Orthriophis taeniurus – wąż chiński

Systematyka

Gromada: Reptilia – gady
Podgromada: Lepidosauria – lepidozaury
Rząd: Squamata – łuskonośne
Podrząd: Serpentes
Rodzina: Colubridae
Podrodzina: Colubrinae
Rodzaj: Orthriophis taeniurus
Gatunek: Orthriophis taeniurus (Cope, 1861) – wąż chiński

Nazewnictwo

Nazwa polska: Wąż chiński, wąż (połoz) smugooki, wąż (połoz) długoogonowy, wąż (połoz) tajwański szczególnie w odniesieniu do podgatunku friesei. Niektórzy błędnie nazywają go boa indonezyjskim choć nic nie łączy go z wężami boa; wielu hodowców nazywa ten gatunek po prostu „teniurą”.

Nazwa angielska: Beauty Rat Snake

Nazwa niemiecka: Orthriophis taeniurus taeniurus – Ostchinesische Schönnatter, Orthriophis taeniurus friesei – Taiwan-Schönnatter, Orthriophis taeniurus ridleyi – Höhlen-Schönnatter

Nazwa czeska: Užovka tenkoocasá

Synonimy

Przed zmianą systematyki rodzaju Elaphe zwany Elaphe taeniura.

Długość życia

Dzięki odpowiednim zabiegom hodowlanym może osiągnąć nawet 15 lat. Średnio w terrarium przeżywa 10-12 lat.

Wygląd

Duża, owalna głowa, dobrze wyodrębniona od reszty ciała. Ciało masywne, ale i szczupłe, jest to silny wąż. Dorosłe osobniki osiągają średnicę przedramienia dorosłej osoby. Ubarwienie zmienne, w zależności od podgatunku, najczęściej szaro-żółte, na grzbiecie i po obu bokach ciała biegną regularne czarne plamy, które u poszczególnych podgatunków są cechą je rozróżniającą, zlewające się w tylnej części ciała. Najbliżej głowy (około 1,5 jej długości) i najwyraźniejsze (przypominające szachownicę) obserwujemy u O. t. friesei, najbardziej oddalone (3-5 długości głowy) u podgatunku nominalnego, plamy te są też najmniej wyraźne, rozciągnięte z jaśniejszym środkiem. Przez pysk i oczy biegnie ciemna smuga. Na długim ogonie nieregularne, pionowe białe pasamy na ciemnym czarno – brązowym tle.

Dzięki długoletniej hodowli uzyskano kilka odmian barwnych: „calico” z częściowym albinizmem (niektóre fragmenty ciała pozbawione są ciemnego barwnika melaniny, a typowy wzór na ciele ulega zaburzeniu, aksantycznych – bez żółtego barwnika tzw. „Blue beautes” oraz albinotyczną. Niestety ich ceny są wysokie (kilkaset Euro), a liczba takich osobników mała i tylko czasami na zagranicznych giełdach można je spotkać.

Młody „zwyczajny” osobnik w sklepach osiąga cenę 150-200 pln, a bezpośrednio u hodowcy można go nabyć nawet za 80-120 złotych.

Osiąga w zależności od podgatunku 130-250 cm długości. Uważany jest za największego przedstawiciela dawnego rodzaju Elaphe (podgatunek Orthriophis taeniurus friesei).

Podgatunki

Wyróżniamy 7 podgatunków różniących się wzorem barwnym i wielkością.

Najczęściej w hodowli mamy do czynienia z podgatunkami „grupy indochińskiej”:

