Morelia spilota – pyton rombowy*, pyton dywanowy*

Morelia spilota – pyton rombowy*, pyton dywanowy*

Jest to australijski gatunek o największym obszarze występowania i największym polimorfizmie wśród wszystkich pytonów. Niektóre podgatunki są znane i opisane na podstawie tylko kilku osobników w związku z tym ich status nie jest do końca określony, a niektórzy autorzy (Hoser) uznają je za osobne gatunki.

Nazewnictwo

Nazwa polska: Pyton rombowy*, pyton dywanowy*

Nazwa angielska: Carpet python

Nazwa niemiecka: Der Rautenpython, Teppichpython

Nazwa czeska: Krajta diamantová

Synonimy

• Coluber spilotus LACÉPÈDE 1804: 209
• Python punctatus MERREM 1820: 90
• Python perronii WAGLER 1828
• Morelia variegata GRAY 1842
• Morelia argus — DUMÉRIL & BIBRON 1844: 385
• Morelia argus fasciolata JAN 1864
• Python spilotes — BOULENGER 1893: 82
• Morelia spilota macrospila WERNER 1910 (fide LOVERIDGE 1934: 270)
• Python spilotus — DE ROOIJ 1917: 26
• Python bredli GOW 1981 (fide KLUGE 1993)
• Python spilotus imbricatus SMITH 1981
• Morelia metcalfei WELLS & WELLINGTON 1985
• Montypythonoides riversleighensis SMITH & PLANE 1985 (fide KLUGE 1993)
• Morelia spilota — KLUGE 1993
• Morelia spilota — MCDIARMID, CAMPBELL & TOURÉ 1999: 173
• Morelia spilota — COGGER 2000: 614
• Morelia spilota — MENSE 2006
• Morelia metcalfei — GREER 2006 (online)
• Morelia spilota spilota (LACÉPÈDE 1804)
• Coluber spilotus LACÉPÈDE 1804
• Morelia spilotes spilotes — WORRELL 1961
• Morelia argus argus — STIMSON 1969
• Python spilotus spilotus — SMITH 1981: 222
• Morelia spilota spilota — MENSE 2006
• Morelia spilota cheynei (WELLS & WELLINGTON 1984)
• Morelia cheynei WELLS & WELLINGTON 1984
• Morelia spilota cheynei — FRANZ 2003
• Morelia spilota cheynei — MENSE 2006
• Morelia spilota cheynei — MATTISON 2007: 210
• Morelia cheynei — GREER 2006 (online)
• Morelia spilota cheynei — ALCINI 2009
• Morelia spilota cheynei — MENSE 2010
• Morelia spilota harrisoni HOSER 2000
• Morelia harrisoni HOSER 2000
• Morelia spilota variegata
• Morelia spilota harrisoni — MENSE 2006
• Morelia spilota imbricata (SMITH 1981)
• Morelia spilota imbricata — FRANZ 2003
• Morelia macburniei HOSER 2003
• Morelia spilota imbricata — MENSE 2006
• Morelia imbricata — GREER 2006 (online)
• Morelia spilota mcdowelli (WELLS & WELLINGTON 1984)
• Morelia mcdowelli WELLS & WELLINGTON 1984
• Morelia spilota mcdowelli — FRANZ 2003
• Morelia spilota mcdowelli — MENSE 2006
• Morelia mcdowelli — GREER 2006 (online)
• Morelia spilota variegata GRAY
• Morelia variegata GRAY 1842: 43
• Morelia variegata — MACLEAY 1877: 34
• Morelia argus variegata — MITCHELL 1951: 545
• Morelia spilotes variegata — MITCHELL 1955
• Morelia argus variegata — STIMSON 1969
• Python spilotus variegatus — SMITH 1981: 224
• Morelia variegata — RICHMAN et al. 1988
• Python spilotes variegatus — WOLFF 1989
• Morelia spilota variegata — FRANZ 2003
• Morelia spilota variegata — MENSE 2006
• Morelia variegata — GREER 2006 (online)

źródło reptile-database.org

Systematyka

Rodzina: Pythonidae – pytony, pytonowate

Rodzaj: Morelia

Gatunek: Pyton rombowy*, pyton dywanowy* (Morelia spilota Lacepede, 1804)

