Tupinambis merianae – teju argentyński czarno-biały*

Tupinambis merianae – teju argentyński czarno-biały*

Teju – to rodzaj dużych jaszczurek z rodziny tejowatych (Teiidae). Wypełniają one tą samą niszę ekologiczną w Ameryce Południowej, którą w Afryce, Azji i Australii zajmują warany. Jest to przykład ewolucji konwergentnej(Ewolucja konwergentna – pod wpływem takich samych warunków środowiskowych powstają podobne cechy niespokrewnionych ze sobą gatunków).

Tupinambis merianae – teju argentyński czarno-biały* (Linnaeus, 1758) to największe, szybko rosnące jaszczurki występujące na kontynencie amerykańskim. Ich szybki metabolizm powoduje, że dojrzałość oraz wielkość przekraczającą znacznie 1 metr osiągają w zaledwie 3 lata. Dorosłe osobniki tego gatunku mogą osiągać od 150 cm do 180 cm długości całkowitej, przy masie ciała od 4,5 do 7 kg, w niewoli osobniki przekarmiane (przy braku zapewnienia aktywności ruchowej) mogą ważyć nawet 10 kg. O krępej budowie ciała, ze stosunkowo krótką szyją i masywnym ogonem, który stanowi ok 65% długości całkowitej. Długi, rozwidlony język w połączeniu z narządem Jacobsona i arsenałem ostrych zębów czyni z teju skutecznego drapieżnika. Z pozoru ociężałe i powolne potrafią błyskawicznie zaatakować, a nawet ścigać swą ofiarę na tylnych łapach pomagając sobie masywnym ogonem. Skóra teju jest gruba, w dotyku przypomina koraliki. W ubarwieniu przeważa kolor czarny, z symetrycznie ułożonymi kropkami w kolorze beżowo-białym. Kropki te tworzą wyraźne pasy po bokach pleców, biegnące od otworów usznych aż po nasadę ogona. Na ogonie i bokach ciała kropki tworzą poprzeczne, symetryczne pasy. Pysk pokrywają beżowe tarczki z czarnym obramowaniem. Brzuch jest jasny, w odcieniu pomarańczowym. Łapy masywne, zaopatrzone w potężne pazury służące do kopania nor i rozszarpywania zdobyczy.

Nazewnictwo

Nazwa polska: – teju argentyński czarno-biały* jest kalką językową nazwy angielskiej – Argentine Black and White Tegu, ale niepoprawną z racji stosowania nazewnictwa binominalnego – zgodnie z zaleceniami i zasadami ICZN.

Nazwa angielska: Argentine Black and White Tegu

Nazwa niemiecka: Der Schwarzweiße Teju

Rodzaj Tupinambis

W skład rodzaju Tupinambis wchodzi 7 gatunków:

1. Tupinambis duseni
2. Tupinambis longilineus
3. Tupinambis merianae
4. Tubinambis palustris
5. Tupinambis quadrilineatus
6. Tupinambis rufescens
7. Tupinambis teguixin

Odmiany barwne

W obrębie gatunku Tupinambis merianae wyhodowano kilka odmian, które różnią się zasadniczo od formy wyjściowej.
Extreme Giant – to najstarsza i najbardziej popularna odmiana, charakteryzująca się większymi rozmiarami oraz jaśniejszym ubarwieniem. Masywniejsza głowa o dłuższym i smuklejszym pysku w stosunku do odmiany nominalnej. Na spodniej stronie pyska posiadają regularny rysunek w kształcie litery V, koloru pomarańczowego. Spodnia strona ciała ma również intensywnie pomarańczowe zabarwienie.
Blue tegu – istnieje wiele kontrowersji w społeczności hobbystów, dotyczących prawidłowej klasyfikacji naukowej tego zwierzęcia. Oficjalnie uznawane są za mutację Tupinambis merianae. Charakteryzują się czystszą bielą i błękitnym odcieniem czerni, szczególnie widocznym u dorosłych samców oraz ciemnym nosem. Z tej odmiany pochodzą ostatnio wyhodowane odmiany snow i albino oferowane na Daytona Expo.

Występowanie

Tupinambis merianae występuje w całej wschodniej części Argentyny, w południowej części Brazylii i Urugwaju.

