Dionaea muscipula – muchołówka amerykańska

Dionaea muscipula – muchołówka amerykańska

Z wszystkich roślin owadożernych muchołówka Dionaea muscipula (John Ellis, 1770) jest chyba najciekawszą rośliną owadożerną i robi największe wrażenie. Tworzy ona rozetę liści, które wyglądem przypominają parę rzęs. Mają zielone lub różowo – czerwone wnętrze i sześć włosków czuciowych (po trzy na „rzęsie”). Jeśli owad dotknie dwóch włosków na raz lub szybko jeden za drugim pułapka błyskawicznie się zamyka.

Muchołówka pochodzi ze wschodniego wybrzeża Ameryki Północnej i występuje tylko w tym miejscu (północna i południowa Karolina). Muchołówka amerykańska jest jedynym przedstawicielem swojego rodzaju. Jej łacińska nazwa pochodzi od imienia matki Afrodyty – Dione.

Nie jest ona rośliną łatwą w uprawie, ale jest na tyle atrakcyjna, że można się pokusić o próbę posiadania jej na swoim parapecie.

Wygląd

Wysokość 10 centymetrów. Szerokość 30 centymetrów.

Nasłonecznienie

Stawiamy w bardzo jasnym, bezpośrednim świetle – najlepiej na południowym oknie. Zbyt mała ilość światła sprawi, że wnętrze pułapek nie będzie czerwone, a ponadto zbyt wysoka wilgotność przy niskim nasłonecznieniu spowoduje gnicie pułapek. W okresie spoczynku roślina powinna mieć równie dużo słońca.

Podlewanie

W okresie wzrostu stawiamy w dwu centymetrowej warstwie wody. Woda do podlewania roślin owadożernych powinna być miękka i pozbawiona wszelkich związków chemicznych. Najlepszą jest woda pozyskana z filtra odwróconej osmozy lub destylowana. Na czystych ekologicznie terenach możemy też użyć deszczówki. Jeśli nie możemy zapewnić roślinom takiej wody to chociaż przegotujmy zwykłą wodę z kranu przez kilka minut pod przykryciem. Zimą podlewamy tylko tyle, aby ziemia była lekko wilgotna.

Wilgotność otoczenia

Wymaga stale wilgotnego, ale nie zastałego powietrza. Większość wilgoci pochodzi z podłoża, ale powinno się ją zwiększyć zraszając roślinę lub ustawiając ją na kulkach absorbujących wodę. W warunkach parapetu hodowla w szklarni nie jest potrzebna – roślina ma za mało słońca w stosunku do tak dużej wilgotności. W okresie spoczynku wilgotność otoczenia nie jest już tak ważna.

Temperatura

Temperatura latem

Latem hodujemy w temperaturze 20-30°C. Zapewnijmy roślinie cyrkulację powietrza.

Temperatura zimą

Temperatura zimą nie powinna przekroczyć 10°C ani spaść poniżej 0°C. W temperaturze poniżej zera roślina przeżyje, ale straci liście (odrosną na wiosnę). Powyżej 10°C roślina nie przejdzie okresu spoczynku i zmarnieje nam wiosną.

Nawożenie

Nigdy nie nawozimy roślin owadożernych. Ich korzenie nie są przystosowane do pobierania nawozu i zbyt wysokie stężenie azotu w podłożu pali je. Roślinie wystarczy co jakiś czas podać żywego owada.

Przesadzanie

Roślinę przesadzamy co dwa, trzy lata do podłoża składającego się z torfu i gruboziarnistego piasku w proporcjach 2:1. Nie stosujemy zwykłej ziemi do kwiatów, gdyż zawiera ona dodatek nawozu, który może spalić roślinom korzenie. Podczas przesadzania możemy podzielić roślinę na kilka egzemplarzy.

Okres spoczynku

Muchołówka wymaga okresu spoczynku. W tym czasie należy ją umieścić w pomieszczeniu, w którym będzie miała dostęp do dużej ilości światła, a w którym temperatura utrzymuje się pomiędzy 5 a 10°C. Roślina powinna mieć w tym czasie tylko lekko wilgotne podłoże – w żadnym wypadku nie powinna stać w wodzie. Minimalny czas okresu spoczynku to 4 do 6 tygodni, może on jednak trwać nawet trzy miesiące. Jeśli nie mamy możliwości zapewnienia roślinie takich warunków musimy uciec się do jakiejś „sztuczki”. Pierwsza z nich polega na podlaniu a następnie umieszczeniu rośliny w foliowej torebce. Tak zapakowaną roślinę umieszczamy jeszcze dodatkowo w papierowej torebce i wkładamy na minimum 4 tygodnie do lodówki (ale nie do zamrażarki). Sprawdzamy raz na tydzień czy z rośliną nie dzieje się coś złego. Nie jest to idealny sposób i powinniśmy go używać jako ostateczności, ale generalnie lepszy taki niż żaden okres spoczynku. Drugi sposób to sprawdzenie temperatury na parapecie. Czasem nawet przy nowych oknach temperatura jest tam niższa – pomijając ewentualną nieszczelność okien powietrze w zetknięciu się z zimną szybą ochładza się i spływa w dół. Jeśli tak się dzieje to wystarczy nie przesadzać z kaloryferem i rośliny mogą zimować w miejscu, gdzie rosły przez cały rok.

