Python sebae – pyton skalny

Python sebae – pyton skalny

Pyton skalny (Python sebae Gmelin, 1789) znany także jako pyton hieroglifowy to największy wąż Afryki. Zamieszkuje całą właściwie Afrykę Centralną, jak i występuje także w południowej części kontynentu. Duże osobniki w naturze spotykane są coraz rzadziej ze względu na ingerencje człowieka w środowisko naturalne tych pytonów.

Z obserwacji jak i doświadczeń hodowców z całego świata jasno wynika, iż wąż ten jest wyjątkowo kąśliwy , pobudliwy oraz nie zmienia raczej charakteru z wiekiem, jeśli zmiana następuje to jest niewielka. Opinia ta oparta jest w większości na osobnikach dziko odławianych.

Pyton skalny jest tym samym najrzadziej hodowanym wielkim dusicielem. Dlaczego ?

Ponieważ 99% procent tych pytonów dostępnych w handlu to dzikie osobniki z odłowu.
Te pytony zamieszkują najczęściej tereny, gdzie panują najbardziej niesprzyjające warunki do życia, pokarmu jest mało, konkurencja między drapieżnikami ogromna, wrogów cała masa , dodając do tego, iż w chwili urodzenia mierzy zaledwie 60 cm przy masie koło 100 gramów ma niesamowicie ciężką drogę na szczyt łańcucha pokarmowego. Gdy dociera na ów szczyt mierzy już 5 m i waży ponad 60 kg.

Genezę jego bardzo agresywnej postawy, czujności, natychmiastowej gotowości do ataku, inteligencji determinują właśnie w/w ciężkie warunki środowiskowe. Osobniki pochodzące z hodowli mają już temperament łatwiejszy do oszlifowania fachowym podejściem, wciąż jednak pojawiają się trudności. Brak genetycznej skłonności do otrzymywania wspaniałych form barwnych, także nie wpływa na popularność gatunku, dlatego pozostaje bardzo tajemniczym wielkim dusicielem.

Nazewnictwo

Nazwa polska: Pyton skalny, Pyton hieroglifowy

Nazwa angielska: African rock python, Rock python, African python

Nazwa niemiecka: Nördlicher Felsenpython

Nazwa czeska: Krajta písmenková

Synonimy

Coluber Sebae GMELIN in LINNAEUS 1789

Coluber Speciosus BONNATERRE 1789: 17

Boa Hieroglyphica SCHNEIDER 1801: 266

Python Houttuyni DAUDIN 1803: 254

Python natalensis SMITH 1840

Python Sebae — DUMÉRIL & BIBRON 1844: 400

Python Liberiensis HALLOWELL 1845: 249

Python sebae — SCLATER 1862: 310

Python sebae — BOULENGER 1893: 86

Python sebae — SCHMIDT 1923: 53

Python jubalis PITMAN 1936 (nomen nudum fide KLUGE 1993)

Python sebae sebae — BROADLEY & HOWELL 1991: 22
Python sebae — KLUGE 1993
Python sebae — MCDIARMID, CAMPBELL & TOURÉ 1999: 180
Helionomus sebae — HOSER 2004
Python sebae — JACKSON et al. 2007

źródło reptiles-database.org

Systematyka

Domena	Eukaryota – eukarionty
Królestwo	Animalia – zwierzęta
Typ	Chordata – strunowce
Podtyp	Vertebrata – kręgowce
Gromada	Sauropsida – zauropsydy
Podgromada	Diapsida – diapsydy
Nadrząd	Lepidosauria – lepidozaury
Rząd	Squamata – łuskonośne
Podrząd	Serpentes – węże
Infrarząd	Alethinophidia
Rodzina	Pythonidae – pytony
Rodzaj	Python
Gatunek	Python sebae – pyton skalny (Gmelin, 1789)

Wygląd

Pod fizycznym względem nie różnią się od azjatyckich krewnych, takich jak : pyton siatkowy, czy birmański. Nie są tak masywne jak pytony birmańskie, ani tak długie jak pytony siatkowane. Nie stanowią rzadkości samice o długości 5 m i o masie dochodzącej do 70 kg. Rzadko natomiast przekraczają 6 m długości.
W samym tylko 2002 roku przemysł skórny wzbogacił się o 9300 skór pytonów skalnych. Ubarwienie jest z reguły brązowe, szarawe, wzór cętkowany w odcieniach szarych, brązowych i czarnych. Ubarwienie doskonale maskuje tego wielkiego pytona w afrykańskiej sawannie. Dostępne formy barwne są ubogie. Patternless oraz hypomelanistic, które mogą ale nie muszą być genetyczne.

