Pogona vitticeps – agama brodata

Terrarium

Terrarium dla agam brodatych często jest ich domem przez wiele lat, dlatego warto zadbać o to aby już na starcie było to terrarium jasne, odpowiednio duże i jak najlepiej wyposażone. W ten sposób agama brodata już na starcie będzie się prawidłowo rozwijała i urośnie do maksymalnych swoich rozmiarów.

Wielkość terrarium

Agamy brodate nie wymagają terrariów przejściowych, w dłuższej perspektywie jest to niepotrzebny wydatek, lepiej od razu jest zaopatrzyć się w docelowe terrarium. Absolutnym minimum dla jednego osobnika to 120x60x60cm, jednak w przypadku większych osobników, a także agam odmiany German Giant o wiele bardziej optymalne wydaje się terrarium o wielkości 130x80x80 cm, lub większe. Istotna przy wyborze terrarium jest także grubość ścianek i półek, które w małych terrariach powinny być cienkie, aby nie zabierały agamie powierzchni do biegania, w większych terrariach mamy większą swobodę. Zbyt małe terrarium będzie skutkowało ospałością agam, brakiem apetytu, przesiadywaniem w jednym miejscu, co może skończyć się otyłością. Tego problemu nie rozwiązuje wypuszczanie agam poza terrarium, a wręcz pogarsza to ich sytuację (patrz: Skutki przetrzymywania agam poza terrarium). Jak już wcześniej wspominałem, jeśli wielkość terrarium jest problemem warto poczytać o innych, mniejszych gatunkach jaszczurek.

Temperatura

Na wyspie ciepła temperatura powinna wynosić ok. 38-40°C, najchłodniejsze miejsce 25°C, w nocy temperatura nie powinna spadać poniżej 18°C (optymalnie 20-22°C). Warto tutaj zaznaczyć, że taki gradient temperatur jest możliwy do uzyskania w odpowiednio dużych terrariach, w małych terrariach będzie panowała wszędzie jedna i ta sama temperatura. Do ogrzewania używamy lamp grzewczych, lamp metalohalogenowych z UVB (ciepło, UVA i UVB), lub promienników ceramicznych, które zapewniają ogrzewanie od góry (te ostatnie można stosować w nocy, jako że nie emitują światła).

Nie powinno się stosować kabli, mat i kamieni grzewczych, które mogą doprowadzić do poparzenia u agam. Często są też dość awaryjne, mogą powodować zwarcia i w konsekwencji przegrzewanie się. Także stosowanie czerwonych i „podczerwonych” lamp jako ogrzewania w nocy nie jest wskazane. Agamy widzą czerwony kolor dokładnie tak samo (o ile nie lepiej) niż ludzie⁵, a lampa która świeci na czerwono, emituje czerwone światło. Podczerwieni nie widać gołym okiem (dlatego też często nie powinna nawet nazywać się podczerwoną). Ciągłe stosowanie czerwonego oświetlenia oraz innych lamp nocnych może zaburzać sen agam. Czasami takie agamy są nawet aktywne i poszukują jedzenia w nocy.

Wilgotność

Powinna wynosić ok. 60%, uzyskujemy ją umieszczając basenik w terrarium, który będzie podnosił wilgotność (nie pozostawiamy go na noc), a także dzięki codziennemu jednorazowemu zraszaniu terrarium.

Prawidłowa wilgotność pozwala na prawidłowe przejście wylinki, przez agamę, a także nie dopuszcza do pylenia w terrarium. Wahania wilgotności w ciągu dnia są jak najbardziej dopuszczalne, nie należy za to montować różnego rodzaju foggerów utrzymujących stałą (często lokalnie zbyt wysoką, pomimo zastosowania czujnika) wilgotności, ponieważ można doprowadzić do problemów z układem oddechowym u agam. Basenik w terrarium i jednorazowe zraszanie powinny w zupełności wystarczyć.