Podgatunki

• Morelia spilota spilota

  Nazwa polska: Pyton diamentowy*
  Nazwa angielska: Diamond Python

  Osiąga 180 – 210 cm. Samce są mniejsze od samic o około 20 cm. Największy znany osobnik mierzył aż 312,4 cm (Krefft). Głowa wyraźnie szersza od karku i reszty ciała. Ciało jest delikatnie bocznie spłaszczone. Jego ubarwienie jest dość charakterystyczne. Podstawowy kolor ciała to czarny lub ciemnoszary. Na tym tle widoczne są jasnożółte plamki w centrum łusek grzbietowych. Na niektórych łuskach plamki są większe, a na innych całkiem ich brak. Plamki te układają się w większe plamy rozciągające się wzdłuż grzbietu lub boków ciała. Łuski brzuszne są białe lub żółte, po bokach z czarnymi plamkami. Występuje na południowo-wschodnim wybrzeżu Australii (Nowa Południowa Walia i Wiktoria). Zamieszkuje różnorodne środowiska. Najczęściej spotykany jest na zalesionych urwistych skalnych terenach. Tu wędrują w zależności od pory roku w poszukiwaniu pokarmu i partnera do rozrodu. Są doskonałymi wspinaczami – przebywają wśród koron drzew i na skałach, rzadko schodząc na ziemię. W naturze polują głównie na ssaki, gady (przede wszystkim młode osobniki) i rzadziej ptaki (tylko 8% ich naturalnej diety). Są aktywnymi łowcami i potrafią wykorzystując termoreceptory wpełzać do zasiedlonych kryjówek gryzoni. W naturze do godów przystępują osobniki o długości ciała (bez ogona) 150 cm. Owulacja jest widoczna u samic w postaci nabrzmienia tylnego odcinka ciała trwającego do 48 godzin. Samce są aktywne od czerwca do listopada, ale kopulują zazwyczaj od września do listopada. Niekiedy obserwowano obecność kilku samców w pobliżu dojrzałej samicy, ale samce nie konkurują ze sobą w walkach o partnerkę. 3 tygodnie przed zniesieniem jaj samice przechodzą wylinkę, a w grudniu i styczniu składają jajka (9-50) sklejone w pakiety. Otaczają je splotami ciał i pozostają tak aż do wylęgu młodych. W tym czasie mogą drżeniem mięśni wygenerować ciepło podnoszące temperaturę wylęgu nawet o 9°C w stosunku do otoczenia (temperatura inkubacji zazwyczaj wynosi 30-32,5°C). Mogą też opuścić jajka na krótką chwilę celem ich „przewietrzenia” i „ostudzenia”. W zależności od warunków otoczenia inkubacja trwa 8 – 10 tygodni (w wymienionym wyżej zakresie temperatur wynosi 50-67 dni). W warunkach hodowli terraryjnej węże te do kopulacji stymuluje kilkutygodniowe obniżenie temperatury do 15-18°C. i skrócenie dnia świetlnego w okresie późnej jesieni. Młode p. diamentowe mają długość około 45 cm. Są ciemno brązowe i bez jasnego plamkowania jak u dorosłych. Ich wielkie oczy są brązowo – pomarańczowe. Ubarwienie dorosłych uzyskują w wieku około 4-6 miesięcy. Zaczynają jeść po około 4 tygodniach najczęściej noworodki mysie (tzw. „pinky”). W hodowli terraryjnej dożywa zaledwie 7-10 lat (najczęściej zdychają z powodu infekcji dróg oddechowych, złamań kości i nowotworów).

• Morelia spilota cheynei

  Nazwa polska: Dżunglowy pyton dywanowy*
  Nazwa angielska: Jungle Carpet Python
  Nazwa niemiecka: Dschungel-Teppichpython

