

Linienie

Linienie u rzekotek odbywa się regularnie. Proces ten przebiega szybko, co utrudnia jego zaobserwowanie podczas codziennego kontaktu z płazem. Możliwość obserwacji utrudnia także fakt, że oskórek Rzekotki żabiej jest cienki i przeźroczysty. Żaby całkowicie zjadają swoją wylinkę.

Aktywność

Phrynohyas resinifictrix prowadzi nocny tryb życia. Dnie spędza przeważnie pośród koron drzew w cieniu rosnących tam pnączy i bromelii. Przesypiając dzień oczekuje nadejścia wieczoru, kiedy to zaczyna aktywne wędrówki i polowanie. W warunkach domowych przyzwyczajają się też do pobierania pokarmu w ciągu dnia.

Terrarium

Typ terrarium i wyposażenie

Zbiornik dla Rzekotki żabiej powinien być orientacji pionowej. Rozmiar 40x40x80 (długość, szerokość, wysokość) wystarczy dla 4-5 osobników, zakładając iż jest to wymiar samej przestrzeni wewnątrz terrarium (bez wystroju i warstwy podłoża). Powinien posiadać dobrą wentylację, gdyż przy wysokiej wilgotności i temperaturze łatwo o procesy gnilne i rozwój pleśni, tym bardziej, że gatunek ten mocno brudzi. Korzystne jest także umieszczenie kratki wentylacyjnej pod przednią szybą, gdyż wznoszące powietrze będzie zapobiegać jej parowaniu. Ściany boczne i tylną należy zasłonić, aby płaz czuł się bardziej komfortowo w swoich czterech ścianach, do tego celu można użyć korek ekspandowany lub innego rodzaju materiały (należy jednak pamiętać, aby materiał ten był odporny na wysoką wilgotność, polecany przeze mnie korek świetnie się sprawdza). Tańszą metodą zasłonięcia ścian zbiornika jest obklejenie go zewnętrznie fototapetą. Osłona ścian terrarium zwiększa także końcowy efekt estetyczny. Podłoże możemy sporządzić z substratu kokosowego, mchu, lub połączyć obydwa jednocześnie. Zastosowanie samego mchu usprawni wykonywane zabiegi higieniczne, ponieważ w trakcie sprzątania możemy go dokładnie wypłukać. Jeśli zdecydujemy się na substrat to codziennie należy usuwać z jego powierzchni odchody, zaś raz na dwa miesiące wymienić go na świeży. Podłoże powinno być stale wilgotne. Zbiornik wodny powinien zajmować minimum 1/3 dna terrarium. Dla zapewnienia odpowiednich warunki do godów, zbiornik w strefie przybrzeżnej powinien mieć głębokość 1-3 cm na takiej powierzchni, aby mogły się tam zmieścić dorosłe osobniki. Reszta zbiornika może być dowolnej głębokości, gdyż rzekotki są dobrymi pływakami i zdrowym osobnikom nie sprawia problemu wychodzenie z wody nawet po szybie. Codziennie podmieniamy część wody w basenie. Aby zapewnić rzekotkom możliwość wspinania należy zamocować w terrarium gałęzie. Na nich można posadzić epifity. W dolnej części przydadzą się scindapsus, większe filodendrony, fikusy itp. istotne by miały większe i silniejsze liście.
Temperatura

Terrarium ogrzejemy najlepiej za pomocą kabla grzewczego, umieszczonego na zewnętrznej części ściany tylnej, wewnątrz pod jej dekoracją, lub na zewnątrz pod dnem zbiornika. Przy dużym zbiorniku wodnym temperaturę w terra można także utrzymywać za pośrednictwem wody podgrzewając ją grzałką akwarystyczną. Temperaturę utrzymujemy na poziomie 25-28°C w ciągu dnia, zmniejszają ją o kilka stopni wraz z nadejściem nocy.
Oświetlenie

Do oświetlania stosować można niedużej mocy świetlówkę (z UVB lub bez – do indywidualnej decyzji). Długość dnia wynosi przeważnie 12 godzin, czas ten możemy skrócić do 10 godzin w suchych okresach. Musimy pamiętać, aby w terrarium były także miejsca zacienione, w których rzekotka będzie mogła się schować.
Wilgotność powietrza

