Atheris squamigera – gałęźnica szorstkołuska
Nazewnictwo
Nazwa łacińska: Atheris squamigera (Hallowell, 1856)
Nazwa polska: Gałęźnica szorstkołuska
Nazwa angielska: Variable bushviper, African bushviper, Green bushviper
Wygląd
Niewielki, jadowity wąż o niebanalnym wyglądzie należący do rodziny żmijowatych. Głowa szeroka, lekko spłaszczona. Końcówka pyska ścięta. Nie posiada jamek termicznych. Nozdrza po bokach, na poziomie oczu. Między nozdrzem, a okiem znajdują się dwie łuski. Łuski otaczające oko sporo drobniejsze niż reszta. Źrenica pionowa, reszta oka najczęściej w kolorze szarym, oliwkowym lub zielonym. Łuski na ciele nachodzą na siebie, z jednej strony są zaokrąglone. Posiadają poprzeczną, wypukłą pręgę biegnącą przez całą łuskę. Końcówka ostro zakończona, mniej lub bardziej odgięta na zewnątrz. Barwa łusek poszczególnych osobników jest bardzo zróżnicowana. Od jednolicie zielonej, oliwkowej, czerwonej, żółtej, niebieskiej, fioletowej oraz pomarańczowej aż do wielu kombinacji wyżej wymienionych kolorów. Łuski na brzuchu jaśniejsze, mniej kolorowe od reszty. Po stronie brzusznej mają 168-171 łusek. Barwa może się zmieniać przez całe życie (maluszek ubarwiony np. na zielono w przyszłości może zrobić się żółty, czerwony itd.). Skóra najczęściej w kolorze czarnym. Widoczna, gdy wąż się rozciągnie lub jest „napchany”. Ogon chwytny, u młodych osobników najczęściej żółty lub kremowy przez co służy im do wabienia zdobyczy. Dorosłe osobniki osiągają długość od 45 do 75 cm przy czym samce są zdecydowanie mniejsze od samic.
Występowanie
Spotykany w Afryce zachodniej i centralnej. Kenia, Uganda, Kamerun, Kongo, Gabon, Angola, Togo, Ghana.
Biotop
Gatunek nadrzewny. Spotykany w lasach deszczowych i obszarach o zwiększonej liczbie roślinności. Preferuje stosunkowo niskie i gęste krzewy.
Długość życia
W naturze żyją przypuszczalnie 10-20 lat (nie zostało to jednoznacznie udokumentowane).
Aktywność
Prowadzi głównie nocny tryb życia.
Cechy szczególne
Charakterystyczne łuski.
Zachowanie
Nieniepokojony nie przejawia agresji, lecz gdy poczuje się zagrożony potrafi błyskawicznie zaatakować.
Temperatura
Temperatura od 22 do 26°C. W nocy spada kilka stopni.
Wilgotność
W naturze wilgotność jest bardzo zmienna i zależy od pory roku.
Żywienie
W naturze jedzą głównie żaby, jaszczurki, małe ssaki, rzadziej ptaki. Podrośnięte osobniki z hodowli z reguły bezproblemowo przyjmują gryzonie karmowe (z młodymi może być problem, ponieważ mogą nie być w stanie zjeść oseska myszy). W niewoli można spotkać otłuszczone Atheris squamigera (zwłaszcza samice). Takie osobniki żyją krócej i mają problemy z rozrodem dlatego ważne przy karmieniu gryzoniami jest to, aby ich zbytnio nie przekarmiać. Maluchy najlepiej karmić raz w tygodniu, podrostki co 10-14 dni, a dorosłe nawet co 3-4 tygodnie w zależności od pory roku.
Dymorfizm płciowy
Samce znacznie mniejsze od samic.
Rozmnażanie
Jajożyworodny. Samce dojrzałość osiągają w 2 lata, natomiast samice znacznie wolniej, ponieważ dojrzewają w wieku 4 lat. Rodzą raz w roku. By zachęcić węże do rozrodu dobrze jest naśladować wahania wilgotności jakie występują w naturze. Kopulują najczęściej w okresie wrzesień-listopad. Po połączeniu bardzo szybko dochodzi do kopulacji. Samica po ciąży, trwającej ok. 6-7 miesięcy rodzi od 3 do nawet 17 młodych. Młode mierzące od 15 do 20 cm rodzą się wraz z w pełni wykształconym aparatem jadowym. Świeżo wyklute maluchy po wylince powinny bez zbędnego grymasu zjeść noworodka myszy. Niektóre mogą sprawić większy problem. Można je wtedy trochę rozdrażnić dotykając pokarmem końcówki ogona czy pyszczka (możliwe, że po tym zaatakują). Malce są bardziej skore do jedzenia w nocy. Małe Atheris squamigera odchowujemy w niewielkich pojemnikach/malutkich terrariach.
Jadowitość
Typ uzębienia: Solenoglypha. LD50 u tego gatunku przy iniekcji podskórnej wynosi 5mg/kg. Jad hemotoksyczny. Notowano różne objawy ukąszenia. Od obrzęku i bólu do dużo poważniejszych konsekwencji ze śmiercią włącznie. Czasami konieczna może być wielokrotna transfuzja krwi. Nie ma surowicy na jad tego gatunku, ale surowice poliwalentne na jad węży z rodzaju Echis bywają stosowane z dobrymi rezultatami.
Uwagi
Gatunek jadowity, szybki, o większym zasięgu ataku niż wiele węży naziemnych o podobnych rozmiarach. Powinny się nim zajmować jedynie osoby z jakimś doświadczeniem w kwestii jadowitych węży.
Gatunek ten znajduje się na II liście w rozporządzeniu ministra środowiska ws. zwierząt niebezpiecznych, więc aby legalnie przetrzymywać/hodować te węże przyszły właściciel musi spełnić szereg wymogów wymienionych w w/w rozporządzeniu, a następnie zdobyć odpowiednie pozwolenie (stan na 2015 r.).
Opracowanie
Opracowane na podstawie informacji zawartych na forach internetowych
Liczba wyświetleń: 10173