Biotop

Jest gatunkiem o dużej plastyczności ekologicznej, więc łatwo adaptuje się do różnych warunków środowiskowych. Są mieszkańcami zarówno tropikalnych lasów deszczowych jak i otwartych przestrzeni – równin porośniętych wysoką trawą, obecne u brzegów zbiorników i cieków wodnych oraz na piaszczystych obszarach wybrzeża. Znaczną część swego życia spędza w głębokich norach, które stanowią ważną rolę termo i hydroregulacyjną w ich życiu.

W swojej ojczyźnie występują również jako zwierzęta synantropijne (żyjące w bliskości człowieka) i postrzegane jako szkodniki i konkurencja w walce o pożywienie. Polują na ptactwo domowe i podbierają jajka, a rybakom podkradają ryby. Przez tubylczą ludność nazywane są złodziejami kurczaków. Miejscowa ludność poluje na nie w celu pozyskania skór i mięsa.

Aktywność

To typowe jaszczurki o dziennej aktywności.

Długość życia

To długowieczne gady, przy zapewnieniu odpowiedniej opieki mogą dożywać 15-20 lat.

Żywienie

Tupinambis merianae to gatunek wszystkożerny. Podstawą diety młodziutkich teju są przede wszystkim bezkręgowce – wszelkie owady prostoskrzydłe, chrząszcze, karaczany oraz pajęczaki i wije (Williams i współ., 1993; Mercolli & Yanosky, 1994). Ponadto żywią się pisklętami wróbla zwyczajnego (Passer domesticus), które wypadły z gniazd jak też dość częste są przypadki nekrofagii (zjadanie padliny) wśród tak młodych osobników teju – potwierdzone przez badania treści ich żołądków i wykrytych w niej jednego z gatunków larw much występujących w padlinie kilku gatunków kręgowców (Monteiro-Filho & Penereiro, 1987). Podrośnięte i dorosłe osobniki polują na gryzonie, ptactwo, wybierają z gniazd ich jaja; nie pogardzą również napotkaną padliną czy resztkami ze śmietników. Poszukują pożywienia przede wszystkim w godzinach porannych – swoje ofiary chwytają szczękami o silnym zgryzie i zabijają energicznym uderzeniem o ziemię. Mniejsze ofiary połykają w całości, większe natomiast rozrywają przy pomocy zębów i pazurów.

W warunkach terraryjnych jesteśmy zobowiązani do zadbania o jak najbardziej zróżnicowaną dietę. Jeżeli nabyliśmy malucha w wieku poniżej roku, to podstawowym pożywieniem powinny być owady – świerszcze, szarańcze, karaczany, larwy mącznika, moli woskowych lub jedwabników – wszystkie owady karmowe dostosowane wielkością do rozmiarów podopiecznego. Stopniowo możemy urozmaicać dietę o oseski mysie. Ważnym czynnikiem w diecie u osobników w fazie szybkiego rozwoju jest odpowiednia suplementacja witaminowo-mineralna, w szczególności nie może zabraknąć wapnia – podstawowego budulca kośćca. Preparaty witaminowe podajemy raz w tygodniu, wapń do każdego posiłku za wyjątkiem tych, które zawierają jego odpowiednie ilości (np. gryzonie, które posiadają kości). Jeżeli stosujemy w diecie gryzonie, należy zmniejszyć dawki ponieważ wystarczająca ilość wapnia jest zawarta w kościach podawanego gryzonia.

Starszym osobnikom poszerzamy dietę o większe gryzonie (ze względów humanitarnych jak i na bezpieczeństwo naszych podopiecznych podajemy je wcześniej ubite). Ponadto urozmaicamy pokarm mięsem z indyka i jego podrobami (wątróbka i serca), jajkami kurzymi lub przepiórczymi – ugotowanymi. Nie należy podawać surowego białka z jajek gdyż zawiera szkodliwą awidynę, antagonistę biotyny – hamowanie wykorzystania biotyny przez organizm skutkuje problemami skórnymi. Surowe podajemy jedynie żółtka. Można wtedy zaobserwować jak teju radzi sobie z wylizaniem miseczki swoim rozwidlonym językiem. Dorosłe teju chętnie też będą spożywać słodkie owoce: wiśnie, czereśnie, brzoskwinie, jabłka. Ze względu na wysokie stężenie enzymatycznie uwalnianego HCN z glikozydów cyjanogennych, z pestek – ww. owoce przed podaniem powinny być ich pozbawione. Nie należy również podawać zbyt często przetworzonych karm dla zwierząt domowych, ze względu na dużą zawartość konserwantów i barwników co źle wpływa na zdrowie jaszczurek i może doprowadzić do poważnych chorób układu pokarmowego. Jaszczurki te mają indywidualne upodobania pokarmowe, jedne mogą jeść dosłownie wszystko co im podamy, inne natomiast mogą grymasić. Dlatego warto podawać co najmniej dwa rodzaje pokarmu podczas jednego karmienia, mamy wtedy pewność, że zjedzą to co im podajemy. Najlepszym sposobem na wybredne gady, jest polanie jedzenia rozbitym żółtkiem jajka, wtedy zjedzą wszystko!

