[40]
Loading...
Jaculus jaculus – podskoczek egipski, skoczek pustynny
Jest niewątpliwie najbardziej popularnym i najczęściej spotykanym gatunkiem z rodziny skoczkowatych spotykanym w hodowlach amatorskich.
Nazewnictwo
Nazwa polska: podskoczek egipski, skoczek pustynny. W niektórych dawnych źródłach określany jest również jako mniejszy skoczek pustynny lub mniejszy skoczek egipski (nazwy nie poprawne gdyż trójczłonowe).
Występowanie
Podskoczek egipski nazywany również niekiedy mniejszym skoczkiem egipskim zasiedla cały pustynny pas Afryki Północnej, od Maroka po Egipt, Półwysep Arabski, Azję Mniejszą po Iran. Jest jednym z najpospolitszych gryzoni występujących na tym obszarze.
Wygląd
Podskoczek egipski jest niewielkim gryzoniem o silnie wydłużonych tylnych kończynach. Stopy są trójpalczaste, pokryte sztywnym futerkiem, co zapobiega zapadaniu się w sypkim podłożu. Długość głowy i tułowia wynosi 10-13 cm, ogona nawet do 20 cm. Waga dorosłego osobnika waha się w zakresie 45-80 gramów. Przednie kończyny są krótkie z palcami zakończonymi pazurkami ale jednocześnie bardzo chwytne. Ogon zakończony jest kitką ze sztywnych długich włosów. Stosunkowo duża głowa charakteryzuje się zaokrąglonym pyszczkiem oraz bardzo dużymi oczami i małżowinami usznymi. Podskoczki mają dobry wzrok oraz słuch, a dodatkowym narządem zmysłu są również długie i wrażliwe na dotyk wibrysy. Futerko podskoczków jest gęste, o barwie piaskowej lub beżowej z białym podbrzuszem.
Aktywność
Podskoczki są gryzoniami prowadzącymi ściśle nocny tryb życia. Największą aktywność wykazują tuż po zmroku i przed świtem, rzadko można zaobserwować te ssaki aktywne podczas dnia.
Długość życia
W warunkach naturalnych żyją przeciętnie 3 lata co jest spowodowane najprawdopodobniej bardzo silną presją drapieżników i niedoborem pokarmu. W warunkach sztucznych żyją do 6 niekiedy nawet 8 lat.
Żywienie
Są doskonale przystosowane do trudnych warunków pustynnych. Jak wiele ssaków zasiedlających tego typu środowiska skoczki pustynne mają bardzo oszczędną gospodarkę wodną organizmu. Większość wody czerpią z procesów metabolicznych z pokarmu. Jeżeli mają możliwość spijają rosę z kamieni i roślin pustynnych, jednakże zdarza się że nie przyjmują płynnej wody nawet przez kilka miesięcy. Odżywiają się głównie nasionami pustynnych traw, samymi trawami i ziołami, korą pustynnych krzewów, korzonkami i bulwami. Niekiedy uzupełniają dietę owocami, jeżeli zasiedlają obszary przylegle do oaz pustynnych oraz niewielkimi owadami. Nie wykazują ścisłego terytorializmu. Zdarza się, że w poszukiwaniu pożywienia podskoczki pokonują w ciągu nocy do kilkunastu kilometrów.
Zachowanie
Dzień spędzają w norach, które najczęściej same wykopują, rzadziej zajmują kryjówki wykopane przez inne małe ssaki. Do kopania w podłożu wykorzystują swoje przednie kończyny. Nory często są bardzo rozległe i mają skomplikowaną strukturę, z systemem tuneli, wyjść oraz komór. Podskoczki często żyją po kilka osobników w jednym tego typu kompleksie i tworzą jamy mieszkalne, spichlerze, a także specjalne komory – toalety. W przypadku gdy podskoczki nie są w stanie wrócić do stałej kryjówki w ciągu dnia, wykopują sobie schronienie tymczasowe, znacznie prostsze i mniejsze. Norki mieszkalne są skonstruowane w ten sposób, że zapewniają odpowiednią, bardziej znośną temperaturę i wilgotność w porównaniu z warunkami panującymi na zewnątrz. Na obszarach gdzie występują chłodniejsze pory roku skoczki zapadają w krótkotrwałą hibernację. Stwierdzono również, że estywacja występuje u tego gatunku również w przypadku szczególnie ciężkich susz połączonych z wyczerpaniem pokarmu.