Wentylacja

Standardowo powinna to być wentylacja grawitacyjna, czyli jedna kratka wentylacyjna u góry (może być w ścianie, albo w suficie terrarium) i druga na przeciwległej ścianie kratka wentylacyjna na dole. Zazwyczaj stosuje się kratki po bokach, albo z przodu i z tyłu. Podczas planowania warto zwrócić uwagę na to czy podłoże nie będzie się wysypywało z dolnej kraty wentylacyjnej. Górną kratę wentylacyjną warto umieścić obok lamp grzewczych, unoszące się ciepłe powietrze będzie napędzało w ten sposób ruch powietrza, bez powodowania nadmiernego przeciągu. Nie powinno się montować krat wentylacyjnych na tej samej ścianie, tylko do góry, czy tylko na dole, za wentylację nie powinny także być uznawane szpary pomiędzy drzwiami. Z powodu złej wentylacji nie nadają się też akwaria (ponadto agamy przetrzymywane przez dłuższy czas w akwarium często obijają sobie pyszczki o szyby, dlatego powinno się unikać tego typu praktyk). W terrariach nie powinno się też montować żadnych wentylatorów tłoczących powietrze do środka zamiast wentylacji grawitacyjnej. Zła wentylacja może powodować problemy z układem oddechowym u agam.

Oświetlenie

Zaraz obok pożywienia i wody, to kluczowy element w hodowli agam brodatych, które są jaszczurkami mocno światłolubnymi. Odpowiednie oświetlenie reguluje rytm dobowy agam, zachęca agamy do aktywnego spędzania swojego czasu, co wpływa także pozytywnie na chęć polowania i apetyt. Odpowiednia ilość światła UVB jest równoznaczna z odpowiednią ilością witaminy D3, która wspiera wchłanianie wapnia do kości tym samym chroni przed MBD.

UVB – Promieniowanie UVB jest konieczne dla agam brodatych, aby mogły syntetyzować witaminę D3, która chroni przed krzywicą (MBD). Doustna suplementacja witaminą D₃ jest nieefektywna i nie chroni w żaden sposób przed MBD¹⁵. W przypadku agam konieczne jest zastosowanie mocniejszych lamp UVB oznaczonych jako desert, UVB150-200, albo wartością w procentach 8.0, 10.0, albo 12%, 14% w zależności od firmy nadającej oznaczenia. Należy jednak pamiętać, że wartości w procentach są tylko sugestią dla jakich jaszczurek powinna być dana lampa stosowana (8-14% gatunki pustynne, 5-7% gatunki tropikalne), tak samo jak oznaczenie desert, nie jest to ilości emitowanego uvb. Podczas wyboru lamp UVB warto się sugerować typem lampy (świetlówka kompaktowa, świetlówka rurowa T8, świetlówka rurowa T5, wysokonapięciowe lampy rtęciowe tzw. MVL, metalohalogen) oraz pochodzeniem lampy. Warto żeby lampa była produkowana przez ogólnie rekomendowaną firmę zwłaszcza podczas wyboru tych najsłabszych lamp, czyli świetlówek kompaktowych, gdyż na rynku sprzedawane są także lampy nie emitujące UVB, lub emitujące bardzo mało UVB⁶ (niektóre są wręcz szkodliwe!⁷), przez co taki zakup staje się bezcelowy i pomimo wydanych pieniędzy nie chroni agam przed krzywicą.

Świetlówki kompaktowe stosuje się jako absolutne minimum u agam brodatych. Jest to niestety także najsłabsze źródło UVB. Świetlówki te powinny posiadać oznaczenie 10.0, lub UVB150 (wersja słabsza), UVB200 (wersja mocniejsza) i powinny być w wersji 26W (lampy 13W są mniejsze, przez co oświetlają mniejszą powierzchnię i wypalają się szybciej, już po kilku miesiącach są do wymiany). Świetlówki kompaktowe powinny wisieć bardzo blisko do agamy 15-30 cm (im bliżej tym mocniejsze promieniowanie UVB) i być wymieniane przynajmniej co 6 miesięcy. Ze względu na niską cenę i łatwy montaż są to niestety najbardziej popularne lampy UVB na rynku terrarystycznym. Świetlówki kompaktowe powinno się montować wraz z reflektorem aluminiowym (mogą być montowane zarówno pionowo, jak i poziomo), dzięki czemu do agamy dotrze większa ilość UVB. Nie należy ich mylić ze świetlówkami kompaktowymi T5, które wyszły ostatnio i sprawują się podobnie jak świetlówki rurowe T5.

