Calumma parsonii

Kameleon Calumma parsonii

Calumma parsonii (Cuvier, 1824) jest jednym z największych kameleonów dorastającym do 68 cm (dla Calumma parsonii parsonii) i 47 cm dla podgatunku Calumma parsonii cristifer. Podgatunek Calumma parsonii parsonii jest trzecim największym kameleonem świata (jeśli chodzi o długość całkowitą, biorąc po uwagę wagę jest na pierwszym miejscu). Przez lata masowo odławiany na rynki hodowlane. W latach od 1986 do 1999 według niektórych źródeł odłowiono nawet 19 tys. osobników. Na sam rynek USA prawdopodobnie trafiło 10 tys. Z tej ogromnej liczby zaledwie niewielki procent zwierząt przeżyło więcej niż kilka miesięcy, a przypadki rozmnożenia były i są niezwykle rzadkie. Od 1999 r. (od 1995 na rynek USA) występował całkowity zakaz eksportu tego gatunku z Madagaskaru, co doprowadziło do czestych nielegalnych prób wywozu tego gatunku. Od 2014 roku gatunkowi ponownie po wielu latach przyznano niewielkie kwoty CITES. Kameleon ten jest trzymany i rozmnażany w Europie i w USA w niewielkich ilościach. Przez wielu hodowców Calumma parsonii uważana jest za króla kameleonów ze względu na wielkość dorosłych osobników, trudność hodowli oraz rozmnożenia.

Długość życia

Brak wiarygodnych danych większość osobników w poprzednich dziesięcioleciach to osobniki z odłowu żyjące do kilku miesięcy w niewoli. Pojawiają sie informacje iż kameleon ten może żyć nawet 12-20 lat.

Występowanie

Madagaskar.

Odmiany barwne

Wewnątrz podgatunku Calumma parsonii parsonii występują odmiany barwne:

• Green Giant – osobniki z tej odmiany rosną wyraźnie większe a przeważający kolor ubarwienia to zielony
• Orange (Honey lub Yelow) Eyes – najczęściej występująca w hodowlach oraz rozmnażana odmiana barwna. Powieki samców są pomarańczowe a główny kolor zwierzęcia to zielono-turkusowy.
• Yellow Giants – osobniki z tej odmiany rosną wyraźnie większe, głowa oraz ciało zabarwione na żółtawo
• Yellow Lips – są tej samej barwy co Orange Eyes ale rosną większe, pysk zabarwiony jest na żółto

Podgatunki

Występują dwa podgatunki:

• Calumma parsonii cristifer
• Calumma parsonii parsonii

Wyglad

Wygląd samca

Samce znacznie większe od samic o zróżnicowanym ubarwieniu (patrz odmiany). Posiadają dobrze rozwinięty kask oraz wyrostek na czubku paszczy. Widoczne jest także niewielkie zgrubienie u nasady ogona na narządy kopulacyjne. Dorosłe samce osiągają 450-600 gramów w 3 roku życia. Wszystkie samce bez względu na odmianę barwną posiadają po bokach ciała czarnoszare lub żółtawe paski.

Wygląd samicy

Samice znacznie mniejsze od samców, przeważnie zielone z pojawiającymi się żółtymi i niebieskawymi przebarwieniami. Nie posiadają tak dużego hełmu oraz wyrostka na czubku paszczy.

Hodowla grupowa

U Calumma parsonii jest możliwe trzymanie razem samic, są bardzo spokojne względem siebie często przesiadując razem na tej samej gałęzi, zawsze jednak trzeba być przygotowanym na konieczność rozdzielenia. Trzymanie razem z samcami teoretycznie tez jest możliwe. Jeden z hodowców z Niemiec zauważył iż samce wyraźnie interesują się samicami tylko wtedy kiedy te są receptywne. Nie występuje tak silna natarczywość samców jak np u Furcifer pardalis względem samic. Pytanie tylko czy warto trzymać tak rzadkie i drogie zwierzęta razem, narażając je w ten sposób na wszelkie skutki takiego trzymania występujące u kameleonów tj. stres, możliwe uszkodzenia ciała, nierówny wzrost itp.