  Osiąga zazwyczaj 130-150 cm (maks. 230 cm). Ma najmniejszy obszar występowania obejmujący północno-zachodnie wybrzeże Queensland. Ciało wydłużone z szeroką głową wyraźnie bocznie spłaszczone zwłaszcza w przedniej części. Ubarwienie składa się z jasnych i ciemnych poprzecznych plam układających się niemal w 40 – 65 pierścieni). Plamy ciemne mają czarne granice i ciemne (brązowe, szare) centrum. Natomiast jasne są żółte, jasnoszare, kremowe, białe. Zazwyczaj oba rodzaje palm są ciemniejsze na grzbiecie rozjaśniając się ku bokom. Brzuch jest jaśniejszym odbiciem grzbietu. Jest to podgatunek zamieszkujący pobliże rzek tropikalnych, wilgotnych australijskich lasów. Pędzi nadrzewny tryb życia rzadko schodząc na podłoże. Poluje głównie na nadrzewne drobne ssaki (w hodowli głownie myszy niechętnie przyjmując szczury, niektóre osobniki preferują pisklęta kurze). Młode przejawiają skłonności do jaszczurek, ale w hodowli najczęściej przyjmują bezproblemowo noworodki mysie. W ciągu dnia wymagają temperatury 29-31°C, a w nocy 27-28°C. oświetlamy je 12-14 godzin na dobę. Późną jesienią rozdzielamy płci, temperatura powinna być obniżona do poziomu 22-26°C (noc/dzień), nie karmimy ich i skracamy oświetlenie do 9 godzin. Po miesiącu takiej stymulacji łączymy partnerów na kilka dni z krótkimi 2-3 dniowymi przerwami. Warto też umieścić zdroje ciepła o temperaturze 30-32°C włączone na 6-9 godzin w ciągu dnia. Pełne oświetlenie przywracamy dopiero na początku wiosny. Dojrzewają przy wielkości 130 (samce) i 150 cm (samice) w wieku 3-4 lat. Samce często walczą między sobą w okresie godowym nieraz kąsając dotkliwie przeciwnika. Samice składają jajka (12-20 sztuk) zazwyczaj po trzech tygodniach od wylinki (najczęściej od połowy lutego do połowy czerwca). Samica otacza zniesienie splotami ciała i inkubuje je. Lepiej jest je odebrać samicy i dalsza inkubacje przeprowadzić w inkubatorze w temperaturze 31-32°C i wilgotności 70%. W takich warunkach młode wylęgają się po około 55 dniach. Mają wtedy długość około 40 cm. Ich ubarwienie jest podobne do dorosłych. Są kąśliwe, ale w miarę poznawania świata terrarium łagodnieją.

• Morelia spilota imbricata

  Nazwa angielska: South-western Carpet Python

  Jest to duży (dorasta 170-190 cm) podgatunek o solidnym i mocno spłaszczonym bocznie ciele. W jego ubarwieniu elementy rysunku ciała ciemne elementy widoczne są na grzbietowych partiach i bledną w kierunku boków i brzucha. Są one w zależności od wieku osobnika w kolorach szarym, zielono-brązowym, oliwkowo-brązowym, i czarno-brązowym (są jaśniejsze i bardziej kontrastowe u osobników młodych). Jasne elementy ubarwienia są kremowe lub brązowawe. Wzory na ciele tego podgatunku układają się następująco: przednią, ciemną połowę pokrywają blade poprzeczne plamy często nie dochodzące do jaśniejszych boków, wzdłuż boków ciągnie się pasmo podłużnych ciemnych plam, tylna część ciał jest wyraźniej ciemna i rysunek się zatraca. Brzuch jest bladożółty, kremowy lub biały z drobnymi czarnymi plamkami które w tylnej części brzucha mogą się układać w podłużne czarne pasy. Zamieszkuje południowo – zachodnią część kontynentu australijskiego oraz pobliskie wyspy. Charakteryzuje go duża plastyczność środowiskowa,. Spotykamy go w gęstych lasach, rzadko porośniętych stepach, terenach podgórskich i suchych. Często spotykany jest także w pobliżu siedzib ludzkich. Na jego dietę składają się różne kręgowce: jaszczurki, ptaki i ssaki. W niewoli zjada myszy szczury i kurczęta. Okres godowy w hodowli przypada na grudzień a po 80 dniach samica składa jaja (7-14 szt.). po 65 dniach inkubacji przy 29°C wylęgają się młode osobniki mierzące 35 cm. Są ubarwione podobnie jak dorosłe tylko wyraźniej.