Wygląd

Pyton skalny przeciętnie osiąga 5 m w przypadku samic , 4-4,5 m w przypadku samców. Gdyby brać pod uwagę stosunek masy do długości to najsilniejszy z pytonów, mięśnie tego pytona są po prostu ze skały, a siła uścisku ustępuje jedynie anakondzie zielonej. Tak silne, potężne mięśnie natura wytworzyła u tego pytona by mógł zabijać tak wielkie ssaki jak antylopy impala , ważące do 70 kg. Ponieważ gęstość zaludnienia w jego środowisku jest mała – mało jest myszy, szczurów, czy drobiu. Dorosłe osobniki zjadają czasem jedną impale na rok, ewentualnie jak się uda ze 2-3 małpy. Wzrost tych pytonów nie jest tak intensywny, jak azjatyckich krewnych, rośnie wolniej, dojrzewa później.

Długość życia

W niewoli w dobrych warunkach dożywają 30 lat.

Terrarium

Skalne pytony są nie wymagającymi podopiecznymi i mają niemalże te same wymagania jak większość innych boa i pytonów. Większość dorosłych osobników może komfortowo być utrzymywanych w zbiornikach o wymiarach 200x100x90. Najważniejsze jest zachowanie zdrowego, czystego środowiska w zbiorniku pytona.

Duże osobniki przetrzymujemy w zbiornikach o minimalnych wymiarach 180x90x50 cm lub większych budowanych samodzielnie dla samic oraz 150x70x50 cm dla samców.

Większość dorosłych osobników może komfortowo być utrzymywanych w zbiornikach o wymiarach 250x100x60 cm.

Powinno być bardzo solidne ze względu na rozmiar i siłę węża, ale jednocześnie bardzo proste, gazety lub trociny jako podłoże jest najtańsze, najbardziej sterylne oraz wyjątkowo łatwe do czyszczenia. Konieczny jest także pojemnik z czystą wodą, pytony te piją bardzo dużo wody. Wszelkiego rodzaju dodatki, jak kryjówki, gałązki, konary, roślinki zdadzą egzamin przez pierwsze 1-2 lata, później w miarę wzrostu masy wszystko pyton zniszczy.

Temperatura

Gradient temperatury między 28°C, a 32°C wydaje się optymalny. Zbiornik można ogrzewać żarówkami, promiennikami ceramicznymi, matami grzejnymi, czy kablami grzejnymi. Sposób i metoda nie jest ważna, tak długo jak osiągamy w zbiorniku odpowiednią temperaturę.

Wilgotność

Wilgotność na poziomie 60%.

Oświetlenie

Cykl dobowy powinien wynosić 12 h. Powinno się używać niezbyt intensywnego, stonowanego światła, zbyt ostre i jasne światło wpływa niekorzystnie na jego usposobienie.

Żywienie

Opiera się ona na wszystkim co pyton jest wstanie zjeść. Powinien dostawać dorosłe myszy za młodu, poprzez chomiki, szczury, świnki morskie, króliki, kury itp. – nie jest wybredny przyjmie każdy podany pokarm, lecz nie w takich ilościach jak ma to w zwyczaju siatkowy kuzyn z Azji. Przy karmieniu należy bardzo uważać z dorosłymi osobnikami, są bardzo szybkie, atak gdy chybiony jest natychmiast powtarzany, zachowanie obronne tego pytona jest także bardzo osobliwe, nie cofa się a napiera do przodu z wielką powtarzalnością ataków. Dieta powinna być obfita, ułatwia to prace z tymi pytonami, dobrze nakarmiony pyton jest po prostu spokojniejszy. Generalnie wszystkie dusiciele jadają co zdołają zabić i połknąć, natomiast obserwując zachowanie pytona skalnego wydaje się, iż jest w stanie zjeść wszystko co zabije, gdyż przy połykaniu wielkość zdaje nie mieć znaczenia. Czasem zdarza się, iż siatkowane czy birmańskie pytony przy połykaniu naprawdę wielkiej w stosunku do swej wielkości ofiary odpuszczają, skalnym pytonom się to nie zdarza. Zdarza się im natomiast połykanie tak wielkiej ofiary, iż po jej pożarciu wąż nie jest w stanie pełzać, co prowadzi do nieuniknionej śmierci w promieniach afrykańskiego słońca.

Dymorfizm płciowy

Samice są masywniejsze, znacznie większe od samców. Posiadają także krótszy ogon i mniejsze pazury odbytowe.