Młode jaszczurki karmimy codziennie, podrostki cztery do pięciu razy w tygodniu, a dorosłe osobniki można karmić 2-3 razy w tygodniu do syta. Taki system żywienia wydaje się być najbardziej odpowiedni i jest najczęściej stosowany przez wielu hodowców i powinien zapewnić prawidłowy rozwój naszych podopiecznych.

Niezwykle ważną sprawą jest zachowanie bezpieczeństwa przy karmieniu, ponieważ teju bardzo nerwowo reagują na widok pokarmu. Teju nigdy nie powinny kojarzyć otwierania terrarium z karmieniem! Potrafią wtedy błyskawicznie zaatakować. Najbezpieczniej jest karmić poza terrarium albo wstawiać jedzenie kiedy jeszcze śpią. Ciekawostką jest, że kiedy już są przy miseczce z jedzeniem, pozwalają się spokojnie karmić z ręki. Smakołyki biorą wtedy bardzo delikatnie. Po skończonym posiłku, ocierają pyskiem o podłoże lub części klatki, w celu pozbycia się pozostałości pokarmu.

Terrarium

Przy podjęciu decyzji o zakupie tych jaszczurek należy wziąć pod uwagę, że 20 centymetrowe maleństwo bardzo szybko urośnie, osiągając 1,5 metra. Zbiornik dla jednej dorosłej jaszczurki nie powinien być mniejszy niż 180x60x60 cm. Należy pamiętać, że jest to gatunek naziemny więc wysokość nie ma w przypadku tego gatunku większego znaczenia. Doskonale sprawdzi się również terrarium półotwarte, z którego zwierzę może swobodnie wychodzić i eksplorować bliższe i dalsze okolice pomieszczenia. Po krótkim spacerze, po sprawdzaniu czy można znaleźć coś do zjedzenia, gadziny wracają same do swojego ciepłego mieszkanka. Jednak nikomu nie radzę zostawiać gadzin na swobodzie bez jakiegokolwiek nadzoru, bo wtedy przypominają sobie o doniczkach z kwiatami, stojących na podłodze i innych ciekawych miejscach, o których wiedzą że „nie wolno”. Mieszkanie wygląda wtedy jak po przejściu tornado, a gadziny jakby nic – grzecznie wygrzewają się w terrarium. Podłoże jest ważnym elementem całego wystroju, gdyż musi utrzymywać dość wysoką wilgotność. Zaleca się stosowanie kory, chipsów kokosowych oraz większych wiórów drzewnych. Ważne jest aby podłoże nie było pylące – dostając się do oczu i nozdrzy może powodować problemy zdrowotne. Jaszczurki kopią nory lub zakopują się całkowicie w podłożu, dlatego musimy zapewnić grubą warstwie ściółki ok.15 cm. Jeśli stosujemy dekorację to to wszystkie elementy muszą być tak przymocowane, aby nie stanowiły zagrożenia, kiedy nasz pupil zacznie urządzać terrarium „po swojemu”. Nie warto również stosować żywych roślin, gdyż będą zniszczone i mogą stanowić ryzyko zatrucia. Bardzo ważna jest również dbałość o higienę. Niezjedzone resztki pokarmu oraz odchody muszą być usuwane na bieżąco. Można próbować nauczyć teju korzystania z kuwety. Problem ten rozwiązuje się sam, jeśli naszego podopiecznego regularnie wypuszczamy na spacery po mieszkaniu. Bardzo szybko uczy się nie brudzić w swoim pomieszczeniu i cierpliwie czeka na wypuszczenie – wystarczy wtedy zaprowadzić go w miejsce gdzie są np kafelki na podłodze i posprzątać po nim.
Należy pamiętać o stałym dostępie do zawsze czystej, odstanej wody!

