Aldrovanda vesiculosa – aldrowanda pęcherzykowata

Aldrowanda została odkryta przez Plukeneta w Indiach w 1696r. Po raz pierwszy Aldrowanda (znaleziona w pobliżu Bolonii przez Dr. Carlo Amadei) została opisana przez włoskiego botanika Gestano Monti w 1747. Jednak dopiero De Sassus w 1861 roku zwrócił uwagę na specyfikę liści Aldrowandy. Nawet sam Darwin się nią zainteresował. Twierdził, że wygląda, jak mała muchołówka amerykańska. Aldrowanda wzięła swoją nazwę od botanika, zoologa Ulissesa Aldrovandiego (1522-1605). Wówczas nazwano ją Aldrovandią. Dopiero Linneusz zmienił ją na – Aldrovanda. Wyraz vesiculosa oznacza pęcherzykowata i odnosi się do kształtu zamkniętych pułapek rośliny.

Występowanie
Aldrowanda jest bardzo rozproszona na całym świecie (z wyjątkiem Ameryk i Antarktydy). Występuje w Europie: w Polsce (jezioro Łukie), Czechach, południowej Francji, Niemczech, Włoszech, Białorusi, Rumunii i w wielu innych; w Azji: w Iranie (jezioro Urmia), Turcji (jezioro Wan), Chinach, Korei płn., Japonii; w Afryce: w Czadzie (jezioro Czad), Demokratycznej Republice Konga, Mozambiku, płd. Botswanie, płn. RPA, płd.- wsch. Namibii ; w Australii: w Kimberlej, na płw. Jork i w rejonach Queensland.

Siedlisko naturalne
Aldrowanda rośnie w wodach stojących, mezo- (z małą ilością pierwiastków i soli mineralnych) lub eutroficznych (z dużą ilością pierwiastków i soli mineralnych). Lubi zbiorniki wodne, w których woda latem nagrzewa się do 20-30°C. Dzisiaj Aldrowanda znajduje się na czerwonej liście gatunków zagrożonych wyginięciem w Polsce. Aldrowanda jest rośliną słabą konkurencyjnie i wypieraną przez inne rośliny.

Wygląd
Aldrowanda należy do rodziny rosiczkowatych (Droseraceae). Jest rośliną wieloletnią, swobodnie pływającą, pozbawioną korzenia. W okresie spoczynku tworzy pąki przetrwalne (turiony), które opadają na dno zbiornika i przeczekują zimę. Aldrowanda zazwyczaj rośnie jako pojedynczy pęd, ale może także posiadać rozłogi, na których co 2-16 mm znajdują się międzywęźla. Liści wokół jest od 6 do 9. Ogonek liściowy ma wymiary 5-9 mm, zakończony jest 4-6 szczecinkami. Blaszka liściowa jest 5-7 mm długa, ma kształt okrągławy, lekko zgrubiały i posiada na brzegach drobne ząbki (podobnie jak muchołówka, tylko znacznie mniejsze).

Aldrowanda kwitnie i owocuje bardzo rzadko. Jej kwiaty są koloru biało-zielonego, składają się z 5 płatków, 5 pręcików (długich na 5 mm), oraz słupka o znamieniu pięciokrotnym . Po zapyleniu tworzy się owoc, w którym znajduje się do 10 czarnych nasionek (ok. 1,5 mm).

Łapanie zdobyczy
Łapanie zdobyczy u Aldrowandy odbywa się podobnie jak u Muchołówki amerykańskiej (Dionaea muscipula). Zresztą budowa pułapek jest podobna, z tym, że u Aldrowandy są one mniejsze. Pierwszym etapem jest wabienie potencjalnej ofiary. Używa do tego gruczołów produkujących śluz, który ma zwabić drobne zwierzątka wodne, np. rozwielitkę czy oczlika. Kiedy już jakieś żyjątko podpłynie do pułapki i dotknie choćby jednego włoska czuciowego, zostaje przekazany impuls (u starszych liści potrzeba więcej takich impulsów). Za jego przyczyną w komórkach, gdzie spotykają się dwa płaty pułapki, zaczyna po stronie wewnętrznej zmniejszać się turgor (sztywność). Po stronie zewnętrznej turgor zaś zaczyna się zwiększać. W ten sposób oba płaty się zamykają. Jeżeli stworzonko nie zdążyło uciec, to już nie ma dla niego ratunku. Ofiara poruszając się przyczynia się do jeszcze szczelniejszego zamykania się pułapki. W końcu dochodzi do takiego momentu, że miejsca nadbrzeżne stykają się. Po jakimś czasie w szczelnie zamkniętej komorze pojawia się powietrze, które wypycha wodę (wówczas przypomina pęcherzyk, stąd aldrowanda pęcherzykowata). Złapane stworzonko przylega do ścianki pęcherzyka, na którym znajdują się gruczoły produkujące soki trawienne. Kiedy ofiara zostanie strawiona, a substancje odżywcze wchłonięte, pęcherzyk się otwiera. Pułapki niestety są jednorazowe, gdyż po raz drugi nie mogą złapać i strawić kolejnej ofiary. Poniżej przedstawiamy jej szczegółową budowę.

