Agalychnis spp. – chwytnice

Spis treści

Agalychnis

Systematyka
Domena:	eukarionty
Królestwo:	zwierzęta
Typ:	strunowce
Podtyp:	kręgowce
Gromada:	płazy
Rząd:	bezogonowe
Rodzina:	rzekotkowate
Podrodzina:	Phyllomedusinae
Rodzaj:	Agalychnis (Cope, 1864)

Nazewnictwo

Nazwa czeska: Listovnice

Nazwa litewska: Ryškiaakės kvaksės

Nazwa niemiecka: Rotaugenlaubfrösche

Nazwa rosyjska: Яркоглазые квакши

Gatunki należące do rodzaju

Agalychnis annae (Duellman, 1963)
Agalychnis callidryas (Cope, 1862)
Agalychnis litodryas (Duellman and Trueb, 1967)
Agalychnis moreletii (Duméril, 1853)
Agalychnis saltator (Taylor, 1955)
Agalychnis spurrelli (Boulenger, 1913)

Wygląd

Przedstawiciele rodzaju Agalychnis są płazami średnich rozmiarów, u których długość ciała mieści się w przedziale 4-9 cm. Samce są nieco mniejsze od samic. Agalychnis posiadają delikatną i smukłą sylwetkę, a ich kończyny są cienkie i długie. Palce kończyn posiadają przylgi, które umożliwiają im wspinanie się po gładkich i pionowych powierzchniach. Palce tylnych kończyn połączone są w większym stopniu błoną pławną, w odniesieniu do odnóży przednich. Zawsze pierwszy palec jest krótszy od drugiego. Głowa zaopatrzona w duże oczy z czerwoną, czarną bądź żółtą tęczówką i poziomo usytuowaną czarną źrenicą. Tuż za okiem znajduję się błona bębenkowa. Ich ubarwienie zależne jest od samopoczucia, panujących warunków i cech osobniczych, waha się od jasno do ciemnozielonego. Na stronie grzbietowej mogą znajdować się drobne białe lub kremowe plamki. Strona boczna tułowia u większości gatunków posiada kolorowe zabarwienie. Strona brzuszna zazwyczaj biała, bądź kremowa z brodawkowatą strukturę. Zabarwienie rzekotek staje się ciemniejsze w nocy.

Występowanie

Przedstawiciele rodzaju Agalychnis zamieszkują lasy Meksyku, Ameryki Środkowej oraz północno-zachodniej części Ameryki Południowej.

Gatunek	Kategoria IUCN	Występowanie
Agalychnis annae	Zagrożony	Kostaryka
Agalychnis callidrya	Niższego ryzyka	Belize, Kolumbia, Kostaryka, Gwatemala, Honduras, Meksyk, Nikaragua, Panama
Agalychnis moreletii	Krytycznie zagrożony	Belize, Salwador, Gwatemala, Honduras, Meksyk
Agalychnis saltator	Niższego ryzyka	Kostaryka, Honduras, Nikaragua
Agalychnis spurrell	Niższego ryzyka	Kolumbia, Kostaryka, Ekwador, Panama

Biotop

Biotop to obszar jednorodny pod względem czynników abiotycznych i biotycznych, będący środowiskiem życia biocenozy. Przykładami biotopów są: torfowiska wysokie, strefy przybrzeżne mórz. Czasem pojęcie to jest używane jako synonim ekosystemu¹.

Rzekotki należące do rodzaju Agalychnis zamieszkują wilgotne lasy deszczowe środkowoamerykańskiej krainy neotropikalnej. Głównym miejscem ich występowania są lasy terenów nizinny, jednak możemy spotkać je także w wilgotnych lasach obszarów górskich ( do 1500 m n.p.m.). Miejscem ich bytowania są głównie drzewa porośnięte epifitami , a także inne rośliny tropikalne, zwłaszcza te o dużych liściach. Wybór wielkości liścia uzależniony jest od rozmiarów płaza, który dzień spędza śpiąc na jego spodniej stronie. Ze względu na nocny tryb życia, płazy z rodzaju Agalychnis wybierają zacienione obszary lasu tropikalnego. W zasięgu ich bytowania, zawsze znajdują się zbiorniki wodne lub strumienie, które są niezbędne zwłaszcza w okresie godowym.

Diagnoza systematyczna

Monofiletyzm tego rodzaju tworzą 23 przemiany jądrowe i mitochondrialne genów białek i rybosomów. Potwierdza to załącznik 5 do pełnej listy molekularnych synapomorfii.
Agalychnis posiada bardziej obszerne błony pławne pomiędzy palcami kończyn przednich i tylnych w stosunku do Pachymedusa, Hylomantis, Cruziohyla, Phasmahyla oraz Phyllomedusa. Ponadto z wyjątkiem A. annae, wszystkie pozostałe gatunki posiadają żywo, bądź ciemno czerwoną tęczówkę.

Ze względu na brak informacji o budowie wewnętrznej struktury podrodziny Pelodryadinae, trudno określić przynależność niektórych gatunków posiadających obszerne błony pławne (Tyler,1968). Nie ustalona czy ta cecha plezjomorficzna powinna klasyfikować je do Phyllomedusinae.

