[16]
Loading...
Gonocephalus chamaeleontinus – agama kątogłowa, kątogłówka kameleonowata, drakun kameleonowaty
Jest to najbardziej popularny i najczęściej spotykany w sprzedaży i hodowlach amatorskich gatunek z rodzaju Gonocephalus. Na dostępność tego konkretnego gatunku na rynku ma wpływ przede wszystkim najszerszy zasięg występowania w naturze i największa plastyczność ekologiczna wśród wszystkich drakunów.
Występowanie
Indonezja, Półwysep Malajski
Wygląd
Długość dorosłych osobników wynosi 25-35 cm, masa ciała do 180 gramów. Samce są zazwyczaj nieco większe od samic i masywniej zbudowane. Grzebień na karku oraz worek podgardzielowy jest znacznie wydatniejszy u osobników płci męskiej. Osobniki obu płci mają bardzo masywny i stosunkowo krótki pysk o silnych szczękach. U samców wyraźnie zaznacza się również grzebień utworzony z powiększonych łusek nad oczodołami. Grzebień na karku jest utworzony z powiększonych, zachodzących na siebie dachówkowato łusek, Ciało pokryte jest szorstkimi łuskami jednakowej wielkości o wyraźnym kilu. Kończyny są stosunkowo smukłe, ale silne. Dłonie i stopy zakończone są długimi palcami z ostrymi, haczykowatymi pazurami. Osobniki dorosłe, zwłaszcza samce charakteryzują się przepięknym ubarwieniem ciała. Głowa i grzebień karkowy są jasnozielone, reszta ciała błękitno-zielona upstrzona nieregularnymi pomarańczowymi plamami. Worek podgardzielowy dojrzałych płciowo samców również pokryty jest drobnymi pomarańczowymi cętkami. Samice są przeważnie brązowo-brunatne ale również widać na ich ciele wyraźny deseń cętek. Osobniki obu płci posiadają charakterystyczną, jaskrawoniebieską obwódkę tęczówki oka.
Biologia
Jest to jeden z mniej wyspecjalizowanych gatunków drakunów o największym zasięgu występowania. Stosunkowo łatwo dostosowuje się do różnych środowisk. Zasiedla zarówno stare zbiorowiska leśne, lasy górskie, jak i zarośla mangrowe, a nawet plantacje i pola uprawne. W przeciwieństwie do wielu gatunków leśnych gadów, drakuny kamelonowate skorzystały z działalności człowieka. Ich populacja znacząco zwiększyła się na obszarach gdzie występuje puszcza wtórna, powstała na miejscu wyciętych lasów pierwotnych. Obszary tego typu, porośnięte młodym drzewostanem są rzadko wybierane przez inne gatunki agam, toteż drakuny kameleonowate pozbawione konkurencji zwiększyły liczebność swojej populacji. Na swoje terytoria wybiera przeważnie drzewa średniej wielkości o pniach pochyłych, niekiedy nawet duże krzewy. Samce są terytorialne w stosunku do innych samców, zaciekle bronią swojego pnia. Samice są znacznie mniej agresywne, niekiedy kilka zasiedla jeden pień drzewa. Osobniki męskie w okresie godowym, który przypada na koniec pory deszczowej przybierają bardzo jaskrawe ubarwienie i wykonują rytualne gesty aby zwabić samiczki. Kopulacja odbywa się na drzewie. Samiczka składa jaja w ściółce leśnej w bezpośrednim sąsiedztwie drzew, tak aby świeżo wyklute młode mogły od razu szukać schronienia wśród gałęzi.
Długość życia
Drakuny kameleonowate należą do długowiecznych jaszczurek. Na wolności przeżywają przeważnie 8-10 lat, jednakże udokumentowane są przypadki przeżycia 15 lat w warunkach terraryjnych.
Zachowanie
Osobniki dorosłe są raczej mało płochliwe, młode są bardzo wrażliwe na stres.
Terrarium
Jako, że jest to typowo gatunek nadrzewny, terrarium powinno być w planie pionowym. Minimalne wymiary dla pary osobników to 100x60x100 cm. Konieczne jest wyposażenie wnętrza terrarium w liczne gałęzie, każdy osobnik powinien mieć przynajmniej jeden masywny konar, który będzie stanowił jego grzędę. Z własnego doświadczenia mogę stwierdzić, że samce drakunów wybierają konary jak najbardziej pionowe i zawsze usadawiają się powyżej samic w widocznych miejscach. Na podłoże najlepiej zastosować mieszaninę torfu terraryjnego i kokosowego, która będzie doskonale podtrzymywała wilgoć. Tylną ścianę terrarium warto również wyłożyć ścianką korkową, zmniejsza to ewentualne ryzyko urazów mechanicznych (niektóre osobniki, zwłaszcza młode mają tendencję do wpadania w panikę i nagłych skoków, które często kończą się kontuzjami pyska podobnie jak w przypadku agam błotnych) oraz daje zwierzętom dodatkową powierzchnię do wspinaczki. Temperatura dzienna powinna oscylować w zakresie 26-28°C, w najcieplejszym miejscu do 32°C. W nocy temperatura powinna spadać do 22-24°C. Drakun należą do jaszczurek znacznie lepiej tolerujących delikatne przechłodzenie od przegrzania. Przy temperaturze 35°C bardzo szybko zaczynają odwadniać się i chorować. Wilgotność w terrarium powinna wynosić 70-80%. Gady te bardzo dużo piją, zlizują najczęściej wodę z powierzchni gałęzi lub liści, niektóre osobniki potrafią również pić z miseczek lub baseników. Wilgotność najlepiej zapewnić poprzez spryskiwanie terrarium letnią wodą przynajmniej dwa razy dziennie. Doskonale sprawdzają się również fogery. Poza spryskiwaniem konieczne jest umieszczenie w terrarium płytkiego baseniku ze świeżą wodą. Drakuny często „leżakują „ w baseniku i załatwiają się do wody dlatego bardzo ważne jest regularna i częsta wymiana wody w zbiorniku. Wymagają one oświetlenia UVB, najlepiej na poziomie 5%. W terrarium można umieścić żywe rośliny pochodzące z rejonów tropikalnych. Roślinność będzie pomagała w utrzymywaniu specyficznego mikroklimatu, a jednocześnie będzie stanowiła doskonałą kryjówkę dla gadów oraz ozdobę. Ważne jest jednak aby przy wyborze roślin żywych unikać gatunków toksycznych, wydzielających trujące alkaloidy na powierzchnię liści (np. difenbachia). Drakuny spijając rosę z roślin mogłyby się bardzo łatwo otruć. Roślinność powinna być również wystarczająco wytrzymała aby nie uległa zniszczeniu podczas wspinaczek.