Rozmnażanie

Dojrzałość płciową osiągają w wieku od 18 miesięcy do 4 lat. Gody odbywają się od listopada do marca. Zalecane jest w tym okresie ograniczenie karmienia, jak i lekkie obniżenie temperatury związane ze skróceniem cyklu dobowego o 2-3 h. Do rozrodu dopuszczamy tylko osobniki silne, zdrowe o odpowiedniej wielkości, samice ponad 260 cm samce minimum 180 cm. Samica w okresie ciąży trwającym nawet 70-90 dni nie pobiera pokarmu. Przy sprzyjających warunkach w terrarium pozwalamy samicy na wysiadanie jaj. W innych przypadkach przenosimy jaja do inkubatora. Liczebność jaj sięgać może 80 szt, najczęściej jest to 30-40 jaj. Optymalna temperatura inkubacji jaj wynosi 30-31°C. Młode pytoniki skalne mierzą w granicach 60-70 cm, po pierwszej wylince są w stanie przyjmować samodzielnie pokarm, na który składać się mogą dorosłe myszy.
Początkowo bywają jak wszystkie noworodki stosunkowo kąśliwe i agresywne. Młode rosną stosunkowo w szybkim tempie.

Uwagi

Pyton skalny jest wspaniałym dusicielem, wężem który z 60 cm malucha żywiącego się myszami staję się drapieżnikiem zdolnym powalić, zabić i zjeść antylopę impala czy krokodyla nilowego. Ich siła jest niesamowita, dorosłe samice powinno obsługiwać przynajmniej dwóch mężczyzn. Zasada mówiąca że na 1m dorosłego pytona powinien przypadać 1 dorosły mężczyzna wydaje się adekwatna do jego niewiarygodnej siły. Pyton skalny zabijany jest dla skór, jedzenia, czy dla samego faktu iż jest wężem. Gdy człowiek nie zmieni postępowania, obecność w terrariach stanie się jedyną ostoją tego niesamowitego pytona a paradoksalnie człowiek jego największy wróg będzie jego ostatnią nadzieją.

To niesamowity pyton, udokumentowano bardzo osobliwe zachowanie tego gatunku, otóż samica pozostaje i czuwa nad młodymi przez pierwsze 14 dni ich życia , co stanowi ewenement w świecie wielkich dusicieli. Jest pytonem, którego natura zmusiła do bycia takim jakim jest.

Jest kąśliwy, bywa agresywny, bardzo powtarzalny i nieustępliwy , mimo wszystko trzymane od pierwszej młodości osobniki, urodzone w niewoli nie są takie złe, za jakie ludzie zwykli je uważać. Pyton skalny to wąż dla koneserów gatunku, dla ludzi którzy wiedzą jak obchodzić się z silnym, potężnym dusicielem o trudnym charakterze.

Da się hodować te pytony bezpiecznie i hoduje się je bezpiecznie. Przy odpowiednim podejściu z odpowiednią wiedzą, doświadczeniem, w odpowiednim zbiorniku pytony te nie stanowią zagrożenia dla życia człowieka. Potencjalnie owszem, ale potencjalnie każda materia czy zwierzę zdolne do naruszenia delikatnych tkanek ludzkich stanowi realne zagrożenie dla życia i zdrowia człowieka. Prawdopodobnie nigdy nie osiągnie popularności pytona siatkowego czy birmańskiego, jego charakter tym samym zawsze będzie trudniejszy. Bez wątpienia ten tajemniczy afrykański dusiciel jest warty uwagi, warto go hodować i mnożyć choćby tylko po to by handel odławianymi osobnikami był nieopłacalny, czego sobie i Wam życzę.

 

Opracowanie i źródła informacji

P.S
Gorące podziękowania dla Ryszarda Kubika hodującego i rozmnażającego od lat pytony skalne, którego bezcenna wiedza, znajomość zwyczajów tych pytonów, niezwykle bogate doświadczenie sprawiło, iż opis gatunku mógł powstać.

Opracował  Robert „Azazel” Smolka na podstawie własnej wiedzy, własnych doświadczeń.

ˆ Copyright by Robert Smolka 2006-2009. robertsmolka@digi.pl

Wszystkie prawa zastrzeżone. Bez zgody autora, żadna część tej publikacji nie możne być reprodukowana, modyfikowana, kopiowana czy rozpowszechniana lub przekazywana w żadnej formie i żadnymi środkami elektronicznymi i mechanicznymi lub w żaden inny sposób.

Liczba wyświetleń: 14894