Myszy – hodowla karmowa

Pojemniki hodowlane

Podstawowe wymogi, jakie spełniać muszą pojemniki to z punktu widzenia hodowcy zapewnienie możliwości dokładnego umycia badź odkażenia pojemnika i uniemożliwienie ucieczki zierząt (łącznie z wypadaniem noworodków). Zwierzętom zapewniona musi być odpowiednia przestrzeń życiowa, dostęp światła i właściwy mikroklimat. Najwygodniejsze w użyciu są pojeniki wykonane z tworzyw sztucznych (faunaboxy, pojemniki na żywność, miski-) oraz ze szkła (akwaria i inne). Ponieważ wentylacja w tego rodzaju pojemnikach odbywa się na ogół wyłącznie poprzez sufit pojemnika nie powinny one być zbyt wysokie. Wygodnym rozwiązaniem są niskie, osiatkowane od góry pojemniki, które poza doskonałą wentylacją umożliwiają karmienie w zagłębieniu pokrywy (ruszt z siatki). Stare akwaria ramowe, klejone za pomocą kitu absolutnie nie nadają się do hodowli – kit szklarski jest dla gryzoni trujący. W razie konieczności takie akwarium należy rozmontować i oszklić ponownie za pomocą silikonu.

Metalowe klatki dla gryzoni sprawdzają się jedynie w przypadku hodowli na bardzo małą skalę. Są też trudne do utrzymania w czystości. Można je jednak wykorzystać do czasowego odchowywania gryzoni – np. do odchowu odsadzonych młodych. Każdorazowo po usunięciu zwierząt muszą być bardzo dokładnie wyszorowane i odkażone.

Wielkość pojemnika musi umożliwiać utrzymywanie jednego samca, wraz z grupą samic (2-8 szt.). W pojemniku o długości 50 cm można z powodzeniem utrzymywać zestaw 1+5, ale jest w nim zdecydowanie za ciasno na odchowywanie przychówku. Spełnia swą rolę gdy mlode pozyskiwane są przed opuszczeniem gniazda.

Ściółka

Jej rolą jest pochłanianie wilgoci i zapachu, utrzymywanie właściwego mikroklimatu oraz stworzenie zwierzętom warunków do rozrodu (budowa gniazda). Ponieważ w hodowli karmowej zagęszczenie zwierząt jest na ogół spore częstotliwość wymiany ściółki jest również duża. Musi być to więc materiał tani i skuteczny. Najpopularniejsze są trociny z drzew iglastych, lub mieszane iglasto-liściaste. Trociny z niektórych roślin mają działanie rakotwórcze lub toksyczne – nie pojawiają się one jednak w handlu. Wióry i trociny pozyskiwane samodzielnie muszą być wolne od wszelkich zanieczyszczeń chemicznych i mechanicznych (np. opiłki metalu), muszą być również pozbawione pyłu. Drugim po trocinach łatwo dostępnym i tanim materiałem jest nie zadrukowany papier. Doskonale sprawdza się zawartość niszczarki do dokumentów. Nie nadaje się do tego celu papier gazetowy (farba drukarska) i papiery powlekane, bardzo dobry jest papier pakowy, lub ręcznie zapisany (np. stare zeszyty, notatniki).

Dobrym dodatkiem do wymienionych podłoży jest torf ogrodniczy (tzw torf wysoki = torf kwaśny), pochłaniający charakterystyczny mysi zapach, jest to dodatek tani a bardzo skuteczny. Nie nadają się natomiast ziemie i podłoża do roślin, również te, oparte na torfie (podłoża tofrowe, torf odkwaszany-) ze względu na dodatek nawozów.

Inne, mające zastosowanie ściółki to sieczka ze słomy i żwirki dla kotów. te ostatnie występują w bardzo wielu rodzajach. Wybierać należy te typy, które powstały z papieru lub drewna, wykluczyć żwirki zbrylajace i syntetyczne hydrożele. Kocią ściókę stosować można oddzielnie, lub ze względu na cenę jedynie w części pojemnika.

