Sistrurus miliarius – grzechotnik karłowaty

Sistrurus miliarius – grzechotnik karłowaty

 

Nazewnictwo

Nazwa polska: Grzechotnik karłowaty

Nazwa angielska: Ground rattlesnake, pigmy rattlesnake, eastern pigmy rattlesnake.

Systematyka

Grzechotnik karłowaty (Sistrurus miliarius Linnaeus, 1766)

Podgatunki

1. Sistrurus miliarius miliarius (Linnaeus, 1766)
2. Sistrurus miliarius barbouri (Gloyd, 1935)
3. Sistrurus miliarius streckeri (Gloyd, 1935)

Wygląd

Jest to jeden z najmniejszych gatunków grzechotników, o czym świadczy ich długość wynosząca 40-60 cm. Rekordzista podgatunku Sistrurus miliarius miliarius mierzył 78,8 cm, najdłuższy odnotowany przedstawiciel Sistrurus miliarius barbouri 80,3 cm, lecz okaz ten był hodowany w niewoli przez 12 lat. Największy osobnik z tego podgatunku złapany w naturze osiągnął rozmiar 63,8 cm.Jak na swój rozmiar jest to stosunkowo smukły wąż. Ubarwienie ciała jest zróżnicowane, zwykle od jasno do ciemnoszarego. Wzór na grzbiecie składa się z serii owalnych lub półokrągłych plam, powierzchnia brzuszna jest jaśniejsza o mniej wyraźnym rysunku. Szczyt trójkątnej głowy jest pokryty 9 dużymi łuskami. Źrenica oka pionowa, a pomiędzy nozdrzem a okiem znajduje się wyraźne zagłębienie twarzowe. Ogon jest szczupły i kończy się słabo wykształconą, w porównaniu do przedstawicieli rodzaju Crotalus, grzechotką. Ubarwienie młodych jest podobne do dorosłych osobników, jedyną różnicą jest koniec ogona, który ma kolor żółto-zielony.

Różnice w ubarwieniu i liczbie rzędów łusek są kluczem do rozpoznawania poszczególnych podgatunków:
– Sistrurus miliarius miliarius – grzbiet barwy brązowej lub jasnoszarej, powierzchnia brzuszna kremowa, plamy brązowe lub szare, na grzbiecie owalne lub półokrągłe o równomiernych krawędziach, po bokach ciała ułożone w 1 – 2 rzędy, zwykle okrągłe, niekoniecznie wyższe niż szersze, na powierzchni brzusznej niewyraźne, zajmujące dwie przyległe łuski, wzór na głowie wyraźny. Układ łusek: 25-23-17 (według wzoru: liczba rzędów łusek tuż za głową – liczba rzędów łusek w środkowej części ciała – liczba rzędów łusek tuż przed ogonem).
– Sistrurus miliarius streckeri – grzbiet barwy brązowej lub jasnoszarej, po
brzuszna kremowa, plamy brązowe lub szare – na grzbiecie zredukowanej wielkości, po bokach ciała ułożone w 1 – 2 rzędy, zdecydowanie wyższe niż szersze, na powierzchni brzusznej rozproszone, niewyraźne, ograniczone do poszczególnych łusek, wzór na głowie wyraźny. Układ łusek: 23-21-17.
– Sistrurus miliarius barbouri – ciemna kolorystyka grzbietu – od ciemnoszarej do czarnej, powierzchnia brzuszna zwykle biała, a plamy brązowe lub czarne, po bokach ciała ułożone w 3 rzędy, wzór na głowie niewyraźny. Układ łusek: 25-23-17.

Występowanie

1. Sistrurus miliarius miliarius – Stany Zjednoczone – dalekie południe Południowej Karoliny, wschodnia część Północnej Karoliny, aż do granic hrabstwa Hyde oraz centralna Georgia i Alabama.
2. Sistrurus miliarius barbouri – Stany Zjednoczone – dalekie południe Południowej Karoliny, południowa Georgię, Florydę, południowa Alabama i południowo-wschodnie Missisipi.
3. Sistrurus miliarius streckeri – Stany Zjednoczone – Missisipi (z wyjątkiem południowo-
   wschodniego Pearl River Valley), Luizjana, wschodni Teksas, południowo-wschodnia Oklahoma,
   Arkansas, południowe Mizuri oraz południowo-zachodnie Tenesi.

Biotop

Zamieszkuje nisko położone lasy sosnowe, prerie, obszary wokół jezior i stawów. Jest spotykany także na obrzeżach bagien i mokradeł. Często wygrzewa się na poboczach dróg.

Zachowanie

Posiada małą grzechotkę wydającą raczej bzyczący dźwięk słyszalny dopiero z odległości kilku metrów. Niektóre osobniki przejawiają agresję i atakują bez ostrzeżenia – unoszą swe ciało w górę starają się robić wrażenie większych. Jednakże większość to węże raczej ospałe, nie używające nawet grzechotki. Naturalny kamuflaż jest w ich mniemaniu najlepszą obroną. Sistrurus miliarius jest raczej biernym łowcą, używa swojego ogona do zwabienia ofiary.

Żywienie

W naturze węże żywią się głównie małymi gryzoniami, lecz również ptakami, jaszczurkami i żabami.

Rozmnażanie

Gatunek ten, tak jak wszystkie grzechotniki, jest jajożyworodny. Sezon godowy rozpoczyna się wczesną wiosną, natomiast młode rodzą się późnym latem. Liczba ich waha się od 4 do 12, a wielkość to około 10-17 cm.

Jadowitość

Gatunek ten, ze względu na swoje rozmiary, nie jest w stanie produkować dużych ilości jadu, a co za tym idzie stwarza mniejsze zagrożenie dla życia dorosłego człowieka. LD dla tego węża wynosi 12.59 mg/kg. Jad ma charakter cyto- i hemotoksyczny, zawiera pokaźne ilości serotoniny i pochodnych tryptaminy. Typowymi objawami ukąszenia są: miejscowy ból, obrzęk, zasinienie, powstawanie pęcherzy, rzadziej martwica okolicznych tkanek. Czasami może się rozwinąć niezbyt nasilona, uogólniona skaza krwotoczna. Osobom uczulonym na składniki jadu grozi wstrząs anafilaktyczny.

Autor Przemysław Gontarz

Literatura:
1. Howard K. Gloyd The subspecies of Sistrurus miliarius, Occasional papers of The Museum of Zoology, University of Michigan, No 322, 1935
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Sistrurus_miliarius
3. http://www.flmnh.ufl.edu/herpetology/fl-guide/Sistrurusmbarbouri.htm

Liczba wyświetleń: 1330