Świetlówki rurowe T8 podobnie jak świetlówki kompaktowe emitują niewielkie ilości UVB i powinny wisieć na niewielkiej odległości od agamy (do 30 cm bez reflektora i do 40 cm z reflektorem), przez co są rozwiązaniem mało praktycznym w przypadku wysokich terrariów dla agam. Oznaczane podobnie jak w przypadku świetlówek kompaktowych wartościami procentowymi np. 10.0, lub 12%. Ich przewagą nad świetlówkami kompaktowymi jest oświetlana powierzchnia, dlatego przy wyborze tych lamp powinniśmy szukać jak najdłuższych świetlówek najlepiej z reflektorem a terrarium przystosować tak, żeby agama brodata wygrzewała się na dość niewielkich odległościach od lampy np. za pomocą półek.

Wysokonapięciowe lampy rtęciowe, inaczej H.I.D. MVL, często opisywane także jako self-ballasted lamp, czyli lampy nie wymagające statecznika. Nie należy ich mylić z lampami metalohalogenkowymi (H.I.D. MH), które także należą do grupy lamp wysokonapięciowych (H.I.D). W przeciwieństwie do nich lampy MVL nie wymagają balastu/statecznika i są bardzo prądożerne. Z wyjątkiem niektórych nie oferują zbyt wiele promieniowania UVB. Do tych wyjątków należy m.in. znana większości lampa Osram UltraVitalux 300W, dla której bezpieczna odległość jaszczurki od lampy wynosi 1 metr. Lampa ta stosowana jest najczęściej podczas leczenia jaszczurki. Słabsze lampy ze względu na małą ilość emitowanego UVB, krótką żywotność, niską jakość światła i wysoką cenę pozwolę sobie tutaj pominąć, w większości przypadków zamiast nich warto zainwestować w coś lepszego.

Świetlówka rurowa T5 jest to jedne z lepszych rozwiązań, do wyboru mamy 3 lampy Arcadia T5 D3+ 12% i 14% oraz Zoo Med Reptisun T5 10.0. Tak powyżej nie należy się sugerować wartościami procentowymi, zarówno Zoo Med Reptisun T5 10.0, jak i Arcadia T5 D3+ 12% to lampy o podobnej ilości emitowanego uvb 8 . I tak do terrariów o wysokości 60 cm proponowałbym lampy Zoo Med T5 10.0 oraz Arcadia T5 D3 12%, w obu przypadkach z reflektorem, a do 80 cm i wyższych Arcadia T5 D3+ 14%. Świetlówki rurowe T5 wraz z reflektorem (który właściwie podwaja ilość UVB docierającą do agamy) są jednych z lepszych opcji, zarówno pod względem jakościowym, jak i ekonomicznym, gdyż w przeciwieństwie do świetlówek kompaktowych można je spokojnie wymienić po roku użytkowania, a nie co pół roku. Świetlówki te sprawdzą się bardzo dobrze jako doświetlenie całego terrarium. Większą ilość UVB emitują lampy metalohalogenowe, jednak należy zauważyć, że świetlówki rurowe oświetlają o wiele większą powierzchnię terrarium, poza tym bezpieczna odległość od świetlówki T5 14% zaczyna się od ok. 40 cm (na tej wysokości można umieścić wyspę ciepła), a zalecana odległość od tej lampy to ok. 65cm (niższe półki). Dzięki tak wysokim dawkom uvb i dużej oświetlanej powierzchni te lampy wydają się bardzo dobrą konkurencją, lub nawet uzupełnieniem oświetlenia dla metalohalogenów. Długość tych lamp powinna wynosić ok. 2/3 długości terrarium.