Wilgotne siano stanowi idealne środowisko dla rozwoju grzybów i bakterii, nie powinno być więc używane w tego rodzaju hodowli.

Częstotliwość wymiany ściółki zależy od wielu czynników, między innymi obsady zwierząt, rodzaju żywienia, wilgotności w pojemniku i oczywiście rodzaju zastosowanego podłoża. Nie można jednak w nieskończoność zwiększać częstotliwość wymiany ściółki wraz ze wzrostem obsady. Zbyt częsta wymiana stresuje zwierzęta, powoduje również zahamowanie wzrostu i dojrzewania młodych, oraz zaburzenia rozrodu. Optymalna jest sytuacja, gdy ściółka wymieniana jest maksymalnie raz w tygodniu.

Wyposażenie

Niezbędnym wyposażeniem pojemnika hodowlanego dla myszy jest poidło. odkryte pojemniki nie zdają egzaminu a dostępność profesjonalnych poideł kulkowych jest bardzo duża. Do wyboru mamy zarówno pojniki znanych firm zoologicznych, jak i znacznie tańsze a równie dobre pojniki przemysłowe dla zwierząt futerkowych. W hodowli prowadzonej na dużą skalę przydatne mogą być rozmaite systemy automatycznego pojenia.

pokarm podawany powinien być albo w łatwych do umycia otwartych pojemnikach, albo w specjalnym zagłębieniu pokrywy (podobnie jak w pojemnikach labolatoryjnych).

Duża różnorodność pojemników, systemów karmienia i pojenia jest prezentowana na forum dyskusyjnym: www.kingsnake.com.

Karuzele, chuśtawki i inne przedmioty do zabawy są zbedne w tego typu hodowli. Domki gniazdowe mogą być przydatne w miejscu, w którym myszy narażone są na nadmierny stres, np. w pokoju mieszkalnym. Utrudniają jednak kontrolę młodych. jeśli domki wykonane są z tworzyw sztucznych konieczne jest wykonanie dodatkowych otworów, które zapewnią odpowiednią wentylację. dostepne na rynku domki dla gryzoni nie przewidują aż tak obfitej obsady zwierząt i tak intensywnego rozrodu.

Warunki środowiska

Światło

Długość dnia i natężenie oświetlenia mają znaczący wpływ na tempo dojrzewania płciowego. Myszy urodzone wiosną lub utrzymywane w dobrze oświetlonych pomieszczeniach mają wyższą aktywność hormonalną, dzięki czemu następuje szybszy rozwój jajników i jąder. Idealnym jest stosowanie 12 godzinnego cyklu oświetlenia, który minimalizuje wpływ zmian sezonowych sezonowych umożliwia całoroczny, regularny rozród.

Temperatura

Optimum temperatur w przypadku myszy zawiera się w wąskim przedziale 20-22 oC (+-2). Wahania temperatur zarówno powyżej jak i poniżej optymalnej mogą wywoływać niekorzystne skutki zdrowotne, w tym zwiększenie podatności na infekcje i zaburzenia w rozrodzie. Najbardziej niebezpieczne dla zdrowia zwierząt są gwałtowne zmiany temperatur, wywołujące przegrzanie lub wychłodzenie organizmu. Zwierzęta nie mogą więc być hodowane w miejscach bezpośrednio nasłonecznionych, w przeciągach i w pobliżu urządzeń grzewczych. O ile nieco chłodniejsza temperatura może być częściowo zrekompensowana wysokokalorycznym pokarmem o tyle przegrzanie jest bardzo niebezpieczne.

Wilgotność

Optymalna wilgotność powietrza zawiera się w przedziale 50-60% wilgotności względnej. Zbyt suche powietrze powoduje zaburzenia gospodarki elektrolitowej i wysusza błony śluzowe górnych dróg oddechowych. Zbyt wilgotne również ma niekorzystny wpływ na układ oddechowy, umożliwia również rozwój niektórych chorób (mykoplazmoza). Pojemniki hodowlane powinny być po umyciu wysuszone, nie można również dopuszczać do zbytniego zawilgocenia ściółki. Nawet, jeśli podłoże w pojemniku hodowlanym kwalifikuje się jeszcze do użytku, musi być natychmiast wymienione w przypadku zalania wodą.