Orthriophis taeniurus friesei – wąż tajwański (zamieszkuje wyspę Tajwan), na grzbiecie ma wyraźne czarne palmy w dwóch rzędach układające się w szachownicę lub drabinkę;
Orthriophis taeniurus mocquardi – [w niektórych opracowaniach opisany jako vaillanti] (jego areał występowania rozciąga się od północnego Wietnamu po południowe prowincje Chin – Guangxi i Guagdong oraz wyspa Hainan), jego grzbietowy wzór składa się z dwóch rzędów wąskich plam, w których mogą się łączyć między sobą cienkimi liniami.
Orthriophis taeniurus teaeniura – spotykany jest w zachodnich Chinach, wzór ciemnych plam na grzbiecie przypomina drabinę.Pozostałe rzadziej spotykane w hodowlach europejskich to – „grupa indomalajska” – to:
Orthriophis taeniurus grabowskyi – żyje na Borneo i Sumatrze, u tego podgatunku nie występuje typowe i wyraźne plamkowanie i pasy na ciele, natomiast podstawowe ubarwienie jest dość ciemne.
Orthriophis taeniurus yunnanensis – zamieszkuje rozległe tereny od Birmy przez Chiny, północne Indie, Laos, TajlandiĘ po Wietnam, jego wzór na grzbiecie składa się z krzyżujących się podłużnych plam przypominających X.
Orthriophis taeniurus ridley – bytuje w Tajlandii, na Półwyspie Malajskim najczęściej w okolicach jaskiń, gdzie poluje na nietoperze, posiada niewyraźne pasy wzdłuż ciała oraz nie łączące się z nimi plamkowania.
Orthriophis taeniurus schmackeri – spotykamy go na japońskich wyspach Archipelagu Riukiu), jego plamy grzbietowe mają zatarte granice, oraz brak mu typowych smug wzdłuż oczu i boków pyska.

Występowanie

Obszar występowania tego gatunku to rozległe tereny: południowo-wschodnia Azja – od wschodnich terenów himalajskich przez Chiny, Tajwan, Półwysep Koreański, Wyspy Japońskie, Assam, Birmę, Laos, Tajlandię oraz Półwysep Malajski i wyspy Sumatrę i zachodnie Borneo.

Cechy szczególne

Duży i łagodny gatunek polecany początkującym terrarystom. Jeden z częściej hodowanych azjatyckich węży w terrariach.

Ciekawostki

Wąż ten, szczególnie w naturze, gdy napotka człowieka, a nie ma gdzie uciec broni się w sposób charakterystyczny dla kilku jeszcze innych węży azjatyckich (E. radiata, E. helena). Mianowicie wygina esowato przednią część ciała, unosi i z otwartym szeroko pyskiem próbuje atakować napastnika. Potrząsa przy tym energicznie końcówka ogona, co na liściastym i suchym podłoży wywołuje dźwięk podobny do grzechotania. U osobników pochodzących z hodowli raczej rzadko spotykałem podobne zachowanie i to tylko u młodych nie przyzwyczajonych do kontaktów z człowiekiem osobników.
W Chinach i innych krajach Dalekiego Wschodu jest to wąż konsumpcyjny, którego odławia się na kuchenny stół. Ze skóry wytwarza się galanterię skórzaną, a z mięsa pyszną zupkę. Jaja także są obiektem zamiłowań kulinarnych azjatów.

Aktywność

Aktywny w ciągu dnia największą aktywność wykazuje z rana i godzinach do południowych.

Biotop

Zasiedla wiele środowisk. Spotkać go można na terenach nizinnych, a także na poziomie 3000 m n.p.m. Zazwyczaj bytuje na otwartych terenach pól uprawnych (pola ryżowe), polan, nieużytków i rzadkich wilgotnych lasów. Często w pobliżu cieków wodnych. Możliwość złapania dużej ilości gryzoni w pobliżu domostw ludzkich powoduje, że tu także często znajduje się te węże. Zazwyczaj pełza po ziemi, ale i wspaniale i szybko porusza się wśród drzew. Dobrze pływa.

Terrarium

Wilgotne, przestronne z mocnymi gałęziami i konarami do wspinaczki, podłożem złożonym z torfu, mieszaniny torfu z piaskiem, substratu kokosowego. Basen jest niezbędny, bo podnosi wilgotność w terrarium, stąd też węże piją. Teniury w nim spędzają długie chwile zwłaszcza przed wylinką, by zmiękczyć stary, zrogowaciały naskórek, więc basen ten musi być takiej wielkości, by gad mógł się w nim swobodnie cały zanurzyć. Kryjówki w postaci odwróconych doniczek, kawałków kory, wydrążonych pni o odpowiedniej wielkości są kolejnym niezbędnym wyposażeniem terrarium. Musi być ich kilka aby wąż wybrać mógł sobie miejsce z odpowiadającymi mu warunkami.

Wielkość terrarium

Musi być duże ze względu na osiągane rozmiary dla dorosłej pary minimum to 120x70x150 cm (dł. x szer. x wys.)

Oświetlenie

12-14 godzin na dobę. Zimą podczas obniżenia temperatury skracamy do 10 godzin.