Metalohalogeny wraz ze świetlówkami T5 należą do najlepszych lamp UVB. Są to lampy o bardzo dużej emisji światła UVB i jako jedyne emitują duże ilości UVA (w zakresie widzialnym dla gadów 350-400nm), są energooszczędne, podstawowe wersje to 35W, 50W i 70W (istnieją na rynku także mocniejsze wersje do bardzo wysokich terrariów 100W, 150W), do funkcjonowania wymagają zewnętrznego balastu/statecznika dopasowanego do mocy lampy, albo statecznika zmiennego do którego można podłączyć lampy o dwóch różnych mocach. Producenci metalohalogenów zazwyczaj podają zalecane odległości lamp do których należy się zastosować, gdyż w obrębie jednej mocy (np. 35W) ilość UVB może się znacząco różnić w zależności od producenta, modelu i zastosowanej technologii. Dostępne są też różne opracowania naukowe badające na jakich wysokościach powinny wisieć poszczególne lampy UVB, w tym metalohalogeny⁹. Podczas wyboru lamp metalohalogenowych warto wziąć pod uwagę kilka ich cech:
– wartość PAR oznaczającą średnicę lampy (dostępne są zazwyczaj wersje PAR 20, PAR 30 i PAR 38) im większa średnica, tym większa oświetlana powierzchnia, dla agam im większa tym lepiej
– kąt świecenia (często opisywany jako spot/flood), wąski kąt świecenia (spot) uzyskany dzięki skupiającej przedniej szybie lampy oraz szeroki (flood) uzyskany dzięki szybce rozpraszającej, dla agam flood w niskich terrariach w bardzo dużych terrariach można pokusić się o lampę typu spot.
– wersję desert (pustynną) przeznaczoną dla agam o większej emisji uvb (wersja jungle jest przeznaczona dla gatunków tropikalnych).

Słońce – Jest naturalnym źródłem UVB, w Polsce i innych strefach umiarkowanych nie ma obawy o przedawkowanie ilości UVB (dobrym pomysłem jest też sprawdzenie wartość UV Index w prognozach pogody). Latem gdy jest ciepło i mamy taką możliwość warto wziąć agamę na zewnątrz (najlepiej w wolierze zewnętrznej) i wykorzystać promienie słoneczne. Należy jednak pamiętać, że promienie UV nie przechodzą przez szybę (szyba filtruje 98% światła uvb¹⁰), dlatego w wolierach należy stosować siatkę. Natomiast światło docierając do wewnętrza pokoju i terrarium jest tylko światłem widzialnym (bez UVB), więc oprócz ogrzania się agama brodata nic nie zyskuje opalając się przez szybę.

Jak długo agama brodata wytrzyma bez UVB? – To pytanie dość często jest zadawane, najczęściej w momencie gdy z różnych przyczyn dochodzi do awarii lampy UVB. Nie ma na nie jednoznacznej odpowiedzi. Dłużej w przypadku gdy używamy odpowiednio mocnej lampy uvb (świetlówka T5, metalohalogen) i w przypadku osobników dorosłych. Krócej w przypadku osobników młodych, lub naświetlanych słabą lampą UVB. Niemniej jednorazowa tygodniowa, lub nawet trochę dłuższa przerwa potrzebna na zakup nowej lampy UVB raczej nie wpłynie negatywnie na rozwój agamy.

UVB, a oko ciemieniowe – oko ciemieniowe znajdujące się na czubku głowy agam brodatych, uważane jest za pozostałość ewolucyjną po wczesnych strunowcach. Nie jest to jednak narząd bezużyteczny. Oko ciemieniowe jest w stanie wychwytywać promieniowanie UVB. To oko ciemieniowe pozwala agamom brodatym na wygrzewanie się w miejscu z najbardziej optymalną ilością UVB¹¹

– UVA
W przeciwieństwie do wzroku ludzkiego, wzrok agam (i większości innych jaszczurek) potrafi odbierać światło UVA o długości fal 350-400nm 5 . Dla agam jest to dodatkowy kolor, który potrafią dostrzec. Zapewnienie lamp emitujących UVA (głównie terrarystycznych, metalohalogenowych lamp UVB) wpływa pozytywnie na aktywność i samopoczucie agam brodatych, a także na to jak postrzegają świat zewnętrzny.

– Doświetlenie terrarium (światło widzialne)
Niezależnie od lamp, które wybierzemy warunki panujące w terrarium powinny być jasne, a światło powinno być barwy zimnej (ok. 6500K, lub więcej). W niektórych przypadkach będzie się to sprowadzało do konieczności zamontowania dodatkowego źródła światła np. LED. Idealnym doświetleniem terrarium są lampy metalohalogenowe bez UVB o wysokim CRI, ich widmo bardzo mocno przypomina widmo Słońca¹² .

Podłoże

Podłoże powinno spełniać szereg funkcji. Największą obawą podczas jego wyboru jest możliwość zaczopowania się agamy. Dlatego warto używać podłoży stałych, takich jak mieszanka gliny z piaskiem lub takich, które przynajmniej w pewnym stopniu mogą być nadtrawione (np. podłoże celulozowe), albo tych, które zjedzone dopiero w dużych ilościach powodują zaczopowanie (np. granulat kukurydziany), a bezwzględnie unikać tych które są twarde/ostre i w zasadzie jeden zjedzony kawałek może stanowić zagrożenie (np. drewienka, chips kokosowy). Przy wyborze podłoża należy wziąć również pod uwagę fakt, że w naturze gatunek ten nie żyje na sypkim podłożu i między innymi stąd wynika skłonność agam do podjadania ściółki dlatego nigdy nie możemy być pewni, że agama brodata nie zje drewienka, piasku czy granulatu i to, która ściółka jest chętniej zjadana a która mniej może być cechą osobniczą.

W zależności od potrzeby istnieje kilka rodzajów podłoża, które można zastosować:

Ręczniki papierowe – Przydatne w odchowie małych agam brodatych, a także w sytuacjach gdy higiena jest bardzo ważna np. podczas kwarantanny. Są mało estetyczne, ale wskazane w przypadku małych, a także nowych agam, dopóki nie zrobimy badań pod kątem posiadania pasożytów. Bardzo łatwo je wymienić na nowe, a ryzyko zaczopowania jest minimalne. U dorosłych agam podłoże to jest bardzo niepraktyczne, agamy rozrywają ręczniki pazurami a ręcznik z całego dna najczęściej kończy zwinięty w kącie terrarium dlatego rozwiązanie to jest dobre dla maluchów do 3 miesiąca życia a w przypadku zwierząt starszych tylko w wyżej wymienionych sytuacjach (choroba, kwarantanna).

Podłoże celulozowe – (np. Chipsi Ultra, Asan Pet Silver) Jedno z najbezpieczniejszych i najlepszych rodzajów podłoża dostępnych na rynku. Zjedzone przez agamę najprawdopodobniej zostanie strawione lub chociaż na tyle rozpuszczone by mogło spokojnie zostać wydalone z układu pokarmowego. Podłoże nie zapada się pod agamą, jest estetyczne, dobrze pochłania zapachy i nie pleśnieje pod wpływem wilgoci.

Sztuczna trawa – jest to bezpieczne podłoże, można łatwo wyjąć i umyć pod gorącą wodą w razie potrzeby. Należy zwrócić uwagę, aby sztuczna trawa była miękka. Można stosować np. przy odchowie młodych agam. Minusem jest brak ścieralnej powierzchni, przez co agamie mogą przerastać pazurki jeśli nie zapewnimy innych miejsc do ścierania pazurków (np. na półkach). Warto również przemyśleć to, że agamy nauczone jedzenia zieleniny (a każda powinna być tego nauczona) zazwyczaj dość żywo reagują na kolor zielony przez co mogą próbować jeść taką trawę i po wielu nieudanych próbach może (choć nie musi) dojść u nich do zobojętnienia na ten kolor co należy mieć na uwadze decydując się na takie rozwiązanie.