Innymi czynnikami, które mogą znacząco oddziaływać na zdrowie i życie myszy są zapachy i hałas. Do mycia pojemników i sprzętu nie wolno używać intensywnie pachnących środków czyszczących. Nawet użyte przez właściciela perfumy spowodować mogą niepokój gryzoni, prowadzący nawet do zagryzania młodych.

Nagły hałas wywołać może takie same skutki. Do pogryzienia młodych wystarczy czasem nagłe włączenie odkurzacza w pobliżu hodowli. Szczególnie niebezpieczne dla zwierząt są infradźwięki, które nie są słyszane przez człowieka. Ten rodzaj hałasu powstaje w otoczeniu niektórych instalacji i urządzeń i może być przenoszony na duże odległości.

Żywienie

Myszy należą do zwierząt wszystkożernych o dość wysokich wymaganiach pokarmowych. Zwierzęta w hodowli karmowej, będące bez przerwy w rozrodzie mają te potrzeby szczególnie duże a niemożność ich zaspokojenia powodować może spadek ilości młodych, zmniejszenie częstotliwości porodów i kanibalizm.

Zapotrzebowanie na podstawowe składniki pokarmowe w przypadku myszy utrzymywanych w laboratoriach powinno być traktowane jako wzór hodowli karmowej z jednym zastrzeżeniem: taki pokarm, przeznaczony jest dla zwierząt utrzymywanych w idealnych warunkach środowiska.

Zapotrzebowanie:

Białko – 16-24%, Tłuszcz – 3-5%, Włókno max. 5%

Jako absolutne minimum przyjmowane jest 16% zawartość białka w pokarmie, nie jest to jednak dieta umożliwiająca pełną „”produkcyjność”” zwierząt a skład białka musi być w takim przypadku idealnie dobrany, co wyklucza samodzielnie przygotowane mieszanki. Białko zawarte w pokarmie powinno mieć pełen skład aminokwasów egzogennych, zwłaszcza niedobory lizyny powodować mogą problemy ze wzrostem i rozrodem. Myszy dobrze wykorzystują tłuszcze zawarte w pokarmie, stąd ich ilość może być czasami wyższa od podanej. Duża zawartość włókna zmniejsza nieco wykorzystanie innych składników i zwiększa ilość pobieranego pokarmu, stosowanie takich pokarmów bywa jednak uzasadnione ze względów ekonomicznych..

Z uwagi na konieczność zapewnienia wysokiej jakości pokarmu w hodowli karmowej nie stosuje się pokarmów świeżych jedynie pokarmy komercyjne i inne pokarmy suche. Samodzielne przygotowanie karmy o optymalnym składzie jest w warunkach domowych trudne i kosztowne, warto więc wykorzystać dostępne gotowe karmy przeznaczone dla różnych gatunków zwierząt.

Najczęściej stosowane pokarmy to:

Rodzaj pokarmu	BIAŁKO [%]	TŁUSZCZ [%]	WŁÓKNO [%]	UWAGI
Granulat dla psów	20-26	12-15	2	—
Granulat dla kotów	30-32	10	3	—
Zboża i produkty zbożowe	10-11	—	2-10	Niedobory aminokwasów egzogennych
Granulaty dla gryzoni laboratoryjnych	16-24	4,5-11	4,5-7,5	Różnorodny skład
Granulaty przemysłowe dla zwierząt gospodarskich (np. królików)	16-18	2	14	Duża zawartość włókna

16-18 2 14

Granulaty dla psów dorosłych:

Stanowić mogą pokarm jedyny, zwłaszcza w pomieszczeniach chłodniejszych (piwnice, garaże) w okresie zimy, kiedy wysoka zawartość tłuszczu wykorzystywana jest na potrzeby energetyczne. Jedynym ograniczeniem ich stosowania jest ich cena. Zawsze lepiej jest wybrać pokarm nie zwierający barwników syntetycznych, których wpływ na organizm nie jest do końca poznany, choć z badań na innych zwierzętach wiadomo, że może być szkodliwy. Nie wszystkie rodzaje pokarmu są równie chętnie jedzone przez myszy, stąd konieczność samodzielnego dobrania odpowiedniego granulatu – najlepiej takiego, który jest stale dostępny hodowcy.

