Agama spinosa – agama kolczasta

Agama spinosa

Agama spinosa (Gray, 1831) to średniej wielkości jaszczurka, dorosłe osobniki dorastają do ok 20-24 cm dł. Ogólną budową zbliżona do innych przedstawicieli rodzaju Agama. Ciało krępe, lekko spłaszczone. Głowa stosunkowo niewielka, o trójkątnym kształcie. Ogon stanowi ok. połowy całkowitej długości ciała. Kończyny długie i muskularne. Charakterystyczne dla tego gatunku jest występowanie kilku krótkich rzędów niewielkich kolców na karku i po bokach szyi. Rząd kolców biegnący wzdłuż kręgosłupa na szyi jest szczególnie widoczny u samców.

Nazewnictwo

Nazwa polska: Agama kolczasta, agama kolcołuska

Nazwa angielska: Gray’s Spiny Agama

Podgatunki

Brak wyróżnionych podgatunków.

Długość życia

Ok 10 lat.

Występowanie

Dżibuti, Egipt, Erytrea, Etiopia, Somalia, Sudan

Hodowla grupowa

Hodujemy w haremach, Hodujemy w stadzie

Aktywność

Dzienna

Odmiany

Brak.

Wygląd

Wygląd samca

Samiec charakteryzuje się nieco bardziej masywną budową ciała od samicy. Głowa jest nieco większa i szersza, szczęki silniejsze. Kolce na karku są zazwyczaj bardziej rozwinięte. W okresie godowym samiec przybiera bardzo atrakcyjne ubarwienie. Tułów staje się oliwkowo zielony lub zielono-błękitny. Przednie kończyny i końcówka ogona przybierają metalicznie błękitne zabarwienie. U niektórych samców pojawia się również pręga wzdłuż kręgosłupa w podobnej barwie. Głowa staje się purpurowa lub czerwono-pomarańczowa (różnice ubarwienia są zapewne spowodowane pewną zmiennością genetyczną u różnych odizolowanych populacji). Poza okresem godowym ubarwienie jest znacznie mniej jaskrawe. Natężenie jaskrawości ubarwienia wskazuje również na stan emocjonalny i zdrowotny agam, a także służy do zakomunikowania pozycji hierarchicznej w kolonii.

Wygląd samicy

Samica jest z reguły mniejsza i lżej zbudowana od samca. Pysk jest dłuższy i bardziej spiczasty. W okresie godowym samica również przybiera bardzo charakterystyczne ubarwienie. Tułów staje się oliwkowo-żółty z licznymi, okrągłymi plamami w kolorze czerwonym lub pomarańczowym. Głowa staje się metalicznie błękitna. Kończyny i ogon przybierają lekko niebieski odcień, ale nigdy nie są tak jaskrawe jak głowa. Poza okresem godowym samica przybiera charakterystyczne dla większości pustynnych jaszczurek ubarwienie maskujące, zdominowane przez różne odcienie szarości, brązu i pomarańczu.

Cechy szczególne

Najbardziej charakterystyczną cechą jest unikalne ubarwienie samców i samic w okresie godowym oraz krótkie kolce na karku, od których pochodzi nazwa gatunku.

W naturze często spotykane są w bardzo dużych koloniach (nawet do kilkudziesięciu osobników), w których każdy harem ma swój określony rewir. Grupowe występowanie wydatnie zwiększa szansę wczesnego wykrycia drapieżnika.

Biotop

Jest to gatunek preferujący rejony pustynne o podłożu skalistym. W Egipcie zasiedla głównie wyżyny i góry wschodniej części kraju, graniczące z wybrzeżem Morza Czerwonego. W południowych rejonach zasięgu swojego występowania gatunek ten zasiedla również pustynne obszary nizinne, często na siedliska wybiera tam wyschnięte koryta rzek porośnięte pustynnymi akacjami. Agama kolczasta wybiera na swoje terytoria miejsca z dużą ilością skał i kamieni, zapewniające dużą ilość potencjalnych kryjówek jak również obfitość grzęd do kąpieli słonecznych. jest to gatunek typowo heliofilny, o aktywności dziennej. Jedynie podczas najgorętszych godzin dziennych chroni się w cieniu. W nocy agamy te kryją się w szczelinach skalnych lub opuszczonych norach gryzoni, często grupowo. Doskonale wspinają się po skałach. W przypadku zagrożenia potrafią skakać w ucieczce nawet z wysokości kilku metrów nie czyniąc sobie krzywdy. W wielu rejonach agamy te przystosowały się do zasiedlania okolic domostw ludzkich.