Granulat kukurydziany (np. Chipsi mais) – zjedzone w małej ilości może zostać bez problemu wydalone nie powodując szkód w układzie pokarmowym. Niestety wbrew powszechnej opinii podłoże to nie rozpuszcza się całkowicie w przewodzie pokarmowym i zjadane w dużej ilości również może prowadzić do zaczopowania dlatego konieczna jest obserwacja zwierzęcia oraz sprawdzanie czy w odchodach nie ma znaczących ilości granulatu co świadczyłoby o jego regularnym podjadaniu. Nie zapada się pod agamą, nie pyli, wygląda estetycznie, nie ma problemu ze sprzątaniem i jego wymianą. W miejscach podwyższonej wilgotności (np. pod ceramiczną miską) może pleśnieć, dlatego należy zwrócić uwagę na to, aby podłoże było suche.

Piasek – podłoże estetyczne, łatwe do czyszczenia, wyglądające naturalnie. Nie jest jednak zalecane dla osób dopiero rozpoczynających przygodę z terrarystyką i nie posiadających jeszcze zbyt dużego doświadczenia w opiece nad gadami. Stosując tego typu podłoże należy często zwracać uwagę na to czy agama brodata nie podjada piasku, a także czy nie wydala go wraz z kałem. Jedzenie powinno być podawane w misce, tak aby nie miało kontaktu z podłożem. Podjadanie piasku często wiąże się z brakiem odpowiedniej suplementacji dlatego bardzo ważne jest dopilnowanie tej kwestii (agama oprócz standardowej suplementacji powinna posiadać stały dostęp do źródła wapnia np. w postaci preparatu wapniowego podanego w płaskim naczyniu). Istnieją dwie szkoły odnośnie grubości ziaren piasku zalecanych dla agam. Jedna mówi o ziarnach możliwie jak najgrubszych, druga o bardzo drobnych. Tak naprawdę najważniejsze jest aby piasek nie pylił a pył nie podrażniał układu oddechowego i jeśli zauważymy, że mimo odpowiednio wysokiej wilgotności powietrza piasek bardzo pyli należy go wymienić. Na podstawie mojego doświadczenia hodowlanego mogę śmiało powiedzieć, że bardzo dobrze sprawdza się zwykły piasek kwarcowy o ziarnach 0,5-1 mm. Jeśli natomiast zauważymy, że pojawił się problem podjadania piasku, należy niezwłocznie wymienić to podłoże na ręczniki papierowe i obserwować agamę, czy nie ma problemów z apetytem, lub wydalaniem i dopiero jeśli przez kilka dni wszystko będzie w porządku można zastosować inne podłoże.

Glina/glina z piaskiem– jest to podłoże najbardziej zbliżone do tego, na jakim żyje ten gatunek w środowisku naturalnym. Po zmieszaniu gliny (najlepiej naturalnej, bez barwników i innych dodatków np. zwykłej wiążącej gliny wędkarskiej) z piaskiem w stosunku 1:1 możemy uzyskać twarde podłoże, w którym zwierzę mimo wszystko może kopać. Można poeksperymentować z różnymi typami glin i stosunkiem w jakim zmieszamy ją z piaskiem tak żeby uzyskać najbardziej odpowiadający nam i naszemu zwierzakowi efekt. Dla osobników ze skłonnością do jedzenia podłoża najlepszą opcją będzie uzyskanie bardzo twardej, zaschniętej powierzchni. Podłoże takie jest nie tylko estetyczne, bardzo łatwe w sprzątaniu i tańsze od wielu komercyjnych, typowo terrarystycznych podłoży ale również bezpieczne dla agamy bo w przypadku uzyskania twardej, stałej powierzchni nie ma ona możliwości zjedzenia podłoża!