Granulaty dla szczeniąt i dla kotów:

Stanowią doskonałe uzupełnienie białka dla innych pokarmów (zboża, pokarmy laboratoryjne i mieszanki przemysłowe), zwłaszcza pokarmy dla kotów mają bogaty skład aminokwasów egzogennych i wysoką zawartość białka. Jako pokarm wyłączny są dla myszy zbyt „”skoncentrowane””.

Zboża i produkty zbożowe (pieczywo, płatki, kasze…):

Są w dalszym ciągu najczęściej stosowanym pokarmem, dalekim jednak od ideału. Mają niską zawartość białka o dużych niedoborach niektórych aminokwasów. Jako pokarm jedyny stanowią dietę głodową. Z mieszanek przeznaczonych dla gryzoni bezwzględnie wykluczyć należy żyto (zawiera alkilorezoryny i pentozany szkodliwe dla zdrowia). Nie ma znaczenia czy użyte zostaną mieszanki dla ptaków ozdobnych, gryzoni, czy pokarmy przeznaczone dla ludzi, bądź resztki domowe: wszystkie wymagają uzupełnienia pokarmem wysokobiałkowym. Poza względami ekonomicznymi nic nie przemawia za stosowaniem takiego pokarmu.

W zasadzie nadają się do takiej hodowli zmieszane z granulatem dla kotów w proporcjach 1:1, co przestaje być rozwiązaniem tanim.

Wykluczam z opisu dostępne w sklepach mieszanki dla gryzoni, w których oprócz zbóż znajdują się inne dodatki. Nie znam ani jednej polskiej firmy, której skład mieszanki odpowiadałby opisowi na opakowaniu. Nie wiadomo co w nich jest, oprócz zbędnych, aromatyzowanych i barwionych dodatków. Stosowanie takich pokarmów winno opierać się na zaufaniu do danego producenta.

Granulaty dla gryzoni laboratoryjnych:

Teoretycznie zawierają wszelkie niezbędne składniki pokarmowe we właściwych proporcjach. W praktyce przeznaczone są dla gryzoni utrzymywanych w optymalnych warunkach mikroklimatycznych (temperatura, wilgotność, oświetlenie i inne). Jeśli możemy zapewnić takie warunki w hodowli karmowej to tego rodzaju pokarm jest bardzo dobrym rozwiązaniem. Polskie produkty są dość tanie, lecz trudne do zdobycia, markowe granulaty są najdroższą z możliwych formą żywienia. Pokarmy te mają różny skład w zależności od producenta – warto wybierać te o wyższej zawartości białka i tłuszczu.

Granulaty przemysłowe dla zwierząt gospodarskich (np. królików):

Najtańsze pokarmy o dość dobrym składzie. Te same granulaty przepakowane w kolorowe pudełka i pod inną nazwą kupić można w sklepach zoologicznych jako polskie granulaty dla gryzoni i/lub królików domowych. Mają dość wysoką zawartość włókna i najniższy dopuszczalny poziom białka, które jednak ma bardzo dobry skład aminokwasów (bywa uzupełniane o aminokwasy syntetyczne i/lub produkty sojowe GMO). Wysoka zawartość włókna pogarsza nieco strawność pozostałych składników i zwiększa ilość wyjadanego pokarmu, jest to jednak pokarm tani i nieco większe zużycie i tak pozostaje rozwiązaniem ekonomicznie uzasadnionym. Te granulaty mogą stanowić pokarm jedyny w dobrych warunkach środowiska, warto jednak uzupełniać je pokarmami dla zwierząt mięsożernych, zwłaszcza w niedogrzanych pomieszczeniach.