Wilgotność powinna wynosić w ciągu roku w miesiącach marzec, kwiecień, maj 80-90%,czerwiec, lipiec, sierpień 60-70%, wrzesień, październik, listopad 80-90%, grudzień, styczeń, luty 60-70%. W końcu czerwca i grudnia wilgotność może na krótki okres spaść do 55% wraz ze spadkiem temperatury do 24°C, zaś w miesiącach marcu i wrześniu może sięgać 100% przy wzroście temperatury do 30°C. Odpowiednią wilgotność uzyskujemy zraszając terrarium 2-3 razy w ciągu dnia letnią wodą. Kiedy jest bardzo gorąco, lub gdy przypada okres deszczy zenitalnych robimy to częściej. Wilgotność podnosi także obecność żywych roślin, zbiornika wodnego, strumyka czy wodospadu. Świetnym urządzeniem do podniesienia wilgotności oraz efektu wizualnego jest zainstalowanie ultradźwiękowego generatora pary (fogger).
Żywienie

Rzekotkę żabią karmimy w terrarium rozmaitymi rodzajami owadów. Będą to przede wszystkim muchy (bezwzględny zakaz karmienia larwami much „pinkami” – potrafią przewiercić delikatne ścianki żołądka i doprowadzić do śmierci zwierzęcia), różne gatunki świerszczy, karaluchy (larwy i dorosłe), szarańcza, koniki polne oraz inne dostępne na łące owady. Ważne, aby nie znalazły się wśród nich takie, które żądlą lub kąsają. Młode żabki karmimy codziennie, starsze raz na dwa, trzy dni. Oczywiście pokarm podajemy w takiej ilości żeby się najadły ok. 5 owadów na jednego osobnika. Przejedzone rzekotki robią się ociężałe i mają problemy ze wspinaniem. Raz w tygodniu dodajemy do pokarmu preparat mineralno-witaminowy.

Dymorfizm płciowy

Dorosłe samce są mniejsze i szczuplejsze od samic. Posiadają parę worków bocznych (worki boczne znajdują się w niewielkiej odległości od tylnych kątów żuchwy, po obu stronach głowy), umożliwiające im wydawanie donośnych dźwięków. U młodych samców zauważyć można zdecydowanie wolniejszy wzrost i mniejszy apetyt. Podczas drażnienia dorosłe samce często wydają ostrzegawcze kumkanie, chociaż nie jest to regułą.

Rozmnażanie

Dojrzałość płciowa

Dojrzałość płciową osiągają niekiedy już po roku, lecz u większości osobników następuje to w wieku 2 lat.
Rozmnażanie

Tropikalne rzekotki nie są zazwyczaj trudne do rozmnożenia, lecz stymulacja rozrodu rzekotki żabiej uznawana jest za jedną z najtrudniejszych. W środowisku naturalnym Trachycephalus resinifictrix przystępuje do rozmnażania w porze deszczowej. W niewoli okres godowy możemy wywoływać w zupełnie innych porach, niż dzieje się to w naturze. Stymulując rozród najlepiej wybrać dni o wzmożonych opadach deszczu, gdyż występujące podczas deszczu i burzy zmiany ciśnienia, stymulują rzekotki do rozrodu.

Podczas rozrodu oprócz sztucznej symulacji pory deszczowej, należy także skompletować odpowiednią grupę dojrzałych osobników. Największe szanse rozmnożenia daje duża grupa złożona z większej ilości samców. Minimalny stosunek to 2:1, gdzie pierwszą cyfrą oznaczona jest liczba samców. Tak dobrane stado daje większe prawdopodobieństwo amplexus i zapłodnienia jaj. Oczywiście, żaby muszą być dojrzałe i w dobrej kondycji.
Przed umieszczeniem w komorze deszczowej

Początkowo rzekotki żabie trzymamy w stosunkowo niskiej wilgotności od 45-55% (3 opryski tygodniowo), oraz w temperaturze o 5°C niższej od stałej utrzymywanej w terrarium. W okresie tym zmniejszamy ilość podawanego pokarmu, przy jednoczesnej kontroli stanu zdrowia naszych podopiecznych. Okres ten trwa około miesiąca, następnie zwiększamy temperaturę do wartości typowych, zraszamy terrarium 2 razy dziennie oraz karmimy rzekotki każdego wieczoru. Samcom gotowym do rozrodu zaczną uwydatniać się modzele godowe, a także rozpoczną nawoływanie samic. Jeśli samce rechoczą każdej nocy, to jest już czas aby przenieść rzekotki do komory deszczowej.