Terrarium
Podskoczki egipskie są stosunkowo łatwymi w hodowli gryzoniami. Przy urządzaniu zbiornika hodowlanego należy jednak spełnić kilka podstawowych warunków. Przede wszystkim powierzchnia terrarium powinna być duża. Polecane rozmiary dla pary podskoczków to minimum 200×100 cm. Podkoczki doskonale skaczą wzwyż dlatego zbiornik w którym się znajdują powinien być zamknięty również od góry. Długie kończyny tylne niestety często są narażone na urazy mechaniczne. Wszelkiego rodzaju klatki sprzedawane dla dużych gryzoni i królików nie nadają się do hodowli podskoczków. Stwarzają one m.in. ryzyko uwięźnięcia łapki między prętami. Spanikowane zwierzę szarpiąc się najprawdopodobniej połamałoby sobie kości kończyny co niemal zawsze prowadzi do śmierci. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie odpowiednio wyposażonego szklanego terrarium. Ważne jest aby zapewnić podskoczkom źródło ciepła, zwłaszcza jeżeli chcemy doprowadzić do godów i rozmnożenia. Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie grzejnej żarówki podczerwonej, tak aby nie niepokoić zwierząt podczas pory ich nocnej aktywności. Podskoczki z natury są bardzo odporne na skoki temperatur, aczkolwiek samice podchodzą do godów jedynie jeżeli zbiornik jest ogrzewany. Temperatura w terrarium powinna oscylować w zakresie 26-30°C. Spadki temperatury w nocy do kilkunastu stopni nie będą im przeszkadzały. Konieczne jest aby żarówka znajdowała się poza zasięgiem gryzoni. Kolejnym ważnym czynnikiem jest zapewnienie niskiej wilgotności i dobrej wentylacji. O ile podskoczki doskonale tolerują wahania temperatur, bardzo szkodliwa jest dla nich zbyt wysoka wilgotność, Przy zbyt wysokiej wilgotności powietrza łatwo się przeziębiają, zapadają na choroby płuc i grzybice. Terrarium powinno mieć dobrą wentylację, odpowiednio zabezpieczoną aby zwierzaki nie „wygryzły” sobie drogi ucieczki, a wilgotność nie powinna przekraczać 50%. Jako, że skoczki mają silnie rozwinięty instynkt kopania konieczne jest zapewnienie im odpowiedniej grubości podłoża. Za podłoże może posłużyć mieszanina piasku i żwiru (doskonale sprawdzają się granulowane podłoża drewniane dla gryzoni) o grubości przynajmniej 10 cm, Dla urozmaicenia wkładamy również do terrarium większe kamienie lub konary ale koniecznie trzeba je tak umieścić aby kopiący podskoczek nie został zmiażdżony obsuwającym się ciężkim elementem wystroju. Można także wykonać samemu kompleks kryjówek z dostępnych na rynku terrarystycznych glinek modelarskich. Tego typu rozwiązanie jest o tyle ciekawe, że można obserwować podziemne zachowania podskoczków, jeżeli utworzymy komorę mieszkalną przy ściance terrarium oraz zapewniamy bezpieczeństwo zwierzętom poprzez ograniczenie ryzyka zasypania tunelu. Jeżeli trzymamy skoczki na podłożu drewnianym dla gryzoni konieczne jest ustawienie im w terrarium płytkiego zbiorniczka z sypkim piaskiem. Podskoczki kąpią się w piasku, utrzymując odpowiedni stan futerka, jeżeli są pozbawione takiej możliwości stan okrywy włosowej i skóry bardzo szybko się pogarsza i może prowadzić do chorób. W warunkach hodowlanych podskoczki należy karmić mieszaniną ziaren zbóż z dodatkiem słonecznika i suszonych warzyw. Z doświadczenia możemy stwierdzić że podskoczki bardzo niechętnie zjadają urozmaicone karmy stosowane dla większości gryzoni, unikają granulatu i preferują nasiona. Dodatkowo trzeba im zapewnić dostęp do siana, które stanowi również składnik diety oraz materiał do wyścielania gniazd. W niewielkiej ilości można również podawać skoczkom świeże warzywa i owoce. Mimo, że w naturze skoczki rzadko piją wodę w terrarium nie powinno zabraknąć poidełka. Skoczki są zwierzętami bardzo czystymi i mało wonnymi, wiele czasu spędzają na wyczesywaniu futerka. Potrzeby fizjologiczne załatwiają najczęściej w jednym rejonie terrarium.