W ciepłe dni powinny korzystać z kąpieli słonecznych, ale pod warunkiem zapewnienia im bezpieczeństwa jak i uniemożliwienia ewentualnej ucieczki. Dobrze sprawdzi się np. woliera na fundamencie, zabezpieczona przed podkopaniem się.

Oświetlenie

12-14 godzin w ciągu dnia. Jak większość jaszczurek wymagają również źródła promieniowania UVB – na poziomie 5%, do prawidłowego syntezowania witaminy D₃.

Temperatura

Zalecana temperatura w terrarium w dzień to 26-30°C do 43°C na wyspie ciepła. W nocy może spaść do 20-24°C. Najlepiej sprawdzają się lampy grzejne i promienniki. W przypadku stosowania kabli grzejnych i mat należy je zabezpieczyć przed wykopaniem. Odpowiednio przygotowane ogrzewanie podłogowe pokryte płytkami ceramicznymi doskonale spełnia swoje zadanie.

Wilgotność

Aby zapobiec problemom z linieniem musimy zadbać o odpowiednią wilgotność. Powinna ona oscylować w granicach 60-80%. Trudno jest utrzymać taką wilgotność w dużym terrarium, dobrym rozwiązaniem jest wstawienie zamykanego pojemnika z wejściem w charakterze nory. Takie miejsce stanowi doskonałe schronienie na noc i zapewnia odpowiednio wysoką wilgotność.

Dymorfizm płciowy

Dojrzałość płciową osiągają w wieku ok. 3 lat, dopiero wtedy jest wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy. Samce są zdecydowanie większe od samic, mają masywniejszą głowę i silnie rozwiniętą żuchwę, a u nasady kloaki posiadają wyraźne ostrogi. U dorosłych silnie zaznaczony dymorfizm płciowy. Samiec jest znacznie większy i masywniejszy od samicy, posiada również silnie rozwiniętą żuchwę z charakterystycznym podgardlem.

Rozmnażanie

Obszarem występowania Tupinambis merianae są tereny o wyraźnie zaznaczonych porach roku i w swoich siedliskach zapadają w hibernację trwającą prawie 7 miesięcy. W warunkach niewoli stwierdzono, że nie jest to potrzebne do utrzymania ich w dobrym zdrowiu, ale może mieć niekorzystny wpływ na rozwój płciowy jeśli hibernacja w pierwszych latach życia jest pomijana. W okresie poprzedzającym hibernację teju przygotowują swoje organizmy od zimowania. Przez ten okres intensywnie jedzą aby nabrać tkanki tłuszczowej, która pozwoli im na czerpanie niezbędnej do przeżycia energii ze zgromadzonych zapasów tłuszczu. Przygotowując naszych podopiecznych do zimowania należy zadbać o każdy aspekt. Złe odżywianie i choroby w okresie poprzedzającym hibernację mogą doprowadzić w jej trakcie do śmierci zwierzęcia. Hibernacji poddajemy wyłącznie osobniki zdrowe i w doskonałej kondycji! Dwa tygodnie przed okresem hibernacji należy zaprzestać podawania pokarmu i stopniowo obniżamy temperaturę do osiągnięcia poziomu 10-15°C. Temperatura poniżej 6°C spowoduje śmierć zwierzęcia. Okres hibernacji powinien trwać od 3 do 5 miesięcy. Wielu hodowców zauważyło, że w początkowej fazie teju mogą przebywać w stanie hibernacji przez tydzień, a następnie wybudzić się i wygrzewać pod lampą. Takie zachowanie może utrzymywać się przez pierwszych 4-6 tygodni i może być spowodowane pozostałościami pożywienia zalegającymi w jelitach. Dlatego zaleca się przez kilka pierwszych tygodni kontrolowanie przebiegu hibernacji. Jeżeli teju wybudzi się, należy umożliwić mu wygrzanie się pod lampą i dostęp do wody. Jeżeli nie będzie mógł pozbyć się pozostałości pokarmu z jelit, doprowadzi to do ich gnicia i spowoduje śmierć zwierzęcia. Aby odwrócić proces hibernacji należy zwiększać stopniowo temperaturę, wilgotności oraz wznawiamy podawanie pokarmu.