Temperatura

Za dnia 26-28°C, miejscowo może osiągać 30-32°C. Ważne jest by w terrarium były miejsca chłodne z temp. 24°C i gorące 32°C – bezpośrednio pod promiennikiem Nocą obniżamy temperaturę do poziomu 20-22°C. W okresie zimowym obniżamy temperaturę na dzień i noc do 15-20°C (patrz zimowanie).

Wilgotność

Zraszając terrarium raz dziennie i zapewniając dużą powierzchnie parowania basenu osiągniemy 65-70% wilgotności powierza w terrarium. Nie można zapomnieć o zapewnieniu prawidłowej wentylacji, aby elementy wyposażenia nie uległy uszkodzeniu przez rozwijające się przy zbyt wysokiej wilgotności i barku ruchu powierza grzyby i pleśnie.

Żywienie

Gatunek bardzo żarłoczny. W naturze żywi się głównie gryzoniami (szczury, myszy z ludzkich domostw), ptakami i ich pisklętami nie pogardzi też jaszczurkami i małymi wężami. W domowej hodowli podajemy mu gryzonie (myszy, szczury, chomiki, małe świnki morskie), ptaki (wróble, kurczęta jednodniówki, małe gołębie). Potrafi pochłonąć niewiarygodne ilości pokarmu! (Moja samica dorosła zjadła jednorazowo 3 dorosłe szczury i dwa chomiki). Lepiej jednak nie przekarmiać węży, bo szybko ulegają zatłuszczeniu, co odbija się znacząco na ich kondycji i sukcesach rozrodczych. Młode karmimy dwa razy w tygodniu, dorosłe raz na dwa tygodnie.

Dymorfizm płciowy

Ogon samca jest dłuższy (choć u tego gatunku długi ogon posiada także samica, dlatego porównywać trzeba zawsze osobniki o tej samej długości całkowitej), a jego nasada oraz początkowy odcinek szerszy ze względu na mieszczące się tu narządy kopulacyjne półprącia (hemipenes). Innych cech dymorfizmu nie stwierdzono. Jeśli możemy przesondujmy nasze węże u doświadczonego hodowcy, co da nam większą pewność płci osobnika. u całkiem młodych kilkutygodniowych osobników doświadczony hodowca może określić płeć osobnika także poprzez „wypychanie” półprąci (ang „poping”)

Rozmnażanie

Dojrzewa zazwyczaj w drugim roku życia przy długości ciała 150 cm (podgatunek friesei – wąż tajwański), jednak polecam do rozrodu dopuścić osobniki dopiero trzyletnie, bo samice łatwiej znoszą trudy „ciąży” i znoszenia jajek. Kopulacja ma miejsce zazwyczaj po dwóch tygodniach od zakończenia zimowego okresu stymulacji (patrz zimowanie). Węże łączą się kilkakrotnie w ciągu paru dni potem osobniki nie interesują się sobą. Po ciąży trwającej około półtorej miesiąca (6-8 tygodni) samica składa w wilgotnym miejscu podłoża terrarium jaja. Jest ich w zależności od wieku i kondycji samicy 6-25. Przenosimy zniesione jajka do inkubatora, gdzie przy temperaturze około 26-28°C i wilgotności 90% wylegają się po 55-70 dniach (choć czasami ze względu na różne czynniki może się nieco przedłużyć) młode wężyki długości 30-40 cm. Wylęgalność jest bliska 100%. Po około tygodniu, dwu zrzucają pierwszą wylinkę i zaczynają żerować wtedy też podajemy im małe myszki. Rosną szybko zjadając jedną małą myszkę dwa razy w tygodniu, by po pół roku zaspokajając głód już dorosłymi myszami.

Zimowanie

Nie jest konieczne dla dobrego zdrowia czy rozmnożenia tych węży. W zimowe miesiące (grudzień – luty) należy tylko obniżyć temperaturę do poziomu 15-20°C. w tym też czasie ze względu na zwolnienie metabolizmu węże będą rzadziej przyjmować pokarm i będą mniej aktywne.

Prawo

Wąż chiński ze względu na masowe odławianie w naturze w celach konsumpcyjnych i dla skór został przez Unię Europejską włączony do aneksu D. Oznacza to, że w ramach Unii nie ma problemów z jego przemieszczaniem, nie podlega on obowiązkowi rejestracji w oparciu o ustawę o Ochronie Przyrody, i jedynie przy sprowadzaniu go spoza Unii należy posiadać stosowne dokumenty pochodzenia.

Witold Borkowski

Liczba wyświetleń: 29114