Dendrobatidae – drzewołazy
Drzewołazowate, drzewołazy to prowadzące dzienny tryb życie małe płazy bezogonowe pozbawione błony pławnej. Niezaprzeczalny jest też fakt, że stanowią niezwykle barwną i okazałą pod względem gatunkowym grupę małych żab, a ich zróżnicowanie nie kończy się na barwach i rozmiarach, ale także na występowaniu. Można je znaleźć w różnych siedliskach od tropikalnych lasów Panamy i Kostaryki po Boliwię i Brazylię na całym dorzeczu Amazonki.
Równie zaskakujące są ich zachowania obronne, adaptacyjne i rodzicielskie, ale na tym skupimy się omawiając po kolei wszystkie aspekty tego zagadnienia.
Jak na tak małe zwierzęta (15-70 mm) drzewołazy żyją bardzo długo od kilku do nawet kilkunastu lat, a właściwe warunki i odpowiednia dieta pozwoli utrzymać je w dobrej formie przez długie lata. O ich długowieczności mogłem się przekonać na własne oczy w 2010 roku kiedy miałem okazję zobaczyć ponad 22 letniego Phyllobates terribilis i powiem szczerze, że jego forma barwna „mint” dodawała mu jeszcze więcej niesamowitości.
Toksyczne czy jadowite?
Gatunki jadowite, które występują tylko w świecie zwierząt poza produkcją tych substancji w swoim organizmie, mogą je aktywnie przekazać innym organizmom za pomocą wykształconych w procesie ewolucji narzędzi takich jak zęby, parzydła, żądła, kolce itp.
Natomiast w przypadku organizmów toksycznych, które występują w świecie fauny i flory, toksyny są mechanizmem obronnym nie występuje to aktywne przekazanie, dopiero przypadkowy, spowodowany nieuwagą lub niewiedzą kontakt (w przypadku drzewołazów z wydzielina skórną) jest szkodliwy dla innych organizmów. Lecz w tym przypadku ktoś musiałby tą żabkę zjeść, polizać ewentualnie pocałować lub wetrzeć sobie w ranę, wtedy toksyna mogłaby się dostać do krwiobiegu. Więcej o toksyczności drzewołazów.
Stres w hodowli drzewolazów
Normalnie, zdrowy osobnik radzi sobie w sytuacjach stresogennych i łatwiej się adaptuje, dużo gorzej ze stresem radzą sobie osobniki słabsze, osłabione chorobą lub jej leczeniem. Długotrwałe narażenie na stres powoduje zachwianie równowagi w organizmie płaza, którego następstwem może być również spadek odporności, a w konsekwencji choroba. Drzewołazy różnią się pomiędzy sobą nie tylko wyglądem, ale także behawiorem jedne są skryte inne podchodzą pod szybę i czekają na karmienie, ale nawet te śmiałe w obliczu zagrożenia szukają schronienia. Nie możemy bagatelizować tego czynnika, ale też nie należy popadać w przesadę. Więcej o stresie u drzewołazów.
Systematyka drzewołazów
Systematyka tych małych płazów cały czas się zmienia i ciężko nadążyć z jej aktualizacją. Liczne badania przyczyniają się do tworzenie biochemicznej taksonomii niezbędnej do określania powiązań międzygatunkowych omawianych płazów.
Interesująca nas rodzina Dendrobatidae zawiera 13 rodzajów obejmujących około 250 gatunków, usystematyzowanych w trzech podrodzinach: Colostethinae (4 rodzaje), Dendrobatinae (8 rodzajów) i Hyloxainae (zawiera jeden rodzaj).
Na przestrzeni ostatnich lat dokonano rewizji taksonomicznej tej nadrodziny, a główne zmiany objęły przede wszystkim rodzinę Dendrobatidae która została podzielona na dwie podrodziny: Dendrobatidae i Aromobatidae. Liczba gatunków z rodzaju Colostethus została ograniczona do zaledwie 19, prawię połowę wszystkich gatunków z tej nadrodziny zawierają rodzaje Allobates (46 gatunków) i Hyloxalus (57 gatunków). W wyniku przeprowadzonych badań rodzaj Epipedobates został ograniczony do grupy tricolor, a pozostałe gatunki między innymi macero, cainarachi, trivittata, bassleri, pongoensis, silverstonei, flavovittata, hahneli przypisane zostały do rodzaju – Ameerega, który zastąpił dawny Phobobates.
Rodzaj Dendrobates został zawężony do pięciu gatunków, w tym Dendrobates azureus uważany dotychczas za oddzielny gatunek został uznany jako jedna z form barwnych Dendrobates tinctorius.
W wyniku badań i obserwacji zróżnicowanych zachowań rodzicielskich, a także występowania wydzielono kolejne Oophaga, Ranitomeya oraz uznano Excidobates i Andiobates.
Z samych Oophaga pumilio wydzielono kolejno Oophaga vicentei, istnieją również dwie formy które wydają się być krzyżówką Oophaga pumilio z Oophaga granulifera i Oophaga speciosa. Również Oophaga sylvatica został wydzilony z grupy histrionica, jako Oophaga occultator i Oophaga lehmanni.
Bez przerwy trwają badania i pojawiają się kolejne doniesienia o odkrytych nowych gatunkach czy formach barwnych lub zmianach wewnątrz danego rodzaju, gatunku, ostatnio sporo się dzieje w Ranitomeya.
Gromada
(Divisio) |
Płazy Amphibia | |||||
Rząd
(Ordo) |
Płazy bezogonowe Anura | |||||
Nadrodzina
(Superfamilia) |
Dendrobatoidea | |||||
Rodzina
(Familia) |
Dendrobatidae | Aromobatidae | ||||
Podrodzina
(Subfamilia) |
Colostethinae | Dendrobatinae | Hyloxalinae | Allobatinae | Anomaloglossinae | Aromobatinae |
Rodzaj
(Genus) |
Ameerega
Colostethus Epipedobates Silverstoneia |
Adelphobates
Andinobates Dendrobates Excidobates Minyobates Oophaga Phyllobates Ranitomeya |
Hyloxalus | Allobates | Anomaloglossus
Rheobates |
Aromobates
Mannophryne |
Aklimatyzacja nowych drzewołazów
Toksyczność drzewołazów
Problemy zdrowotne drzewołazów
Aspekty prawne hodowli drzewołazów
Terrarium dla drzewołazowatych
Opracował Adam Macierzyński
Liczba wyświetleń: 4857