Rozmnażanie

• Nasiona – tą roślinę w domu rzadko rozmnażamy z nasion, gdyż kwitnienie bardzo ją osłabia i jest częstą przyczyną jej śmierci. Jeśli jednak uprawa muchołówki idzie nam dobrze i jesteśmy w stanie przeboleć ewentualną stratę, to możemy pokusić się o otrzymanie nasion. Aby nam się to udało musimy mieć dwie różne genetycznie osobniki i zapylić kwiaty małym pędzelkiem. Powtórzmy czynność zapylania 2 – 3 razy przez kilka dni z rzędu. Do półtora miesiąca powinniśmy uzyskać małe, czarne nasiona. Nasiona nadają się do natychmiastowego wysiania. Gdy tego nie zrobimy od razu, po paru miesiącach wyrośnie nam zaledwie 1/3 nasion. Aby tą liczbę zwiększyć należy poddać nasiona stratyfikacji: wysiać je na lekko wilgotne podłoże do doniczki z otworami odpływowymi, wstawić tą doniczkę do nieco większej osłonki (doniczki bez otworów odpływowych), nalać na spód odrobinę wody i całość wstawić na 4 – 6 tygodni do lodówki (ale nie do zamrażalnika). Po tym czasie doniczkę ustawiamy w jasnym, ciepłym (około 25°C) i wilgotnym miejscu. Po 2 – 3 tygodniach nasiona powinny zacząć kiełkować. Gdy młode roślinki osiągną średnicę 3 centymetrów (około roku) możemy je poprzesadzać.
• Sadzonki liściowe – odrywamy tuż u nasady rośliny zdrowego liścia i kładziemy go na powierzchni wilgotnego podłoża lub umieszczamy go w nim do połowy. Okrywamy folią i umieszczamy w jasnym i ciepłym miejscu. Na liściu zaczną pojawiać się młode roślinki, które możemy porozsadzać gdy wytworzą własny system korzeniowy.
• Podział dorosłych egzemplarzy – muchołówka w czasie wzrostu wypuszcza w kątach liści młode roślinki, co sprawia wrażenie, że roślina się „dzieli”. Przy przesadzaniu możemy każdą z tych roślin posadzić do osobnej doniczki.
• Młode roślinki na pędzie kwiatostanowym – najprawdopodobniej w wyniku nagłego spadku temperatury na pędzie kwiatowym może pojawić się młoda roślinka. Umieszczamy ją w podłożu gdy wytworzy system korzeniowy.
• Sadzonki z pędów kwiatostanowych – od rośliny matecznej odcinamy młody pęd kwiatostanowy i dzielimy go na odcinki długości 1,5 – 2 centymetry. Fragmenty pędu układamy na wilgotnej ligninie i całość umieszczamy w szczelnie zamkniętym przezroczystym naczyniu (np. w pudełku po tik-takach), w temperaturze około 25°C. Sadzonki pędów wytwarzają zgrubienia, a następnie korzenie.

Kwitnienie

Kwitnie wiosną, zaraz po rozpoczęciu wzrostu. Na długiej, cienkiej łodyżce pojawia się kilka białych, mało atrakcyjnych kwiatów. Kwitnienie bardzo osłabia roślinę, więc jeśli mamy jeden egzemplarz lepiej wytnijmy pęd kwiatowy (można go użyć w celu rozmnożenia rośliny – szczegóły w dziale „Rozmnażanie”). Jeśli roślin mamy więcej, możemy spróbować rozmnożyć ją z nasion (jest to jednak bardzo trudne gdyż potrzebujemy do tego minimum dwa odmienne genetycznie osobniki).

Problemy

Jeśli roślinie gniją pułapki to przyczyn może być kilka:

• za wysoka wilgotność,
• za małe nasłonecznienie,
• za niska temperatura latem,
• za wysoka temperatura zimą,
• brak okresu spoczynku lub rosnący pęd kwiatowy.

Jeśli gniją pułapki z ofiarą, to może być to spowodowane zbyt dużą lub zbyt twardą ofiarą, lub też do środka pułapki dostały się bakterie (z pułapki nie powinny wystawać np. odnóża). Gdy środek rośliny jest poniżej poziomu ziemi w doniczce nie zalewajmy za bardzo podłoża, gdyż może ona zacząć gnić.

Stopień trudności uprawy

Jest to dość wybredna roślina, która może sprawiać problemy. Przeżywa szok podczas transportu i kupiona w dużym markecie ogrodniczym, lub przesłana pocztą, szybko może się zmarnować.

Uwagi

Roślina ta wymaga bardzo dużej wilgotności, dość wysokiej temperatury, bardzo wilgotnego podłoża i bezpośredniego słońca. Inaczej pułapki zaczynają gnić lub nie chcą się zamykać. Nie należy bawić się muchołówką dotykając jej włosków, gdyż pułapka może się zamknąć tylko około 3 – 4 razy, po czym staje się zwykłym liściem asymilacyjnym (i nie wolno tu słuchać znajomych błagających „No tylko jeden raz”). Czasem zdarza się to też po upolowaniu ofiary (liść może być „jednorazowego użytku”). Na szczęście jednak szybkość wzrostu i produkowanie nowych pułapek pokrywa się z zapotrzebowaniem na owady.

 

Opracowanie i źródła informacji

Rafał Pitera

Opracowano na podstawie:

1. „Rośliny mięsożerne – zwane też owadożernymi”, Zbigniew Podbielkowski, Barbara Sudnik-Wójcikowska, Wydawnictwo: MULTICO
2. „Savage garden”, Peter D’Amato, Wydawnictwo: Ten Speed Press;
3. „Carnivorous plants of the world” , James and Patricia Pietropaolo, Wydawnictwo: Timber press;
4. „Growing Carnivorous Plants”, Barry Rice, Wydawnictwo: Timber press;

Liczba wyświetleń: 7131