Samice po tym okresie powinny być karmione wysokokalorycznym pokarmem, tak by miały zapasy tłuszczu do produkcji jaj. Kopulacje odbywają się zazwyczaj w miesiąc lub dwa po zakończeniu hibernacji. Samiec zaczyna swój specyficzny godowy marsz przed samicą. Często w tym okresie zauważa się wzmożoną agresję zarówno u samic jak i samców. Oznaką, że samica będzie składała jaja jest budowa gniazda oraz kilkudniowe odmawianie przyjmowania pokarmu pokarmu. W przypadku Tupinambis merianae gniazdo jest dwukomorowe. Do budowy gniazda należy udostępnić samicy materiał w postaci słomy, liści lub wiórów sosnowych. Można również samemu zbudować budkę, w której samica może się schronić i złoży jaja. W tym okresie zalecane jest oddzielenie samca od samicy, ponieważ może on pokusić się i zjeść złożone już jaja. Samicy należy zapewnić spokój co zminimalizuje u niej wystąpienie stresu. Samice składają 10-50 jaj – ich ilość zależy od wieku, wielkości i kondycji samicy; często pozostają na straży gniazda w którym zostały złożone jaja. Jaja przenosimy do wcześniej przygotowanego inkubatora, z ustaloną temperaturą. Inkubacja w temperaturze 29°C trwa około 90 dni.

Wyklute maluchy mierzą ok. 20 cm długości całkowitej, o zielono-czarnym ubarwieniu, bardziej przypominają naszą krajową jaszczurkę zwinkę niż dorosłego teju. Ubarwienie to zanika w pierwszych miesiącach życia, wraz z kolejnymi wylinkami. Półroczne teju mają już kolor dorosłych. Młode osobniki są bardzo płochliwe i zwinne; chętnie wspinają się. Maluchy wykazują interesujące, defensywne zachowanie, mianowicie jeśli czują się zagrożone ich ogon zaczyna wibrować.

Uwagi

To niezwykle popularny gatunek 'pet lizard’ w USA, w Europie wciąż jest trudno dostępny i osiąga wysokie ceny. To jedne z najbardziej inteligentnych jaszczurek. Znacznie częściej można tu spotkać, pochodzące z odłowu Tupinambis teguixin czyli teju kolumbijskie. Są one mniejsze od argentyńskich i dużo trudniej się oswajają. Podstawowa różnica pomiędzy tymi dwoma gatunkami to regularne pasy białych kropek wzdłuż pleców oraz charakterystyczne trzy łuski na pysku teju argentyńskiego, układające się w trójkąt równoramienny.

Tupinambis merianae mimo swoich rozmiarów są uważane za jedne z najspokojniejszych jaszczurek i nadzwyczaj łatwo akceptujących kontakt z opiekunem. Najlepszym wyborem jest zawsze zakup młodego osobnika urodzonego już w warunkach niewoli – takie zwierzęta o wiele łatwiej aklimatyzują się do nowych warunków jak i opiekunów. Dobrze jeśli pochodzą z hodowli na półkuli północnej, gdyż nie ma wtedy problemów z odwróceniem pór roku i okresem zimowania.

Przy zakupie należy zwracać baczną uwagę na stan zdrowia jaszczurki, czy nie posiada żadnych ran i sączących się wydzielin z oczu, nosa itp. Po zakupie zalecane jest przeprowadzenie badania kału na obecność pasożytów, ewentualne wdrożenie leczenia przeprowadzamy zawsze pod nadzorem lekarza weterynarii.

Opracowanie

Autor: Ilona Karólewska, Halina Szlachetka „ladylikecat” na podstawie własnych doświadczeń w chowie oraz
http://www.thetegu.com/showthread.php?7974-Male-or-female
http://www.siscoreptiles.com/tegu-attention.php
http://www.thetegu.com/forumdisplay.php?4-Tegu-Forums
http://www.reptilecare.com/tegu.html
http://www.teju.info/etegus.html
http://www.bluetegu.com/tegu.html
http://www.faunaclassifieds.com/forums/showthread.php?t=113635
http://bacolodexotic.com/index.cgi?board=gl&action=print&thread=140
http://lllreptile.com/info/library/animal-care-sheets/lizards-and-monitors/-/argentine-black-and-white-tegu/
http://www.newenglandreptile.com/forums/showthread.php?4855-Poor-Unclassified-Blue-Tegus
http://www.tegusforsale.com/tegucare.htm
Wszystkim, którzy do tej pory nie zakochali się w tych pięknych jaszczurkach polecam do obejrzenia film: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=jva0NDlT_wk

Liczba wyświetleń: 58952