• Morelia spilota mcdowelli

  Nazwa angielska: Coastal Carpet Python, McDowell’s Carpet Python

  Jest największym podgatunkiem pytona dywanowego. Dorosły osobnik mierzy około 250 cm choć znane są przekraczające długość 4 metrów. Jego ubarwienie jest różnorodne. Plamkowanie składa się z naprzemiennie ułożonych jasnych (bladożółtych, szarawych) i ciemnych (oliwkowych, brązowawych, rdzawych czarno obramowanych) elementów. Czasami wzór układa się w kilka podłużnych plamek wokół ciała. Często łączą się dając wrażenie podłużnych pasów wzdłuż grzbietu. Zamieszkuje północno – wschodnie wybrzeże Australii, a jego tereny ciągną się aż po szczyt przylądka York. Zasiedla tereny zadrzewione. Nawet największe ciężkie osobniki preferują przebywanie na gałęziach drzew. Spotykano je także w opuszczonych budynkach gospodarskich, gdzie polują na szkodniki towarzyszące ludziom. W najcieplejsze pory roku aktywne są głównie nocą. W zimniejsze miesiące ich aktywność ma miejsce także za dnia. Polują na ssaki (także domowe np. koty), gryzonie, a nawet owocożerne nietoperze. Także ptaki: gołębie, kury wchodzą w skład ich diety. Młode osobnik często zjadają scynki i gekony. Kopulacje w naturze odbywają się w okolicach sierpnia, a w listopadzie (20 dni po wylince) ma miejsce składanie jaj (12-48 szt.). Samice często owijają się wokół jaj (utrzymując temperaturę inkubacji na poziomie 30°C) i zaciekle bronią do nich dostępu. Po 49-64 dniach wylęgają się małe pytoniki i mierzą 43 cm. Ubarwieniem podobne do dorosłych choć ich plamistości są nieco ciemniejsze i mniej wyraźne (choć i tu bywają różnorodne obserwacje bo osobniki z południowej populacji bywają rdzawo – brązowe).

• Morelia spilota metcalfei

  Nazwa angielska: Inland Carpet Python, Riverine Carpet Python, Murray-Darling Carpet Python

  Podgatunek ten zamieszkuje wnętrze kontynentu australijskiego w jego południowo – wschodniej części (północna Wiktoria, południowa część Nowej Południowej Walii i południowy Queensland). Jego ubarwienie jest często achromatyczne i występują w nim tylko odcienie czarne i szare. Skomplikowane wzory na ciele składają się tylko z odcieni jasnych i ciemnych. W części grzbietowej węża są wyraźniejsze i bledną w kierunku boków i brzucha. Grzbiet pokrywa 60 – 75 ułożonych parami i schodzących ku bokom bladych okrągłych plam, niektóre z nich łączą się tworząc poprzeczne plamy, w przedniej części ciał otoczone są ciemnymi drobnymi plamkami. Brzuch białawy lub kremowy w tylnej części ciał z drobnymi ciemnymi plamkami układającymi się czasem w różnorodne wzory. Dorosłe osobniki tego podgatunku mierzą zazwyczaj 170 – 190 cm. Preferuje tereny blisko cieków wodnych (rzek, strumieni) i najczęściej przebywa wśród koron drzew, gdzie poluje na jaszczurki, ptaki i drobne ssaki, głównie w nocy. Samica składa do 20 paru jaj, z których po 51 – 54 dniach wylęgają się młode pytony mierzące 50 cm. Są ubarwione podobnie do dorosłych ale mniej kontrastowo.

• Morelia spilota variegata

  Nazwa polska: Pyton dywanowy, Pyton kobiercowy
  Nazwa angielska: North-western Carpet Python, Torresian Carpet Python, Darwin Carpet Python
  Nazwa czeska: Krajta kobercová

  Ten podgatunek dorasta do 160 – 180 cm, a rekordowy osobnik mierzył blisko 2 metry i ważył ponad 1800 gram. Zamieszkuje północną i północno – zachodnią Australię oraz południowo – zachodnie wybrzeże Nowej Gwinei. Jego środowisko bytowania to tereny zalesione, a także zadrzewione stepy i tereny skaliste. Odżywia się głównie ptakami i drobnymi ssakami. Trójkątna głowa u dorosłych osobników jest najczęściej bez plamkowania. Podstawowe ubarwienie jest szare lub brązowawe i odcienie pośrednie. Zazwyczaj na grzbiecie ciemniejsze niż po bokach. Na tym tle widać około 60 – 70 pierścieni o nieregularnych granicach o wyraźnie bledszym odcieniu koloru kremowego, jasno rdzawego ciemno obramowane na grzbiecie. Brzuch jest blady z ciemnymi plamami. Obie płci mają w pełni dojrzałości dobrze rozwinięte pazurki odbytowe choć u samców bywają większe. Pewniejsze jest sondowanie. U samic na głębokość 3-5 łusek podogonowych (choć czasami nawet na 10 łusek), a u samców na 10-15 subcaudale. Niektórzy hodowcy stosują inna metodę. Do terrarium z pewnym dorosłym samce wpuszczają nowego osobnika. Jeżeli węże żyją w zgodzie jest duże prawdopodobieństwo, że nowy osobnik to samica, jeśli natomiast węże walczą lub nowy próbuje uciekać z terrarium może on być samcem. W hodowli kopulacja maja miejsce w lutym po zimowym spoczynku i po dwóch miesiącach składają jaj kilkanaście sztuk a po 66-70 dniach inkubacji w temp. 29,5-32°C wylęgają się młode mierzące 55 cm. Często przez długi czas odmawiają przyjmowania gryzoni (częściej przyjmują większe myszy niż ich noworodki) i trzeba je karmić przymusowo.