Również dla osiągnięcia wysokiej „”wydajności”” porodów i odchowanych młodych warto stosować niewielkie choćby uzupełnienia.

W małej skali jako pokarmy uzupełniające można zamiast wysokobiałkowych granulatów stosować: mleko w proszku, produkty sojowe (NIE ziarno!!!), siemię lniane, słonecznik…).

Rozmnażanie

Dojrzałość płciowa

Myszy osiągają dojrzałość płciową wieku 4-7 tygodni. Dojrzałość płciowa nie oznacza jednak dojrzałości hodowlanej. Pomimo iż samice zdolne są do tak wczesnego rozrodu ich organizm nadal intensywnie się rozwija i w dalszym ciągu rosną. Optymalne jest łączenie grup hodowlanych w wieku 7 tygodni dla uniknięcia wcześniejszego krycia, które może mieć wpływ na jakość i ilość otrzymywanych w następnych porodach młodych. Myszy zakupione w sklepach zoologicznych są zazwyczaj zbyt młode do rozrodu, warto więc przetrzymać samca przez 2-3 tygodnie w oddzielnym pojemniku (następnie samice dołączamy do samca, nie odwrotnie). Jeśli planowane jest założenie większej hodowli zasadne jest zakupienie większej od docelowej ilości zwierząt i już na etapie dojrzewania przeprowadzenie selekcji. Do hodowli nie nadają się myszy słabo rosnące, nadmiernie agresywne w porównaniu z resztą grupy lub wykazujące jakiekolwiek objawy chorobowe. Jeśli do hodowli pozostawiamy własne myszy warto jak najszybciej przeprowadzić przeglądy miotów i wybrakować zbędne młode. Im mniej młodych ma do wykarmienia samica lub grupa samic tym są one większe i silniejsze – stanowią potem lepszy materiał hodowlany.

Cykl płciowy

(czas pomiędzy kolejnymi rujami): Myszy należą do zwierząt poliestrycznych (mają ruję kilkakrotnie w roku). Owulacja u myszy występuje spontanicznie (nie jest prowokowana obecnością i zachowaniem samca). Cykl płciowy u myszy wynosi 4 -5(6) dni, z czego faza estrus (faza rui) trwa 1 lub 2 dni. Zapłodnienie możliwe jest jedynie w fazie estrus. Cykl płciowy przerywany jest w chwili zapłodnienia i późniejszej ciąży lub w czasie ciąży rzekomej. Pierwsza ruja poporodowa występuje w ciągu 1 doby i trwa 10-20 godzin. Zaburzenia w przebiegu, czasie i regularności poszczegolnych faz mogą być skutkiem zbytniego przegęszczenia zwierząt, stresu, błędów żywieniowych lub długotrwałej nieobecności samca. Również zaburzenia rytmu oświetlenia mogą wpływać na przebieg cyklu płciowego (optimum to cykl 12 godzinny). Dla zwierząt pochodzących z wielu szczepów wsobnych charakterystyczne jest wydłużanie okresów bezrujowych, a tym samym rzadsze porody. Zwierzęta takie mogą stanowić materiał hodowlany, pod warunkiem zaprzestania chowu wsobnego i wymieszania kilku szczepów lub zwierząt szczepowych z pochodzącymi z niespokrewnionych hodowli.

Czas trwania ciąży

Zwykle 19 (18-21) dni. Długość ciąży jest w zasadzie stała, nieznacznemu wydłużeniu ulegać może gdy samica odchowuje w tym samym czasie poprzednie młode. Ciąża bez problemu przebiega wraz z twającą laktacją i karmieniem miotu.

Masa noworodków

Zwykle 1-1,5 g. Masa zależy od liczebności miotu, żywienia samicy oraz wielu innych czynników środowiskowych i genetycznych (różnice rasowe, szczepowe i osobnicze). Zazwyczaj młode z pierwszego miotu danej samicy mają mniejszą masę niż młode z następnych miotów. Waga dorosłej myszy wynosi 20-60 gram.

