Corucia zebrata – scynk nadrzewny

Corucia zebrata – scynk nadrzewny

Jednym z najbardziej charakterystycznych i znanych przedstawicieli herpetofauny Archipelagu Wysp Salomona jest Corucia – to monotypowy rodzaj, z jednym tylko gatunkiem – Corucia zebrata (Gray, 1855).

Pomimo długiej obecności człowieka na tych wyspach i jego działalności, w tym polowań na te jaszczurki, to nigdy nie były zagrożone wymarciem, aż do czasów współczesnych kiedy przyszło zmierzyć się im z zagrożeniami ze strony cywilizacji. Początkowa fala rabunkowej gospodarki leśnej i wylesianie dużych połaci lasów deszczowych, która mogła mieć decydujący wpływ na to czy gatunek ten przetrwa w swym środowisku naturalnym – ironią losu została chwilowo powstrzymana przez następujące po sobie konflikty na tle etnicznym, które przyczyniają się do zachowania i ochrony naturalnego środowiska na tych wyspach.

Nazewnictwo

Nazwa polska: Scynk nadrzewny
Nazwa angielska: Solomon Islands skink, Prehensile-tailed skink, Monkey-tailed skink, Giant skink, zebra skink, Monkey skink
Nazwa niemiecka: Wickelskink, Wickelschwanz-Skink

Synonimy

Corucia zebrata GRAY 1855: 345
Corucia zebrata — ADLER, AUSTIN & DUDLEY 1995
Corucia zebrata — MCCOY 2006

źródło: reptile-database.org

Podgatunki

W gatunku tym wyróżniamy 2 podgatunki:

• Corucia zebrata zebrata
  Obszarem występowania są wyspy Choiseul, Guadalcanal, Isabel, Malaita, Nggla, New Georgia, Santa Ana, San Cristobal, Shortlands i Ugi.
• Corucia zebrata alfredschmidti
  Występuje na wyspach Buka i Bougainville (te dwie wyspy geograficznie przynależne do archipelagu są już częścią Papui-Nowej Gwinei).

Wygląd

Scynki te mogą dorastać do ok. 60 – 75 cm długości całkowitej, z czego ok. 55% to długość ogona; z wagą 700 – 1000 gramów. Jest to jaszczurka o mocnej budowie tułowia, z silnymi, dobrze rozwiniętymi kończynami i dużej, klinowatej głowie; z charakterystycznym, chwytnym ogonem, stanowiącym ich „piątą” kończynę. O zróżnicowanej kolorystyce ubarwienia – z różnymi odcieniami zieleni, żółci i brązu, z cętkami i kropkami lub bez; często tworzące na grzbiecie i bokach mniej lub bardziej wyraźne pasy. Zarówno podgatunki jak i populacje z różnych wysp mogą różnić się od siebie ubarwieniem, osiąganymi rozmiarami, a nawet kolorem tęczówek.

Ciekawostki

Archipelag Wysp Salomona położony jest na południowo-zachodnim Pacyfiku, składa się z prawie tysiąca wysp i wysepek wyniesionych ponad powierzchnię niezmierzonej morskiej toni w wyniku procesów wulkanicznych – powstały na skutek erupcji wulkanów i spiętrzenia się lawy wulkanicznej. To nadal obszar o wysokiej aktywności sejsmicznej i wulkanicznej.

Pierwsze ślady osadnictwa na tych wyspach pochodzą sprzed 20,000 lat. Dla Europy wyspy te odkryli Hiszpanie w 1568 r., w trakcie ekspedycji poszukującej mitycznego Ofir – miejsca z którego król Salomon miał sprowadzać złoto do ozdabiania świątyni w Jerozolimie. Byli przekonani, że nieprzebrane skarby są już w ich zasięgu, a tym miejscem miały być właśnie te wyspy – dlatego nadano im nazwę na cześć króla Salomona – Wyspy Salomona (Solomon Island).

Wyspy te to jedne z najbardziej dziewiczych i zróżnicowanych biologicznie oceanicznych archipelagów na naszej planecie – ze względu na te walory przyciągają uwagę wybitnych biologów z całego świata.