Żywienie
Drakuny kameleonowate, tak jak wszystkie gatunki z rodzaju Gonocephalus są drapieżnikami. W naturze odżywiają się głównie dużymi owadami: chrząszczami, prostoskrzydłymi, ćmami, w mniejszym stopniu zjadają również ślimaki. Okazjonalnie plądrują ptasie gniazda lub zjadają mniejsze gady (np. niewielkie gekony). W niewoli najlepiej karmić je jak najbardziej urozmaiconym pokarmem: świerszczami, szarańczami, różnymi gatunkami karaczanów, chrząszczami. Jak najbardziej wskazane jest podawanie planktonu łąkowego, z zaznaczeniem, że należy go zbierać jedynie w czystych ekologicznie, nieopryskiwanych miejscach. Duże osobniki chętnie urozmaicają swoją dietę również noworodkami mysimi i kolorowymi, słodkimi owocami. Oczywiście do pokarmu należy regularnie podawać suplementy witaminowo – mineralne.
Rozmnażanie
Sporadycznie zdarza się wystąpienie lęgów u tego gatunku u osobników pochodzących z odłowu. Samice po kopulacji schodzą na dno terrarium i wyszukują odpowiednie miejsce w podłożu, badając wilgotność i temperaturę zagłębiając w podłoże końcówkę pyska. Następnie wygrzebuje płytkie zagłębienie i składa 2-10, owalnych jaj o długości ok.3 cm. Optymalna temperatura do inkubacji jaj to 27-29°C. Jaja są bardzo wrażliwe na wyschnięcie, po zniesieniu najlepiej przenieść je delikatnie do zbiornika inkubacyjnego na podłoże z wermikulitu. Inkubacja trwa 85-90 dni. Młode po wykluciu najlepiej trzymać oddzielnie. Młode rosną bardzo szybko, wymagają naświetlania promieniami UVB oraz obfitości pokarmu z dodatkami suplementów.
Uwagi
Wszystkie osobniki pochodzące z odłowu należy po ewentualnym zakupie poddać kwarantannie. Konieczne jest przebadanie jaszczurek pod kątem obecności pasożytów wewnętrznych, najlepiej jest pobrać próbki odchodów i przekazać do analizy u lekarza weterynarii. Często jaszczurki te są również nosicielami kleszczy i roztoczy. Zdarza się, że osobniki odławiane z natury mają również liczne kontuzje powstałe w trakcie chwytania i transportu. Najczęściej są to uszkodzenia pyska lub połamane palce. Przy odpowiedniej opiece weterynaryjnej, po usunięciu pasożytów i aklimatyzacji drakuny stają się bardzo wdzięcznymi i mało problematycznymi jaszczurkami w hodowlach terrarystycznych. Jednakże decydując się na zakup tego gatunku najlepiej poszukać okazów rozmnożonych w niewoli (spotyka się je coraz częściej, zwłaszcza w hodowlach niemieckich). Zwierzęta te są znacznie mniej problematyczne w hodowli. Reasumując – drakun kameleonowaty, mimo że jest najprawdopodobniej najłatwiejszym do hodowli gatunkiem z całego rodzaju. Gonocephalus nadaje się raczej dla zaawansowanych terrarystów i nie polecam zakupu tych gadów osobom zaczynającym przygodę z hodowlą zwierząt egzotycznych.
Opracowanie i źródła informacji
Monika Strzelecka, Jakub Kowalski
Źródła
Obserwacje z hodowli Gonocephalus chamaeleontinus, G. grandis, Gonocephalus belli i Gonocephalus doriae na podstawie własnych doświadczeń.
Literatura:
Grossmann, W. & F. Tillack (2004): Gonocephalus doriae abbotti Cochran 1922 Sauria (Berlin) 26 (3): 2.
Manthey U. & W. Denzer (1993): Die Echten Winkelkopfagamen der Gattung Gonocephalus Kaup (Sauria: Agamidae) VI. Die chamaeleontinus-Gruppe. Sauria (Berlin) 15 (2): 23–38.
Manthey, U. & W. Grossmann (1997): Amphibien & Reptilien Südostasiens. NTV, Münster.
Manthey, U. & N. Schuster (1999): Agamen. NTV, Münster.
Prof. Angel C Alcala: Guide to Philippine Flora and Fauna. Volume X, Amphibians and Reptiles, Natural Resources Management Centre, Ministry of Natural Resources and University of the Philippines, 1986.
K R G Welch:Lizards of the World: A Checklist. 5: Agamidae, Chamaeleonidae, Cordylidae and Gerrhosauridae, KCM Books, Somerset, England, 1994.
Philippe deVosjoli : Lizard Keeper’s Handbook, , Advanced Vivarium Systems, California, 1994.
Liczba wyświetleń: 3707
