Neischnocolus iquitos – nowy gatunek ptasznika!

Źródło: Kaderka, 2020

Neischnocolus iquitos Kaderka, 2020 sp. nov. – nowy gatunek ptasznika!

Historia rodzaju

W 2008 roku Perez-Miles i współautorzy stworzyli rodzaj Ami, by zgrupować kilka mniejszych gatunków ptaszników z Kostaryki, Kolumbii, Panamy, Wenezueli, północnej Brazylii i Ekwadoru. Ptaszniki te charakteryzowały się obecnością zmodyfikowanych włosków parzących typu I, charakterystycznym kształtem spermateki, krótkim i grubym embolusem posiadającym dobrze wykształcone kile po wewnętrznej stronie u samców, a także obecnością jednego lub dwóch małych wyrostków na goleni (łac. tibia) pedipalpów.

W 2019 roku Perez-Miles, Gabriel i Sherwood zauważyli, że powyższy opis pasuje nie tylko do rodzaju Ami, ale także do dwóch innych: Barropelma i Neischnocolus. Stąd też postanowiono połączyć te trzy grupy w jeden rodzaj, uznając najstarszy z nich, Neischnocolus, za ważny (starszy) synonim.

Delikatnie zmodyfikowany nowy opis rodzaju Neischnocolus po połączeniu rodzajów zakładał, że zawiera on ptaszniki z podrodziny Theraphosinae wyróżniające się:
– w przypadku obu płci zmodyfikowanymi włoskami parzącymi typu I – podtyp d, (Kaderka i wsp. 2019) podobnych do tych widzianych u Prosphapalopus Mello-Leitao 1923 (Bertani 2001) oraz Citharacanthus Pocock 1901, a także u bardzo młodych nimf np. Acanthoscurria o długości karapaksu 1,7 mm (Kaderka 2019)
– w przypadku samców morfologią bulbusów posiadających wewnętrzne kile mniej lub bardziej zbiegające się.
– w przypadku samic budową spermateki z podwójnymi płatami prawie okrągłymi i zesklerotyzowaną tylną płytką bazalną.

Od tego czasu rodzaj Neischnocolus liczył 9 gatunków: (1) N. amazonica (Jimenez & Bertani 2008), (2) N. armihuariensis (Kaderka 2014), (3) N. caxiuana (Pérez-Miles, Miglio & Bonaldo 2008), (4) N. obscurus (Ausserer 1875), (5) N. panamanus Petrunkevitch 1925, (6) N. pijaos (Jimenez & Bertani 2008), (7) N. valentinae (Almeida, Salvatierra & de Morais 2019), (8) N. weinmanni (Pérez-Miles 2008) i (9) N. yupanquii (Pérez-Miles, Gabriel & Gallon 2008). Znajdywane tylko i wyłącznie w tropikalnych regionach Pd. i Śr. Ameryki. Pełna systematyka przedstawia się następująco:

Rząd: Araneae Clerck 1757
Nadrząd: Mygalomorphae Pocock 1892
Rodzina: Theraphosidae Thorell 1869
Podrodzinie: Theraphosinae Thorell 1869
Rodzaj: Neischnocolus Petrunkevitch 1925

Gatunek typowy: Neischnocolus panamanus Petrunkevitch 1925

Odkrycie gatunku

Do odkrycia nowego 10-tego gatunku doszło w październiku 2017 roku w okolicy miejscowości Iquitos (rejon Loreto w północnym Peru). Podczas badań odkryto jednego dorosłego samca, który został zakonserwowany w etanolu oraz jedną niedojrzałą samicę. Samica została odchowana, dojrzała płciowo w 2019 roku, wtedy została także zakonserwowana w etanolu i zdeponowana do muzeum historii naturalnej w Lima (Peru).

Występowanie

N. iquitos znany tylko z jednej lokalizacji w Peru region Loreto, niedaleko miejscowości Iquitos, skąd wzięła się też nazwa tego gatunku (nazwa ta odnosi się także do ludności żyjącej w górnej Amazonce, zwana przez Hiszpanów właśnie „iquitos”).

Neischnocolus iquitos sp. nov.

Opis samca

Cechy odróżniające:
– posiadają dwa wyrostki po zewnętrznej stronie goleni (łac. tibia) pedipalpów,
– kil po zewnętrznej stronie embolusa obecny, szczytowo zbiegający się z wyższym kilem po wewnętrznej stronie
– brak chropowatej powierzchni lub mikrokolców na embolusie i tegulum
– dwa prawie równe haki goleniowe obecne na tibia I, sklejone ze sobą u podstawy. Brzuszny hak goleniowy z bardzo krótkim szczytowym grzbietem. Wewnętrzny hak goleniowy grubszy, z jednym grubym zewnętrznym kolcem nie sięgającym szczytu. W pozycji zgiętej metatarsus I dotyka z zewnętrzną stroną brzusznego haku goleniowego.
– odwłok z włoskami parzącymi typu I (podtyp d) zlokalizowanych w grzbietowo-tylnej części.

Całkowita długość ciała samca (bez kądziołków przędnych) wynosi 1,3 cm, długość karapaksu 0,6 cm, szerokość 0,6 cm.

Źródło: Kaderka, 2020 z modyfikacjami

Ubarwienie samca

Ubarwienie samca jak na zdjęciu powyżej. Karapaks i chelicery ciemnobrązowe, biodra (łac. coxa) i krętarz (łac. trochanter) odnóży czerwono-brązowe, uda (łac. femur) ciemniejsze od pozostałych segmentów odnóży, prawie czarne, zaś dalsze segmenty brązowe, nieco jaśniejsze od ud. Odwłok brązowy, pokryty jasno brązowymi włoskami. Spód ptasznika jasny żółto-brązowy.

Opis samicy

Cechy odróżniające:
– spermateka samicy składa się z dużej zesklerotyzowanej płytki bazalnej i dwoma bardzo krótkimi zbiornikami nasienia spermateki. Płytka bazalna u nasady karbowana, zaś w wyższej parti gładka i przezroczysta.
– odwłok z włoskami parzącymi typu I (podtyp d) zlokalizowanych w grzbietowo-tylnej części.

Całkowita długość ciała samicy (bez kądziołków przędnych) to 2,0 cm, długość karapaksu to 0,9 cm, a jego szerokość to 0,8 cm.

Źródło: Kaderka, 2020 z modyfikacjami

Spermateka młodych samic może mieć nieco inny kształt, w szczególności płytka bazalna jest w pełni rozwinięta dopiero u dojrzałych płciowo samic. Pokazuje to, jak ważna jest znajomość rozwoju gatunku, by uniknąć pomyłek w oznaczaniu. W badaniu pokazano poszczególne stadia spermateki.

Źródło: Kaderka, 2020

Ubarwienie samicy

Karapaks żółto-brązowy, stosunkowo mało pokryty włoskami. Odnóża u nasady żółto-brązowe, dalsza część ciemniejsza, brązowa. Odwłok ciemnobrązowy, z kilkoma ciemnoszarymi plamkami w jednym rzędzie. Rzepka odnóży I i II oraz rzepka pedipalpów z dwoma prawie równymi podłużnymi paskami, na których brakuje owłosienia. Na rzepce odnóży III i IV paski te są nierówne i skośne.

Opracował: Krzysztof Lis (Vulpes90)

Źródła

Kaderka R. 2020. Neischnocolus iquitos, a new species from Peru (Araneae: Theraphosidae:Theraphosinae). Revista peruana de biología 27(4): 441 – 450. doi:http://dx.doi.org/10.15381/rpb.v27i4.19198

Liczba wyświetleń: 4785