Biotop

Podgatunek Calumma parsonii cristifer zamieszkuje okolice rezerwatu Analamazaotra. Rezerwat ten rozciąga się na wysokości 900-1250 m n.p.m. Podgatunek ten za wyjatkiem pojedynczych osobników nie występuje i nie występował w hodowlach.

Podgatunek Calumma parsonii parsonii występuje na o wiele większym obszarze. Można go spotkać od Parku Narodowego Ranomafana w środkowo-wschodnim Madagaskarze do rezerwatu Anjanaharibe Sud na północnym wschodzie. Niewielka populacja żyje także na wyspie Nosy Boraha. Podgatunek ten można spotkać na wysokościach 50-1200 m n.p.m. Przybrzeżny region ma klimat tropikalny bez okresu suchego. Największe opady występują w rejonie nadbrzeżnym od maja do września z średnimi opadami od 2030 mm do 3250 mm rocznie. Opady występują około 200 dni w roku. Wilgotność to 70-85%. W okresie intensywnych deszczy nieznacznie rośnie. Na terenie Madagaskaru panują odwrotne pory roku w stosunku do półkuli północnej. Ma to znaczenie dla hodowli osobników niewiadomego pochodzenia które czasami pojawiają się na rynku. W ostatnich dziesięcioleciach tereny zamieszkiwane przez ten gatunek ulegają silnej deforestacji na skutek działalności człowieka.

Temperatura

Lato: dzień 25-28°C w najcieplejszym miejscu 30°C, noc 20-22°C; Zima: dzień 20-22 °C, noc 14-16°C.

Wilgotność

Dzień: 70-85 %, Noc: 90-99%.

Aktywność

Dzienna.

Terrarium

Terrarium tropikalne. Częściowo siatkowe z miejscem do wygrzewania. Projekt terrarium dla tego gatunku jest sporym wyzwaniem dla hodowcy. Z jednej strony bardzo źle znoszą zamknięte terraria z niewielką wentylacją, z drugiej wymagają bardzo wysokiej wilgotności którą trudno uzyskać w przewiewnych siatkowych terrariach wielkości pokroju 150x100x200 cm (wysokość).

Koniecznym elementem wystroju terrarium są grubsze gałązki, umieszczone w ten sposób, aby zapewnić zwierzętom jak najwięcej miejsc do wspinania, których obecność odzwierciedla im naturalne warunki życia. Aby otrzymać niezbędna wilgotność całe terrarium musi być gęsto obsadzone roślinami. Minimalne zraszanie 4-5 razy w ciągu doby. Wilgotność nie powinna spadać poniżej 70%. W terrarium powinien być także zamontowany system kapiącej wody (dripper) włączany na minimum godzinę dziennie. Zapotrzebowanie tych kameleonów na wodę jest bardzo duże.

Nie możemy zapomnieć o UVB 5%. Cykl oświetlenia 12 godzin na dobę.

Żywienie

W tygodniu karmimy 2-3 razy, samice i młode częściej. Wszelkie witaminy powinny być podawane sporadycznie 3-4 razy w miesiącu. Wapń młodym i ciężarnym samicom podajemy co drugie karmienie. Dorosłe osobniki pochłaniają bardzo duże ilości owadów, niezbędna może być własna hodowla karmowa.