Odgłos godowy – Phrynohyas resinifictrix – rzekotka żabia
Komora deszczowa

W naturze rzekotki kopulują w trakcie lub tuż po deszczu. Aby odtworzyć te warunki w niewoli, większość hodowców buduje komory deszczowe. Pomieszczenie to możemy zbudować z każdego rodzaju materiału wodoodpornego jak np. duże akwarium, czy plastikowy pojemnik na śmieci. Na górze zbiornika umieszczamy dysze, które połączone są z pompą. Podczas włączenia takiego systemu zraszającego, następuje odgórne zraszanie całego zbiornika, co symuluje deszcz. Pompa powinna być zanurzona w 2-3 cm wody na dnie komory deszczowej i połączona z elektrycznym timerem. Elektryczne sterowanie umożliwi kilkakrotne włącznie się systemu zraszającego w nocy. Czas trwania opadów to około 3 godziny podczas pojedynczego włączenia. W komorze umieszczamy kilka roślin tropikalnych. Doniczka powinna być do połowy zanurzona w wodzie, a na jej dnie nie mogą znajdować się otwory (najlepiej dodatkowo ustabilizować ją kilkoma kamieniami średnicy 3-4 centymetrów, taka fiksacja zapobiega także zabrudzeniu wody, do którego dochodzi przy przewróceniu się doniczki). W komorze deszczowej należy także umieścić niewielkie pojemniki zbudowane z nieprzezroczystego plastiku. Pojemniki wypełniamy wodą na wysokość 1-2 cm. Powinniśmy pozostawić tylko jeden otwór umożliwiający rzekotką wejście do tego pomieszczenia. Wielkość otworu powinna być na tyle duża, aby dorosła para mogła się przez niego przecisnąć. Wielkość podstawy to około 5-8 cm kwadratowych. W naturze rzekotki odbywają gody w niewielkich dziuplach wypełnionych wodą. Dodatkowa należy umieścić kilka pływających konarów, aby żaby które wpadną do wody mogły z niej szybko wyjść. Komorę zaopatrujemy dodatkowo w grzałkę akwarystyczną z wbudowanym termostatem lub podłączoną do termostatu, ustawionego na 28°C. Temperaturę powietrza utrzymujemy w przedziale 27-29°C. Takie wyposażenie komory deszczowej, upodabnia ją do naturalnego środowiska rzekotek
Rady
- Konkurencja między samcami stymuluje je wzajemnie do rozrodu. Tak więc stosunek samców do samic to minimum 2:1.
- Jeśli to możliwe zsynchronizujcie czas przeniesienia do komory deszczowej z nadejściem burzy. Zmiany ciśnienia w tych warunkach pogodowych sprzyjają rozrodowi.
- Wodę częściowo wymieniamy codziennie. Unikamy nadmiernego nagromadzenia odpadów oraz ich rozkładu, co sprzyja wystąpieniu problemów zdrowotnych.
- Jeśli amplexus nie wystąpi do 2 tygodni lub wystąpił, lecz po 5 dniach nadal nie ma jaj, przenieś rzekotki z powrotem do terrarium hodowlanego. Po 2-3 tygodniach obfitym karmieniu, możemy podjąć kolejną próbę.
Próbę rozmnażania można podjąć także w terrarium hodowlanym. W tym celu należy zwiększyć część wodną do minimum ¾ powierzchni dna, a także utrzymywać wilgotność powietrza na wyższym poziomie. Całe terrarium należy zraszać wielokrotnie w ciągu doby. Pozostałe warunki bytowania oraz stymulacji zachowań rozrodczych opisane zostały powyżej.
Ampleksus

Jeśli rzekotki były w dobrej kondycji i odpowiednim wieku, to amplexus widoczny jest w ciągu 24-72 godzin. Podczas zbliżenia Trachycephalus resinifictrix przyjmuje typową pozycję objęcia pachowego. Rzekotki pozostają w tej pozycji dopóki samica nie złoży jaj. Jaja składane są zazwyczaj w sztucznie stworzonych dziuplach.
Troska o jaja

Po złożeniu jaj usuwany dorosłe osobniki ze zbiornika, a także wyjmujemy pompę od systemu zraszającego. Samica składa jaja w pakietach zawierających od 100 do 200 jaj. Całkowita liczba jaj złożonych przez samice w okresie rozrodczym to około 2000 sztuk. Cały proce odbywa się w środowisku wodnym, najczęściej w sztucznych dziuplach wypełnionych wodą. Każdy z pakietów ostrożnie przenosimy do 60-70 litrowego akwarium, w którym utrzymujemy stałą temperaturę wody 27°C. Dodatkowa zbiornik możemy zaopatrzyć w kamień napowietrzający. Kijanki wykluwają się po około 24 godzinach.
Hodowla kijanek