Liczebność miotu

Zwykle 1-14 (lub więcej), średnio 6-12 sztuk. U zwierząt wielopłodowych część zarodków zawsze zamiera w trakcie ciąży. W przypadku myszy od 39 aż do 50 %. Proces ten jest zjawiskiem fizjologicznym, u samic starszych zamarciu ulega większy odsetek płodów, spowodowane jest to starzeniem się komórek rozrodczych. Samice myszy powinny mieć zapeniony stały dostęp do samca gdyż synchronizacja owulacji z kryciem zapobiega starzeniu komórek jajowych i umożliwia osiągnięcie plenności zbliżonej do maksymalnej, właściwej dla gatunku. Słabe młode są zazwyczaj zjadane przez matkę zaraz po porodzie, jeśli jednak zjadana lub zagryzana jest większa ilość młodych samicę należy bezwzględnie wyeliminować z hodowli (oczywiście gdy ma to miejsce przy zapewnieniu odpowiednich warunków środowiska i żywienia).

Występowanie ciąży rzekomej

Na skutek sterylnej kopulacji wystąpić może zjawisko, w którym ciąłka żółte nie zanikają w jajnikach, ich obecność wywołuje objawy typowe dla ciąży właściwej i uniemożliwia zapłodnienie. Ciąża rzekoma trwa zazwyczaj krócej od ciąży prawdziwej. Wywołana może być grupowym utrzymywaniem samic bez obecności samca, lub gdy samiec wykazuje jakieś zaburzenia w płodności. Jeśli w grupie samic zdaża się, że samice wyglądają jak zapłodnione, jednak nie rodzą młodych, a częstotliwość porodów znacząco spada należy wybrakować z hodowli samca z tej grupy.

Z tych samych powodów myszy utrzymywać należy najlepiej w grupach samiec + harem samic.

Poród

Odbywa się zazwyczaj w nocy, nie jest to jednak regułą. Przez 2-3 dni po porodzie samica zapewniony musi mieć spokój, dostatek pokarmu i koniecznie stały dostęp do czystej wody.

Pigmentacja ciała mlodych zaczyna się pojawiać od 3 dnia życia.

Futro wyrastać zaczyna około 10 dnia.

Oczy otwierają się 12-13 dnia, pełne otwarcie następuje zazwyczaj 14 dnia i połączone jest z pierwszymi próbami samodzielnego pobierania pokarmu.

Samica opiekuje się młodymi przez 19-28 dni. Po tym okresie można odsadzać młode od matki.

Rozróżnianie płci

U młodych zwierząt wyraźnie widoczne są sutki u samic, rozrożnienie płci jest bardzo łatwe już u kilkudniowych zwierząt. U dorosłych samców widoczne są jądra.

Ilość miotów

Ponieważ w miarę starzenia się samicy wydłużają się okresy bezrujowe oraz spada liczebność miotów nie zasadne jest utrzymywanie samicy:

o dłużej niż do 6 miotu gdy samica jest intensywnie eksploatowana tzn przebywa wraz z samcem i kryta jest w czasie rui poporodowej,

o dłużej niż rok, gdy samica eksploatowana jest mniej intensywnie (krycie po odsadzeniu).

W każdym przypadku nie należy rozmnażać zwierząt starszych niż rok.

Systemy hodowli

Hodowla haremowa. Pojedyńcze samce utrzymywane są stale wraz z grupą samic. Najczęściej w grupie znajdują się 2 lub 4 samice i jest to ilość optymalna. Gdy hodowla ma na celu jedynie pozyskiwanie noworodków na jednego samca przypadać może maksymalnie 8 samic, oczywiście w odpowiedniej wielkości pojemniku. Możliwe jest rownież oddzielanie samic z grupy gdy zaobserwujemy widoczne objawy ciąży. Jest to jednak metoda mniej wydajna, wymagająca wielu dodatkowych pojemników, a dołączanie samic spowrotem do grupy może sprawiać problemy. Za najwygodniejszą metodę można przyjąć pozostawianie samic w pojemniku z samcem przy stosunkowo mało licznej obsadzie – umożliwia to bardzo wydajną hodowlę i prawidlowy odchów młodych. Zaletą hodowli haremowej jest wykorzystywanie rui poporodowej, mała ilość samców w hodowli (ograniczenie zapachu hodowli), zmniejszona ilość pracy.
Hodowla parami. Przy bardzo małym zapotrzebowaniu na zwierzęta karmowe można oczywiście ograniczyć liczbę samic do 1 sztuki. Zwierzęta przebywają wtedy cały czas razem i młode odchowywane są w towarzystwie samca. Nie ma jednak żadnego uzasadnienia przy hodowli karmowej utrzymywanie kilku zestwów hodowlanych 1+1.