Rozmnażanie
W warunkach naturalnych skoczki pustynne podchodzą do godów dwa razy do roku, od maja do lipca i od października do grudnia. Gody u podskoczków są bardzo interesujące, samce wykonują charakterystyczny taniec przed samicami na silnie wyprostowanych nogach, a następnie rytmicznie boksują ją przednimi łapkami. Są przy tym bardzo werbalne i wydają szereg ćwierkających pisków. Samica rodzi po około miesięcznej ciąży do czterech młodych. Młode pozostają w gnieździe z matką nawet do 10 tygodni. Dojrzałość płciową zyskują w wieku ośmiu – dziesięciu miesięcy.
Uwagi
Podskoczki egipskie są gryzoniami bardzo płochliwymi i stresogennymi. Jeżeli decydujemy się na hodowlę tego gatunku należy zapewnić im jak najwięcej spokoju. Nie niepokojone stają się ciekawskie i można je oswoić do tego stopnia, że przyjmują pokarm z ręki. Jeżeli narażone są na stres, hałas lub są niepokojenie przez inne zwierzęta (psy, koty) stają się bardzo nerwowe, wówczas często dochodzi do urazów powstałych w wyniku panicznej ucieczki lub samookaleczenia. W skrajnych przypadkach stres może prowadzić do apatii, zwierzę przestaje się odżywiać i najczęściej ginie. Dodatkowym problemem jest to, że ogromna większość podskoczków dostępnych na rynku to osobniki pochodzące z odłowu z natury, raczej trudno aklimatyzujące się. Na szczęście coraz częściej (zwłaszcza za granicą) pojawiają się także osobniki rozmnożone w niewoli, znacznie bardziej ufne i mniej strachliwe od dzikich kuzynów. Reasumując, podskoczki egipskie są przeznaczone dla bardziej zaawansowanych hodowców, mogących im zapewnić odpowiednie warunki życiowe. Przy zapewnieniu takich warunków dalsza hodowla tych ciekawych gryzoni nie sprawia większych problemów.
Opracowanie
Opracowanie i źródła informacji
Monika Strzelecka, Jakub Kowalski, sklep zoologiczny Drakun z Lublina
Źródła
Warunki i spostrzeżenia na temat hodowli podskoczków z rodzaju Jaculus na podstawie własnego doświadczenia
Literatura:
Qumsiyeh, M.B. (1996) Mammals of the Holy Land. Texas Tech University Press, Texas.
Hoath, R. (2009) A Field Guide to the Mammals of Egypt. The American University in Cairo Press, Cairo, Egypt.
Nowak, R.M. (1999) Walker’s Mammals of the World. The Johns Hopkins University Press, Baltimore and London.
Kingdon, J. (1997) The Kingdon Field Guide to African Mammals. Academic Press Limited, London.
Amori, G., Hutterer, R., Kryštufek, B., Yigit, N., Mitsain, G., Muñoz, L.J.P. & Aulagnier, S. (2008). Jaculus jaculus.
Holden, M. E. and G. G. Musser. 2005. Family Dipodidae.
Mammal Species of the World a Taxonomic and Geographic Reference. D. E. Wilson and D. M. Reeder eds. Johns Hopkins University Press, Baltimore. IUCN Red List (March, 2010)
Zmiany w systematyce dokonał Piotr Piliczewski 'Pituophis’
Liczba wyświetleń: 18978