Hodowla
Najlepszym miejscem do hodowli Aldrowandy jest akwarium. Jeżeli nie mamy w pobliżu żadnego zbiornika wodnego, jak oczko, staw czy jezioro, Aldrowanda również może być hodowana w akwarium, czy litrowym słoiku, gdzie też rośnie dobrze.

Oświetlenie
Wskazane jest oświetlanie około 12 godzin dziennie zimą i 14 latem. Latem można ją wystawić na słońce, jednak trzeba uważać na to, żeby woda nie przekroczyła 30°C.

Wymiana wody
Aldrowanda nie lubi, kiedy zbyt często wymienia się jej wodę. Wskazane jest to wówczas, gdy pH wody jest nieprawidłowe (patrz: Woda). Jednorazowo powinniśmy wymieniać 2/3 wody.

Podłoże
Bardzo dobrym dodatkiem do zbiornika są: kawałki suchej trzciny, suche kawałki np. Turzycy zaostrzonej (Carex gracilis), mogą być też kawałki mchu torfowca (Sphagnum).

Woda
PH wody dla aldrowandy powinno oscylować wokół 4,5-5,5. Wodę można przygotować w łatwy sposób. Pamiętajmy o tym, że musi to być deszczówka (jeżeli nie mieszkamy na terenie mocno uprzemysłowionym) lub woda destylowana (inaczej demineralizowana). Umieszczamy suche kawałki torfu (Sphagnum), trzciny, turzycy (Carex gracilis) w ciepłej wodzie i pozostawiamy na 2-3 dni. Pamiętajmy, żeby codziennie wymieniać wodę na ciepłą. Później wyciągamy nasz substrat i umieszczamy w akwarium lub słoiku z aldrowandą. Zalecana dawka to 4g substratu na 3 litry wody.

Temperatura
Temperatura dla roślin nie przechodzących okresu spoczynku przez cały rok powinna wynosić 23-30°C. Gatunki zamieszkujące Europę i przechodzące okres spoczynku zimą trzymamy w temp 0-10°C.

Nawożenie
W przypadku aldrowandy nawożenie jest możliwe. W tym celu należy udać się do sklepu akwarystycznego i nabyć nawóz do roślin akwariowych. Pamiętajmy by stosować najmniejszą zalecaną dawkę. Innym sposobem jest karmienie rośliny żywymi rozwielitkami. Wystarczy raz na miesiąc.

Rozmnażanie:

Z nasion:
Nie jest to szybki i łatwy sposób rozmnażania aldrowandy. Jeżeli roślina zakwitnie, należy ją sztucznie zapylić (stosując zapylenie krzyżowe). Nasiona umieszczamy w specjalnie dla nich przygotowanej wodzie i wstawiamy do lodówki. Należy im zapewnić temperaturę 0-5°C. Można je tak trzymać do 2-3 lat (kiełkują w lodówce!). Wykiełkowane nasiona należy umieścić w pomieszczeniu o temperaturze około 25°C i doświetlać jak dorosły okaz. Początkowo roślinki będą rosły około 5 mm miesięcznie.
Wegetatywne:
Rozmnażanie poprzez podział rośliny jest znacznie prostsze. Jeden z jego sposobów polega na ostrożnym oderwaniu rozłogi. Oczywiście jeżeli roślina owe rozłogi posiada. Drugi polega na pocięciu młodszych pędów na niewielkie fragmenty, przynajmniej z trzema międzywęźlami.

Opracowanie:
Krzysztof Ciesielski
Jan Myszkier
Łukasz Kostiuk

Liczba wyświetleń: 570