Zakładanie hodowli

Najważniejszym aspektem jest zdobycie wartościowego materialu hodowlanego, co wbrew pozorom nie jest zadaniem łatwym. Do wyboru mamy zwierzęta pochodzące z laboratoriów (szczepowe lub ze stad niekrewniaczych), ze sklepów zoologicznych, bezpośrednio z giełdy lub od innych hodowców.

Zwierzęta z laboratoriów mogą stanowić dobry materiał do założenia hodowli, są zazwyczaj zdrowe i dobrze żywione, mają jednak, w przypadku zwierząt szczepowych ograniczoną płodność. Jeśli istnieje taka możliwość należy preferować myszy oznaczone jako SWISS (umaszczenie albinotyczne, pochodzą z niekontrolowanych hodowli), lub jeśli mamy taką pewność zwierząt ze stad niekrewniaczych (outbred stocks). Hodowla w warunkach domowych zwierząt ze szczepów wsobnych nie jest łatwa. Niezależnie od rodzaju materiału hodowlanego warto zakupić wyłącznie samice i postarać się o odpowiednią ilość nie spokrewnionych samców z innych, możliwie różnych źródeł.

Zwierzęta ze sklepów zoologicznych pochodzą albo z nadwyżek indywidualnych hodowców (te bywają dobrej jakości), albo z masowych hodowli (patrz giełda).

Zwierzęta z giełdy zoologicznej, stanowiące również większość zwierząt w dużych sklepach zazwyczaj nie nadają się do założenia hodowli. Pochodzą z byle jak prowadzonych hodowli masowych, są przedwcześnie odłączane od matek i mają za sobą długi i stresujący transport. Kupując zwierzęta w sklepie wybierać należy myszy podrośnięte i poświęcić nieco czasu na ich obserwację w celu wyeliminowania zwierząt osłabionych lub chorych. Niestety jest to najłatwiejsze, a czasem jedyne dostępne źródło zwierząt. Zwierzęta pochodzące z jednego źrodła są ze sobą w dużym stopniu spokrewnione i do nich rownież należy dobierać niespokrewnione samce.

Zakładanie grup hodowlanych

Samice w obrębie grupy mogą być ze sobą spokrewnione, często są siostrami. Przy prowadzeniu hodowli na większą skalę (wiele grup) należy w miarę możliwości dążyć do zdobycia samic z kilku źródeł – umożliwi to pozostawianie do dalszej hodowli również własnych samców i zestawianie wtórnych grup hodowlanych z własnego materiału. Dla ułatwienia zwierzęta z poszczegolnych źródeł można sobie oznaczyć literowo, co umożliwi prowadzenie najprostszych notatek hodowlanych i unikanie kojarzenia wsobnego. Samce najlepiej nabywać pojedyńczo i z innego źródła niż samice.

Po uzyskaniu średnio 6 miotów od każdej samicy w grupie najwygodniej jest wymienić samice na ich córki, tak więc odpowiednio wcześniej warto pozostawić kilka młodych do dalszej hodowli. Samce albo każdorazowo dokupujemy, albo jeśli mamy niespokrewnione stada zamieniamy młode samce pomiedzy grupami.

W sytuacji, gdy wszystkie zwierzęta w grupie są zdrowe, łagodne i dają dużo dobrej jakości przychówku można zestewić następną grupę z młodych z tego samego stada tzn siostry z bratem, nie należy jednak stosować tej metody na stałe, przeplatając ją częstym dolewem obcej „krwi”.