Skrzek

Skrzek

(ang. Amphibian spawn, niem. der Amphibienlaich)

Skrzek jest jedną z form składania jaj, jaką obserwujemy w świecie płazów. Skrzek u większości płazów składany jest w środowisku wodnym. Od tego standardu odbiega skrzek składany przez Chwytnicę czerwonooką (Agalychnis callidryas), która składa jaja na liściach roślin, wybierają te usytuowane nad wodą, aby świeżo wylęgnięte kijanki mogły ześlizgnąć się do zbiornika wodnego. Pojedyncze jajo otoczone jest galaretowatą masą. Cechą charakterystyczną skrzeku jest to, że jaja składane są grupowo. Pojedyncze jajo będąc częścią dużej struktury posiada większą ochronę przed wyschnięciem oraz drapieżnikami. Kształt i forma skrzeku uzależniona jest od danego gatunku.

Z jaj wylegają się kijanki, prowadzące ściśle wodny tryb życia.

Formy skrzeku w płazów bezogonowych

• pakiety: 10-50 jaj połączonych osłonkami, tworząc jednolitą masę. Wyróżniamy pakiet kuliste i nieforemne.
• kłęby: 400-12000 jaj połączonych osłonkami w galaretowatą masę. Wyróżniamy kłęby kuliste, prawie koliste oraz nieforemne
• sznury: jaja ułożone i połączone w wydłużoną strukturę przypominającą sznur. Wyróżniamy sznury:
• cienkie i długie
• szerokie i krótkie

Formy skrzeku u płazów ogoniastych

• grono: pojedyncze jajo zawinięte w liść rośliny wodnej
• kłęby: duża liczba jaj połączonych osłonkami w galaretowatą masę.

Zapłodnienie płazów ogoniastych

U większości przypadków płazów obecność skrzeku świadczy o zapłodnieniu zewnętrznym. Jednak u niektórych płazów ogoniastych skrzek może być złożony po zapłonieniu wewnętrznym, tak sytuacja ma miejsce u ambystom.

Formy skrzeku u polskich gatunków płazów

• pakiety kuliste: rzekotka drzewna
• pakiety nieforemne: kumak nizinny, kumak górski
• kłęby kuliste: żaba moczarowa, żaba trawna, żaba dalmatyńska
• kłęby prawie kuliste: żaba wodna,
• kłęby nieforemne: żaba śmieszka
• sznury cienkie: ropucha szara, ropucha zielona, ropucha paskówka
• sznury szerokie: grzebiuszka ziemna
• grono: traszka zwyczajna, traszka grzebieniasta, traszka górska

 

Skrzek Agalychnis callidryas, pakiety nieforemne na powierzchni liścia. Fot. dr Peter Weish

Skrzek Litoria caerulea, widoczne niezapłodnione jaja o jasnej barwie Fot. Włodzimierz Stanisławski, ZOO Łódź

 

Opracował Konrad Pałka w oparciu o poniższe źródła dydaktyczne:

1) Ulrich Gruber: Płazy i gady-gatunki środkowoeuropejskie, Warszawa, MULTICO
2) Włodzimierz Juszczyk: Płazy i gady krajowe. Warszawa: PWN, 1974.
3) Marian Młynarski: Płazy i gady polski, WSiP, 1987.

Liczba wyświetleń: 4721