Kijanki możemy trzymać w grupach, lecz należy uważać aby skupiska nie były zbyt liczne gdyż może dochodzić do kanibalizmu. W tym celu używamy 60-70 litrowych zbiorników, w których umieszczamy od 100 do 150 kijanek. Wraz ze wzrostem kijanek zmniejszamy ich ogólną liczbę w danym akwarium. W pierwszych dobach, kijanki posiadają skrzela zewnętrzne i siedzą głównie nieruchomo na dnie zbiornika. Po około dwóch dniach, kiedy ostatnie zapasy żółtka w ich żołądkach zostaną strawione, zaczynają pływać. Gdy zaczną się przemieszczać rozpoczynamy regularne wymiany części wody. Początkowo wodę wymieniamy około 2 razy w tygodniu, podmieniając tylko ½ – ¾ wody (najlepiej aby woda była odstana). Wraz ze zwiększaniem rozmiarów mieszkańców zbiornika, wzrasta częstotliwość wymiany wody i czynność tę wykonujemy co drugi dzień. Możemy stosować filtry o niedużej mocy, w celu zwiększenia czystości w zbiorniku.Jeżeli decydujemy się na filtr, należy wybrać do niego odpowiednia gąbkę, stosowaną dla narybku. Należy uniknąć mocnego filtrowania i wzburzania wody, ponieważ może to prowadzić do choroby gaz-bubble. Kijanka z tą przypadłością będzie ciągle wypierana ku górze, a próba zanurzenia będzie wielkim problemem. Stres i wysiłek związany z nieustanną próbą nurkowania, prowadzi w efekcie do śmierci kijanki. Temperaturę wody utrzymujemy w przedziale 26-27°C. Kijanki karmimy codziennie przy użyciu wysokiej jakości pokarmu dla ryb tropikalnych, takich jak Sera Micron, Brine Shrimp Flakes, TetraMin: The Rich Mix, przecierany szpinak lub parzoną i roztartą sałatę. Wraz ze wzrostem kijanek możemy podawać siekane rureczniki lub ochotkę. Bezwzględnie przez cały okres pobytu w akwarium stosujemy kostkę wapienną ( np. dla żółwi wodnych), w celu zapewnienia dużej ilości wapnia w okresie intensywnego tworzenia się kośćca. Dobrze jest umieścić kawałek kory lub kamień na który młode rzekotki będą mogły się wspiąć.
Opieka nad młodymi

Metamorfoza w młode rzekotki następuje po 3-5 tygodniach. Od momentu gdy kijanki posiadają już cztery kończyny, przestają jeść do czasu pełnej resorpcji ogona. Młode rzekotki mierzą zaledwie 1,2 cm. Rzekotki przenosimy do terrarium zaopatrzonego w miskę z wodą, kilka roślin oraz dno wyłożone wilgotną warstwą z ręcznika papierowego. Młode rzekotki są podatne na wysychanie więc upewnij się, że ściany terrarium pozostają mokre i panuje w nim odpowiednia wilgotność. W pierwszym miesiącu trzymamy około 20 rzekotek w 40 litrowym terrarium. Wraz ze wzrostem, grupujemy żaby według wielkości, co zapobiega zjadaniu mniejszych osobników. Po całkowitej resorpcji ogona rzekotkom podajemy muszki owocówki oraz wylęg świerszczy. Młode karmimy codziennie, a pokarm wzbogacamy preparatami mineralno-witaminowymi. W niewoli z wyklutych kijanek przeżywa zazwyczaj 75% całości. Możliwe jest zwiększenie tego stanu do ponad 90%, jeśli zadbamy o optymalne warunki hodowli.

Uwagi

Przed kontaktem z żabką należy umyć ręce, aby nie zaszkodzić naszemu podopiecznemu, ponieważ całkiem nieświadomie na naszych dłoniach mogą znajdować się rożnego rodzaju substancje, które są przeciwwskazane do kontaktu ze skóra płaza. Ponadto Trachycephalus resinifictrix jest odporny zwierzęciem dlatego też poleca się ją początkującym hodowcom
Opracowanie i źródła informacji

Anita Noczyńska, opracowała na podstawie obserwacji własnych, doświadczeń zaprzyjaźnionych hodowców oraz artykułów internetowych ze stron: perso.wanadoo.fr, schrubbi.de, www.zoocom.ru, www.ran.org, www.wunderground.com
Konrad Pałka, uzupełnienie tekstu o informacje z własnego doświadczenia w hodowli rzekotek oraz o tłumaczenia tekstu w dziale Rozmnażanie: John Clare „Marbled Beauty”, REPTILES magazine, May 2011