Temperatura

W dzień w naturze powyżej 35°C, w nocy poniżej 20°C.

Wilgotność

Poniżej 50%.

Terrarium

Terrarium pustynne. Jest to gatunek ściśle związany ze środowiskami skalistymi, dlatego terrarium musi mieć zbliżony charakter. Na podłoże najlepiej wykorzystać fragmenty darni wraz z elementami roślinnymi, takimi jak stare źdźbła i korzenie traw zmieszane ze żwirem o różnej granulacji. Na nim koniecznie należy wyłożyć dużą ilość różnej wielkości kamieni, poukładanych w taki sposób aby tworzyły zarówno pionowe jak i poziome powierzchnie. Koniecznie trzeba zapewnić odpowiednią ilość kryjówek, zwłaszcza, jeżeli trzymamy kilka samic. W centralnym punkcie terrarium należy umieścić kamień większy i wyższy od pozostałych, który będzie stanowił grzędę dla dominującej pary. warto także zainstalować ściankę strukturalną imitującą skały, dzięki czemu zwiększymy powierzchnię aktywności gadów. W terrarium można wstawić żywe rośliny tropikalne, takie jak sukulenty czy kserofilne trawy. Koniecznie należy unikać roślin toksycznych i posiadających kolce lub ciernie.

Wielkość terrarium dla haremu minimalnie 120x60x50 cm.

Oświetlenie

Cykl 14 godzinny. Stosujemy UVB 10%.

Żywienie

Odżywia się różnorodnymi bezkręgowcami: owadami (zwłaszcza mrówkami i szarańczakami), pająkami, skorpionami i krocionogami. Okazjonalnie może zjadać również mniejsze od siebie jaszczurki. Zaobserwowano, że chętnie odżywia się także owocami roślin z rodzaju Capparis.

Rozmnażanie

Podczas okresu godowego obie płcie przybierają charakterystyczne ubarwienie. Samiec zajmuje widoczne miejsce w swoim rewirze, którym może być duży głaz lub pień martwego drzewa i wykonuje rytualne gesty głową w celu zainteresowania potencjalnych partnerek. Gdy zauważy zbliżającą się samicę zaczyna wykonywać gesty przednią częścią ciała, przypominające pompki. Samica gotowa do zbliżenia odpowiada samcowi wykonując szybkie gesty głową oraz wyginając łukowato tułów. Po kopulacji samica wykopuje w podłożu płytkie gniazdo w którym składa stosunkowo nieliczny lęg (najczęściej 3 – 5 jaj). Inkubacja trwa ok. 10 tygodni. Po wykluciu młode mają brązowe ubarwienie z licznymi białymi cętkami. W warunkach sztucznych gatunek ten praktycznie nie podchodzi do rozrodu. Jeżeli samica znosi jaja, najprawdopodobniej została zapłodniona jeszcze przed schwytaniem. Niemal wszystkie osobniki dostępne w handlu są odławiane z warunków naturalnych.

Zimowanie

Brak danych.

Uwagi

Niemal wszystkie osobniki dostępne w sprzedaży pochodzą z odłowu i często są w stanie skrajnego wyczerpania. Przy ewentualnym zakupie należy poddać je kwarantannie i zapewnić jak najwięcej spokoju. często są bardzo silnie odwodnione, konieczne jest zapewnienie im źródła wody. Dodatkowo większość osobników jest nosicielami pasożytów, zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych a także często mają poważne kontuzje powstałe podczas transportu (połamane palce i kończyny, ubytki palców). Podstawowymi problemami w chowie terraryjnym jest bardzo duża stresogenność tego gatunku i duża śmiertelność osobników odławianych.

Po aklimatyzacji łatwo przyzwyczaja się do opiekuna i traci w dużym stopniu płochliwość. Okazy bezpośrednio po odłowie są bardzo płochliwe.

 

Opracowanie i źródła informacji

Jakub Kowalski

Źródła informacji

Własne doświadczenia w hodowli oraz:
1. Baha El Din, S. (2006) A Guide to the Reptiles and Amphibians of Egypt. American University in Cairo Press, Cairo.
2. Egypt’s Biodiversity: Reptiles – Spiny agama
3. Anderson, J. 1898. Zoology of Egypt. Vol. l. Reptilia and Batrachia. B. Quaritch, London

Liczba wyświetleń: 5445