Biopodłoże – jest to próba imitacji naturalnych warunków w terrarium. Biopodłoże składa się zazwyczaj z mieszaniny piasku, gliny i ziemi. Ziemię zbiera się zazwyczaj z dala od siedzib ludzkich, wraz z różnymi mikroorganizmami i bezkręgowcami, które będą służyły jako detrytofagi (organizmy rozkładające nadmiar materii organicznej). Istnieje coraz więcej doniesień, że agamy są zdrowsze na tego typu podłożach, nie posiadają pasożytów (być może mikroorganizmy w ściółce konkurują z pasożytami o materię organiczną). Oczywiście jeśli posiadamy chorą agamę, należy ją najpierw wyleczyć zanim zaczniemy stosować podłoże bioaktywne. Minusem tego podłoża jest konieczność zabezpieczenia terrarium przed wilgotnością. W innym wypadku drewniane płyty terrarium mogą zacząć puchnąć i niszczyć się. Jeśli zdecydujemy się na taką formę podłoża warto skonsultować się z osobami, które już je stosują i mogą udzielić wielu cennych rad i wskazówek bo żeby móc mówić o podłożu bio a tym bardziej o podłożu bioaktywnym nie wystarczy wsypać do terrarium 10 cm ziemi z ogródka i warto najpierw dokładnie zgłębić temat.

Inne podłoża – podczas poszukiwania podłoża dla agam brodatych należy zwrócić uwagę na to aby nie było to podłoże, które połknięte szybko utknie w układzie pokarmowym. Są to najczęściej podłoża składające się z średniej wielkości kawałków, ostrokrawędziste i twarde, niepoddające się w żaden sposób kwasom żołądkowym. Przykładem tego typu podłoża jest kostka bukowa, chips kokosowy, czy kawałki kory drzew, w przypadku których jeden nieszczęśliwy kawałek jest w stanie zaklinować się w przewodzie pokarmowym agamy, skutkiem czego jest najczęściej operacja takiej agamy, albo lewatywa. Inne cechy podłoża, które go dyskwalifikują to pylenie (np. różnego rodzaju suche trawy, nieodpylone, torf kokosowy), wydzielanie silnych zapachów (np. kora drzew iglastych wydzielająca różnego rodzaju olejki eteryczne), posiadanie toksycznych, lub nie do końca zdrowych substancji (np. gazety). Podłoże powinno być też w miarę stabilne, tak aby agama brodata nie zapadała się w nim i mogła swobodnie po nim chodzić.

Rośliny i dekoracje

Jeśli chodzi o żywe rośliny w terrarium dla agam brodatych, to muszą to być rośliny jadalne. Należy się też nastawić na ich częstą wymianę, dlatego najlepiej jest takie rośliny zasadzić w doniczkach, tak aby móc łatwo je wyjąć i wymienić na kolejne. Polecane rośliny to bazylia, melisa, trzykrotka i wszystkie inne, którymi agamy mogą się żywić (Patrz: Żywienie – pokarm roślinny). Nie należy używać różnego rodzaju roślin posiadających kolce, kaktusów, czy innych sukulentów. Stosując sztuczne rośliny należy uważać by agama brodata ich nie zjadła i nie zaczopowała się nimi.

Terrarium kwarantannowe

Takie terrarium służy jak sama nazwa wskazuje do kwarantanny zarówno chorych osobników, jak i nowo nabytych osobników (jeśli posiadamy kilka agam). Takie terrarium powinno być ascetycznie urządzone, wnętrze powinno być łatwe do wyczyszczenia, a zamiast podłoża najlepiej jest użyć ręczników papierowych, bądź chusteczek higienicznych, które w łatwy sposób można wymienić. Terrarium kwarantannowe powinno być wyposażone w lampy grzewcze i dobrą lampę UVB.