Rozmnażanie

Samice osiągają dojrzałość w wieku 3-4 lat. Do kopulacji dopuszczamy tylko samice które są w bardzo dobrej kondycji. Długotrwały proces wytworzenia jaj przypadający na miesiące zimowe przy złej kondycji może zakończyć się śmiercią zwierzęcia. W celu rozmnażania przy trzymaniu pojedynczo, wprowadza się samicę do klatki samca. Samiec który chce kopulować zbliża się do samicy intensywnie kołysząc głową, samica która jest receptywna pozwala na kopulacje. Jeśli nie jest atakuje samca przybierając ciemne kolory. Zwierzęta w tym przypadku powinny być ponownie rozdzielone. Jeden z hodowców który rozmnożył w 2012 roku te kameleony uważa iż okres receptywności u tego gatunku jest niezwykle krótki i wynosi zaledwie 2-3 tygodnie w roku. Okres ten wypada w lipcu lub sierpniu. Sama kopulacja trwa bardzo krótko maksymalnie 10 minut. Są to zwierzęta bardzo skryte i jakikolwiek ruch w okolicach terrarium może spowodować zakończenie kopulacji. Udana kopulacja może nawet zależeć od grubości lian dostępnych w terrarium. Kameleony te są dość ciężkie i mają podczas kopulacji problemy z utrzymaniem równowagi przy cienkich gałązkach. Okres wytworzenia jaj przez samicę przypada na miesiące zimowe i trwa 4-6 miesięcy. Samica powinna mieć możliwość wygrzania się podczas zimowania. Jaja w ilości do 50 szt. składane są w wykopanej przez samicę jamie pod sam koniec okresu zimowania tj. styczeń-luty. Rzadko kiedy wszystkie jaja są zapłodnione. Inkubacja jaj jest dość skomplikowana. Podczas inkubacji należy odwzorowywać różnice temperatur podczas roku występujące na Madagaskarze. Inkubacja trwa od 1,5 roku do 2 lat. I tak po złożeniu jaj podnosimy stopniowo temperaturę do 23-24°C i utrzymujemy w okresie marzec-listopad. Następnie obniżamy temperaturę do 13-14°C w okresie grudzień-luty. Diapauza zatrzymuje rozwój zarodka. Od marca znowu delikatnie podnosimy temperatury. Przy takich temperaturach inkubacji młode klują się w okresie od czerwca do sierpnia. Z początkowo dużej liczby jaj przeważnie kluje się kilka młodych. Po około roku płeć młodych jest możliwa do określenia.

Zimowanie

Pseudozimowanie jest niezbędne do rozmnażania. Stopniowo obniżamy temperaturę oraz skracamy dzień do 7-8 godzin. Gatunek ten podczas miesięcy z obniżoną temperaturą wykazuje bardzo niską aktywność ruchową. Większość osobników potrafi siedzieć kilka dni w jednym miejscu, czasami tylko udając się pod lampkę grzewczą, zapadając tym samym w hibernację. Zaprzestają także jeść nawet na 3-4 miesiące.
Okres pseudozimowania powinien wynosić około 4-5 miesięcy. Przykładowo od listopada do lutego. Pseudozimowanie jest niezbędne dla rozmnażania dorosłych osobników.
Przy osobnikach niedojrzałych tj. jedno i dwurocznych można zrezygnować z okresu hibernacji.

Uwagi

Calumma parsonii znajduje się w Aneksie B Unii Europejskiej oraz Załączniku II CITES, zatem podlega rejestracji.

Główna trudność polega na braku kilku niezależnych źródeł informacji na temat sposobu prawidłowej hodowli, wyzwaniem jest także utrzymanie odpowiednich warunków w dużym terrarium.

Opracowanie

Opracował Marcin Nawrot na podstawie:

1. http://en.wikipedia.org/wiki/Parson’s_chameleon
2. http://www.iucnredlist.org/details/172896/0
3. http://www.chameleoninfo.com/International_Trade.html
4. http://www.chameleonforums.com/calumma-parsonii-parsonii-84839/ – podziękowania dla użytkownika rantotro pierwszej osoby która tak obszernie podzieliła się informacjami na temat hodowli i rozmnażania tych niezwykłych kameleonów
5. http://calummaparsonii.com/forum/ – forum odnośnie tego gatunku ( nie radze się rejestrować ot tak, dostaniecie bana;)
6. http://chameleonworldmuji.co.uk/calumma-parsonii/
7. http://www.ivanalfonso.com/2011/04/calumma-parsonii-the-king-of-chameleons/
8. http://www.adcham.com/html/taxonomy/species/cpcristifer.html
9. http://www.adcham.com/html/taxonomy/species/cparsonii.html

Liczba wyświetleń: 3209