Biotop

Tropikalny klimat na tych wyspach jest łagodzony przez otaczające je oceaniczne wody. Średnie temperatury w ciągu dnia mieszczą się w granicach 26-30°C, z nocnymi spadkami do ok. 20°C. Najwyższa wilgotność o poranku – osiąga wtedy 90% i z biegiem dnia zmniejsza się (w chłodniejsze miesiące średnia wilgotność to 60%). Położenie geograficzne w pobliżu równika sprawia, że nie ma dużych różnic w temperaturze między porami roku.

Są mieszkańcami nizinnych, gęstych, pierwotnych lasów deszczowych. W ciągu dnia chronią się w pustych dziuplach bądź odpoczywają wysoko w koronach drzew. Natomiast w trakcie pory deszczowej często schodzą na ziemię aby zlizywać wodę spływającą strumieniami po pniu czy gałęziach, a możliwość kąpieli pod takim naturalnym natryskiem sprawia im widoczną przyjemność.

Długość życia

To długowieczne gady, mogą dożywać sędziwego wieku ponad 20 lat (niektórzy sugerują przekraczenie przez te scynki nawet 30 lat).

 

Aktywność

Z największą aktywnością o zmierzchu. Według niektórych obserwatorów są one często aktywne również za dnia w trakcie pory deszczowej – kiedy niebo zasnute jest chmurami często przez tydzień lub dwa, a temperatura w ciągu dnia jest nieco niższa.

Żywienie

Scynki te w głównej mierze są liściożerne. W środowisku naturalnym podstawę ich diety stanowią rośliny m.in. z rodzaju Epipremnum sp., Piper sp., ale nie pogardzą też in. gatunkami roślin czy niektórymi owocami.

W warunkach niewoli możemy podawać liście, ale również pąki, kwiaty i całe, młode pędy wielu roślin dziko występujących w naszym kraju jak i tych uprawnych. W ich diecie możemy też uwzględnić dodatek owoców(zawsze pozbawionych skórki i pestek nawet tych małych)na maksymalnym poziomie do 15% – większa ich ilość powodować będzie kolki i chroniczną biegunką. Przy komponowaniu diety możemy wzorować się na diecie legwana zielonego czy też innych fitofagów.

Podobnie jak inne jaszczurki roślinożerne Corucia zebrata posiada wyraźnie powiększoną część jelita, które zawiera bogatą mikroflorę wraz z dużą ilością nicieni wspomagających trawienie.

Konieczna jest suplementacja makro- i mikroelementy (ze szczególnym uwzględnieniem wapnia) oraz witaminy. Dorosłe osobniki karmimy co drugi dzień, a młode codziennie – rozdrobnionym pokarmem.

W przypadku i tego gatunku występuje koprofagia(zjadanie odchodów) – ma to na celu wzbogacenie/odnowienie własnej autochtonicznej mikroflory jelitowej. Korzystna funkcja wielu jej gatunków polega na trawieniu składników pokarmowych, reguluje również gospodarkę mineralną oraz stanowi barierę przed kolonizacją przez szkodliwe (patogenne i toksynotwórcze) mikroorganizmy (konkurencja o przestrzeń życiową, o substancje odżywcze, tworzenie niekorzystnego środowiska fizjologicznego). Ponadto stymuluje układ odpornościowy jaszczurki w każdym wieku.

Terrarium

W środowisku naturalnym tworzą wspólnoty, samice wydają się być szczególnie towarzyskie współżyjąc z innymi samicami i ich potomstwem. Taka wspólnota jest strzeżona zawsze przez jednego, dorosłego samca i podobny układ powinniśmy stworzyć im w warunkach niewoli.

Z racji swego nadrzewnego trybu życia wymagają przestronnego terrarium o układzie wertykalnym z wydajną wentylacją, która zapobiegnie rozwojowi szkodliwych pleśni i grzybów. Dla pary czy też haremu 1.2 zbiornik typu tropikalnego o wymiarach 120x100x150 cm będzie już wystarczający. Jako podłoże możemy zastosować wilgotny torf, ziemię czy inny substrat, który będzie podtrzymywał odpowiedni poziom wilgotności, nieodzowne będą konary do wspinaczki z możliwością wylegiwania się na nich. Nieodzownymi elementami wystroju musi być sztuczna roślinność, która umożliwi tym scynkom możliwość ukrycia się w ciągu dnia. Oczywiście możemy użyć też naturalnych roślin – nietoksycznych, ale musimy mieć świadomość, że szybko zostaną spożyte i zniszczone z powodu preferencji pokarmowych mieszkańców terrarium.