Skutki przetrzymywania poza terrarium

Agamy brodate to gatunek łatwo oswajający się i ciekawski, do tego jest to średniej wielkości, niezbyt szybka jaszczurka. To wszystko spowodowało, że dużo osób wyciąga jaszczurki z terrarium i pozwala im biegać po pokoju. W przypadku jaszczurek zbyt częste wypuszczanie ich z terrarium prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Wypuszczanie agam brodatych poza terrarium prowadzi przede wszystkim do wychłodzenia organizmu. Agamy brodate jak wszystkie gady są zwierzętami zmiennocieplnymi, dlatego nie potrafią utrzymać własnej temperatury ciała, tylko przyjmują temperaturę otoczenia. Zbyt częste wychładzanie agamy prowadzi do problemów z nerkami, a w konsekwencji dny moczanowej i do problemów z górnymi drogami oddechowymi (np. zapaleniem płuc). W terrarium nie bez powodu panuje tak wysoka temperatura, temperatura panująca w pokoju jest zazwyczaj o 10-15°C niższa, przy podłodze może być jeszcze niższa (np.
jeśli posiadamy kafelki). Kolejnym problemem są śliskie powierzchnie, jak np. panele, czy kafelki. Agamy brodate wypuszczane na taką powierzchnię nie potrafią po niej normalnie chodzić, tak jak w terrarium, tylko ślizgają się po niej. Długotrwałe wypuszczanie jaszczurek na taką powierzchnię powoduje późniejsze problemy ze stawami i chodzeniem. Wypuszczane jaszczurki z terrarium o wiele częściej ulegają wypadkom. Nie raz można się spotkać na różnych grupach i forach terrarystycznych z przypadkami, gdy właściciel nadepnął przez przypadek na wypuszczoną agamę, agamy mogą też spaść z balkonu, zjeść coś, co nie koniecznie nadaje się do jedzenia i tym się zaczopować itd. Jak widać zagrożeń podczas wypuszczania jaszczurek jest wiele. Krótkotrwałe (ok. 15 min.) i niezbyt częste wypuszczanie jaszczurek poza terrarium z zachowaniem wszystkich środków bezpieczeństwa może przynosić pewne korzyści. Terraria agam brodatych w porównaniu do przestrzeni zajmowanych w warunkach naturalnych są małe (niezależnie od tego jak duże terrarium byśmy nie posiadali), więc wypuszczanie agam pobudza ich ciekawość. Jeśli już zdecydujemy się na wypuszczanie agam z terrarium należy zachować wszelkie środki bezpieczeństwa:
– Nie powinno się wypuszczać agam na dłużej niż ok. 15 min.
– Nie wypuszczamy jaszczurek na panele, a już tym bardziej nie wypuszczamy na zimne kafelki. Zawsze możemy na panele położyć jakiś ręcznik, albo dywanik, po którym agama brodata będzie mogła normalnie biegać.
– Przed wypuszczeniem agamy należy zabezpieczyć pokój, tak aby agama brodata nie mogła czegoś zjeść, wejść za szafę, na balkon itd.
– Ciągle kontrolujemy gdzie jaszczurka biega i co robi, nie spuszczamy jej z oczu.
– Nie kładziemy gada na różnych źródłach ciepła (np. kaloryfer, termofor), tylko jak skończy się czas odkładamy jaszczurkę do terrarium.
– Nie wypuszczamy osobników młodych.
– W ciepłe dni latem o wiele lepszym rozwiązaniem jest zabezpieczona woliera zewnętrzna.
– Wypuszczając agamy należy pamiętać, że te szybko uczą się wychodzić ze swojego terrarium na czas zrobienia kupki, po czym często nawet same wracają do niego.
– Oprócz powyższego wyjątku rzadko kiedy zdarza się, że agamy same wracają do terrarium jeśli poczują zimno. O wiele częściej, gdy agama brodata się wychładza, to szuka sobie ustronnego miejsca (najczęściej gdzieś między meblami) i idzie spać. Takich sytuacji powinniśmy unikać, jeśli się zdarzy, to należy skrócić czas spacerków poza terrarium.

• Chów bezterraryjny u gadów

Woliera zewnętrzna

Woliera zewnętrzna to klatka najczęściej budowana po to, aby agama brodata mogła wygrzewać się bezpieczne w naturalnymi promieniami słonecznymi. Światło UVB nie przechodzi przez szyby, dlatego wolierę zewnętrzną buduje się najczęściej z elementów drewnianych i siatki. Woliera musi być zabezpieczona przed innymi zwierzętami, jak kotami i większymi ptakami, dobrze jest też, gdy woliera stoi na nóżkach, a nie leży bezpośrednio na podłożu. Ważne jest też aby wewnątrz woliery znalazła się miska z wodą i kryjówka do której agama będzie mogła się schować, gdyby zrobiło się jej za gorąco.

Liczba wyświetleń: 211063