Terrarium

Pytony te wymagają wertykalnego terrarium o rozmiarach 90×60 cm (wys. x szer.), a środowisko powinno odpowiadać wymaganiom środowiskowym danego podgatunku. Umieszczamy w nim kilka gałęzi o horyzontalnym ustawieniu, na których węże najczęściej będą przebywać. Ważne są także ukrycia w postaci np. budek umieszczonych pośród gałęzi lub na ściankach terrarium. Potrzebny jest też basen zapewniający utrzymanie odpowiedniej wilgotności oraz źródło wody do picia. Terrarium z pytonami dywanowymi (jak i same węże) codziennie zraszamy letnią wodą. Temperatury za dnia powinny wynosić w różnych częściach pomieszczenia pytonów 27-32°C, nocą mogą spadać do 25-28°C. Najczęściej ogrzewamy terrarium promiennikiem o niezbyt jasnym świetle (bo pytony są aktywne głównie nocą). Do ogrzewania ich pomieszczenia nocą możemy użyć mat lub kabli grzewczych, bo nie grożą one poparzeniem, gdyż węże najczęściej przebywają na gałęziach.

Rozmnażanie

Pytony dywanowe w hodowli najczęściej przystępują do kopulacji w okresie od grudnia do marca po kilkutygodniowym obniżeniu temperatury (do 22-24°C), skróceniu dnia świetlnego (do 6 godzin) i rozdzieleniu (nie przez wszystkich hodowców stosowane) osobników wg. płci. Samice najczęściej po kopulacji przestają przyjmować pokarm, a po trwającej 3-4 miesiące „ciąży” składają jajka w jakimś ukryciu (np. budce) z podwyższoną wilgotnością owijają się wokół nich i przystępują do inkubacji. Hodowcy najczęściej odbierają jajka samicy i dalszy rozwój jaj ma miejsce w inkubatorze przy temperaturze 29-32°C i wilgotności 80-90%. W tych warunkach wykluwanie młodych pytonów dywanowych ma miejsce po 55-70 dniach. Młode wężyki są kąśliwe i łatwo się stresują, co prowadzi często do odmowy przyjmowania pokarmu. Umieszczamy je w mniejszych terrariach o wyższej wilgotności z dużą ilością gałązek, na których będą przebywać i z nich polować. Najczęściej po dwóch tygodniach zrzucają pierwszą wylinkę. Z obserwacji hodowlanych wynika, że preferują większe ofiary niż wydawałoby się, że są w stanie połknąć (np. małe myszki niż noworodki mysie). Rosną szybko i dojrzewają najczęściej w 3-4 roku życia. Znane są mieszańce wśród poszczególnych podgatunków, z których nie zawsze udaje się uzyskać potomstwo co może dowodzić, że podgatunki mogą być osobnymi gatunkami (co proponują niektórzy autorzy).

*proponowane nazwy

 

Opracowanie i źródła informacji

Witold 'Wiciu’ Borkowski

Opracowanie na podstawie doświadczeń własnych, zaprzyjaźnionych hodowców i poniższej literatury:

Barker, Pythons of the World I – Australia;
Barker, Pythons of the World II – Indonesia & Papua;
Bartlet, Wagner, Pythons;
Borkowski, Dusiciele w terrarium. I. Pytony(w przygotowaniu);
Cogger, Reptiles & amphibians of Australia;

Hoser, A Revision of the Australiasian Pythons;
Hoser, Australian Pythons;
Juszczyk, Mały słownik zoologiczny: gady, płazy;
Kocian, Hroznyśi a krajty;
Köhler, Inkubation von Reptilieneiern;
Köhler, Nemoci obojzivelniků a plazů;

Kudriacew, Mamied, Reptili w terariumie;
Messonier, Choroby gadów i ich terapia;
Obst, Richter, Lexikon der Terraristik;
Przybyszewski, Zwierzęta w terrarium;
Stafford, Pythons & Boas;

Wengler, Reisenschlangen;

Liczba wyświetleń: 36581