Scynki te mogą mieć trudności ze zlokalizowaniem poidła ze „stojącą”wodą, dlatego powinien być zamontowany dripper lub pompka powodująca ruch w naczyniu z wodą. Równie dobrym rozwiązaniem byłoby zamontowanie w terrarium wodospadu, który będzie podtrzymywał odpowiedni poziom wilgotności, a zarazem pełnił funkcję pojnika.

Oświetlenie

12-13 godzin dziennie.

Temperatura

W ciągu dnia 26-32°C, z kilkustopniowymi spadkami nocą. UVB 5-8%.

Wilgotność

Utrzymujemy na poziomie ponad 70%.

Dymorfizm płciowy

Dość trudne do odróżnienia. Samce zazwyczaj osiągają większe rozmiary, ale o bardziej smukłej budowie ciała, o dużej sercowatej głowie z wypukłościami blisko szyi. Ponadto u samców powinny być widoczne powiększone wypustki na łuskach tuż przy kloace. Natomiast samice są korpulentne, z sylwetką przypominającą kształtem gruszkę i o mniejszej głowie; z widocznymi śladami po ugryzieniach w okolicach bioder, które są efektem wcześniejszych zachowań godowych samca.

Rozmnażanie

Przyjmuje się, że dojrzałość płciową scynki te osiągają najczęściej w wieku 4-6 lat. Okres godów występuje zazwyczaj w pierwszych miesiącach roku (luty-kwiecień) z agresywnymi zachowaniami ze strony obu płci – Z wielokrotnymi kopulacjami w ciągu dnia, z których każda może trwać 5-10 minut. Przed przystąpieniem do sezonu rozrodczego możemy na ok. 2 miesiące skrócić cykl oświetlenia do 8-10h dziennie, delikatnie obniżając temperaturę. W trakcie przywracania 'normalnych’ warunków zwiększamy znacznie wilgotność (nawet powyżej 90%) – wszystko to na pewno wspomoże stymulację zachowań godowych tego gatunku.
To jedne z niewielu gatunków jaszczurek prawdziwie żyworodnych – samica po ciąży trwającej 6-7 miesięcy rodzi jedno, a czasami dwa całkowicie ukształtowane młode, które tuż po narodzinach pożerają łożysko. Większość noworodków w tym pierwszym, niezwykle trudnym okresie rozwoju ma ubarwienie w różnych odcieniach brązu co ułatwia im na tle kory drzew stać się niewidocznym dla potencjalnych drapieżników. Po pierwszej wylince, która powinna nastąpić do 10 dnia od narodzin maluchy rozpoczynają pobierać pokarm – taki sam jak dorosłe osobniki.

Uwagi

Pomimo, że scynki te uważane są za wytrzymałe i odporne to z 400 jaszczurek sprowadzonych do Wielkiej Brytanii w 1989/90, aż 80% osobników padło w ciągu pierwszego roku. Tak wysoka śmiertelność scynków w tamtych czasach była zapewne spowodowana brakiem podstawowych informacji na temat potrzeb tego gatunku – problemem dla opiekujących się nimi lekarzy weterynarii było zwalczenie anoreksji oraz długotrwałych biegunek. Przy obecnym dostępie do informacji, stanie wiedzy hodowców i lekarzy weterynarii specjalizujących się w leczeniu zwierząt egzotycznych coraz rzadsze są takie przypadki.

Corucia zebrata to gatunek niezwykle efektowny z racji swego wyglądu, osiąganych rozmiarów i interesujących zachowań w grupie. Bardzo powolna reprodukcja jak i mała ilość wydawanych na świat młodych nie sprzyja rozpowszechnianiu chowu tego gatunku.

Opracowanie

Paweł Paprzycki „Nook” i Piotr Prokulewicz „kurimu” na podstawie

Bibliografia
1. Some Observations and Behaviour, Breeding and Care of Captive Prehensile-Tailed Skinks Dian Fossey
2. History and Behaviour of Captive Prehensile-Tailed Skinks G.Durrell, A.Devare
Obcojęzyczne nazwy zwyczajowe gatunku zaczerpnięte z wikipedii angielskiej i niemieckiej.

Liczba wyświetleń: 5064