Handel międzynarodowy

Agalychnis callidryas jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych płazów na całym świecie. Jej wizerunek jest często stosowany w różnego rodzaju kampaniach reklamowych i promocjach. Popyt na te rzekotki oraz innych przedstawicieli rodzaju Agalychnis w handlu międzynarodowym jest ogromny.

Te kolorowe żaby są bardzo popularne jak zwierzęta hodowlane i nagminnie trzymane w domach. Według danych zabranych przez US, w ostatnim dziesięcioleciu same tylko Stany Zjednoczone importowały 221.900 gatunków z rodzaju Agalychnis. A. callidryas była gatunkiem najczęściej importowanym, lecz przywieziono także 183 osobniki krytycznie zagrożonej A. moreletii.

US Fish and Wildlife Service wykazał, że w ciągu ostatniej dekady aż 13.000 osobników z gatunku A. callidryas oraz A. moreletii zostało importowanych z Gwatemalii do USA nielegalnie.

Główni eksporterzy rzekotek do USA:

Agalychnis sp. – Kostaryka, Ekwador, Ghana, Gwatemala,
Honduras, Nikaragua, Niger, Panama
Agalychnis callidryas – Gwatemala, Honduras, Meksyk, Nikaragua, Panama
Agalychnis moreletii – Gwatemala
Agalychnis spurrelli – Kostaryka

Zagrożenie wyginięciem

Rzekotki te są zagrożone utratą siedlisk, degradacją ich środowiska naturalnego oraz epidemiom chorób. Na zmniejszanie populacji wpływają także zmiany klimatu oraz zanieczyszczenia środowiska. Sytuację tę pogarsza handel międzynarodowy gatunkami Agalychnis callidryas, Agalychnis moreletii oraz Agalychnis annae.

Grzyby chytridiomycosis przyczyniły się do znacznego zmniejszenia populacji gatunków z rodzaju Agalychnis. Grzyby te, są prawdopodobnie główną przyczyną zniknięcia meksykańskiej populacji Agalychnis moreletii oraz sklasyfikowania tego gatunku przez IUCN jako krytycznie zagrożony. Ponadto IUCN klasyfikuje Agalychnis annae jako gatunek zagrożony wyginięciem, natomiast pozostałe gatunki należące do rodzaju, zaliczane są do grupy mniejszej troski.

Agalychnis moreletii wykazuje drastyczny spadek populacji, który szacuje się na ponad 80% w ciągu ostatnich 10 lat. Liczba osobników stale maleje. Populacja Agalychnis annae także wykazuje duży spadek liczby osobników, który sięga ponad 50% w ciągu ostatnich 10 lat. Populacja Agalychnis spurrelli, stopniowo się zmniejsza , natomiast Agalychnis saltator jest pozornie stabilna.

Różnicowanie poszczególnych gatunków z rodzaju Agalychnis:

Gatunek	Długość ciała	Tęczówka	Strona grzbietowa	Strona brzuszna	Bok tułowia	Przylgi i łapy	Uda i ramiona
Agalychnis annae	Samiec 74mm, Samica 84 mm	Żółta	Zielona	Kremowo-żółta do pomarańczowej	Niebieski	Zielono-niebiesko-pomarańczowe	Niebieskie
Agalychnis callidrya	Samiec 59 mm, Samica 77 mm	Czerwona	Zielona	Biała	Niebieski, fioletowy, bądź brązowy z biało-żółtym żebrowaniem	Pomarańczowe (czasami częściowo zielone)	Niebieskie, bądź pomarańczowe
Agalychnis moreletii	Samiec 66 mm, Samica 83 mm	Ciemnobrązowa, ciemnoczerwona lub czarna	Zielona	Żółto-pomarańczowa, bądź różowa	Różowo-pomarańczowy	Pomarańczowo-zielone	Pomarańczowo-różowe
Agalychnis saltator	Samiec 54 mm, Samica 66 mm	Czerwona	Zielona z jaśniejszymi żółtawymi pręgami	Kremowa z odcieniami pomarańczu i żółci	Niebieski, bądź fioletowy	Pomarańczowo-zielone, czasami z dodatkiem barwy niebieskiej	Pomarańczowe lub niebieskie
Agalychnis spurrell	Samiec 56 mm w Costa Rice, 75 mm w Panamie Samica 72 mm w Costa Rice, 93 mm w Panamie	Ciemnoczerwona	Zielona do żółto-zielonej	Kremowa lub pomarańczowa	Różowy lub pomarańczowy	Pomarańczowe lub różowe (czasami częściowo zielone) z dużą błoną pławną	Pomarańczowe, bądź różowe

Gatunki dawniej przynależące do rodzaju

Dawniej do rodzaju Agalychnis należało 8 gatunków rzekotek, lecz po weryfikacji przynależności systematycznej, dwa z nich umieszczono w 2005 roku do nowo utworzonego rodzaju Cruziohyla: