Dyscophus guineti – żaba pomidorowa*
* Określenie żaba pomidorowa odnosi się do trzech gatunków: Dyscophus antongilii, Dyscophus guineti, Dyscophus insularis. Jednak ze względu na ubarwienie jak i dostępność w Polsce najczęściej dotyczy przedstawionego w tym artykule Dyscophus guineti.
Należy ona do rodziny żab wąskopyskich (Microhylidae) obejmującej około 523 gatunków zgrupowanych w 69 rodzajach.
Występowanie
Żaby pomidorowe są najbardziej rozpoznawalnymi przedstawicielami batrachofauny Madagaskaru. Dyscophus guineti występuje w centralnej oraz wschodniej części wyspy.
Biotop
Preferuje podmokłe i stosunkowo ciepłe siedliska np. poszycia lasów. Prowadząc głównie nocny tryb życia dzień spędza w ukryciu wśród wilgotnych mchów, zbutwiałych pni drzew itp. Potrafi również kopać sporych rozmiarów nory.
Wygląd
Dorosłe samce osiągają 6,5 cm natomiast samice nawet do 9,5 cm. Żaby pomidorowe mają dość krępą budowę ciała. Tułów jest szeroki ze spłaszczonym grzbietem. Charakterystyczna wysoka i szeroka głowa z krótkim pyskiem posiada widoczne błony bębenkowe. Na szczycie po obu jej stronach umiejscowione są duże wyłupiaste oczy z okrągłą źrenicą. Charakterystyczną cechą ubarwienia od którego wzięła się nazwa to ceglasta czerwień przechodząca od żółci w brąz. Wraz z okrągłym kształtem ciała przypomina owoc pomidora. Spód ciała jest szaro-perłowo-biały. Charakterystyczny jest też fałd zgrubiałej skóry, który przebiega na wysokości oczu wzdłuż całego ciała. Młode osobniki mają brązowo-beżową barwę z czarnymi kropkami.
Skóra płazów jest gładka i błyszcząca bez widocznych gruczołów. Kończyny są krótkie, z bardzo długimi palcami; w tylnych spięte błoną pławną.
Cechy szczególne
W sytuacji zagrożenia może pokryć się kleistą substancją o białej barwie i odstraszającym smaku.
Terrarium
Z racji naziemnego trybu życia dla tego gatunku nie musimy przygotowywać wysokiego terrarium. Dla pojedynczego osobnika wystarcza zbiornik o wymiarach 60x30x30 cm Jeżeli chcemy trzymać więcej osobników terrarium musi być odpowiednio większe np. 90x45x45 cm lub nieznacznie mniejsze dla grupy 3-4 osobników. Na dno dajemy grubą warstwę substratu kokosowego wymieszanego z korą lub tzw. chipsami kokosowymi. Pamiętać należy aby używać najlepiej kory drzew liściastych, a pod żadnym pozorem nie wolno stosować ogólnodostępnej kory sosnowej! Podłoże ma być stale wilgotne. W terrarium powinna znajdować się niezbyt głęboką miska z wodą. Jako elementy dekoracyjne można użyć płaskich korzeni lub skorup orzechów kokosowych, które posłużą również jako kryjówki. Z racji rozmiarów oraz zachowania żab pomidorowych żywe rośliny powinny być mocowane w miejscach niedostępnych. Podobnie mocujemy różnego rodzaju pnącza, które możemy posadzić w doniczkach przymocowanych do ścian terrarium. W terrarium możemy posadzić mocne rośliny takie jak filodendrony, fikusy, monstery które dzięki swojej wytrzymałości i grubym łodygom powinny oprzeć się niszczycielskim zapędom żab. Z uwagi na szybki wzrost tych roślin do dość znacznych rozmiarów polecane są one wyłącznie do dużych terrariów.
Żywienie
Żaby pomidorowe z racji dużego otworu gębowego potrafią zaatakować stosunkowo dużą zdobycz. Podstawą ich diety powinny jednak stanowić bezkręgowce: świerszcze, szarańcze, ślimaki. Nie powinno się stosować w diecie noworodków mysich(zbyt ciężko strawne). Nawet u rekonwalescentów czy wyprowadzanych z pory suchej zdecydowanie lepiej sprawdzają się lżej strawne dżdżownice. Jako dodatek, ale w ograniczonej ilości warto stosować larwy mącznika i drewnojada. Przed podaniem larw należy uszkodzić im aparat gębowy. Zdecydowanie lepiej sprawdzają się osobniki drewnojada i mącznika tuż po wylince. Bardzo lubianym i wartościowym pokarmem są dżdżownice o których nie powinniśmy zapominać. Przed podaniem należy przetrzymać je przez 2-3 dni w wilgotnym piasku aby pozbyły się resztek ziemi i kompostu mogących prowadzić do ewentualnych zatruć. W zależności od wieku należy stosować 1-2 razy w tygodniu posypkę w postaci preparatu witaminowo-mineralnego. Młode karmimy co 1-2 dni dorosłe natomiast w zależności od rodzaju pokarmu 1-2 razy w tygodniu.
Dymorfizm płciowy
Samice dorastające do 9,5 cm są znacznie większe od samców które osiągają 6,5 cm. Dodatkowo ubarwienie samców jest bardziej wyraziste i czerwone, u samic natomiast jaśniejsze.
Rozmnażanie
Rozród żab pomidorowych następuje po zakończeniu pory suchej. Samica składa w niezbyt głębokich kałużach kłębiasty skrzek z którego po 36-48 godzinach lęgną się larwy.
W warunkach sztucznych obserwowano niejednokrotnie udane gody, ale wciąż należą one do rzadkości. W Polsce dostępne są również wzmianki o wcześniejszych udanych rozmnożeniach jednak brak ich dokumentacji. Przedstawiony opis jest zatem pierwszym udokumentowanym rozmnożeniem w Polsce gatunku Dyscophus guineti.
Podstawową trudnością, decydującą o sukcesie rozrodczym jest zsynchronizowanie gotowości godowej samców i samic. W tym celu najważniejsza jest symulacja pory suchej. Przygotowujemy ja poprzez obniżenie temperatury do ok 22-24°C oraz wilgotności do ok 50-60%. Utrzymujemy ją przez 2-3 miesięcy w tym czasie zmniejszając częstotliwość karmienia. Po tym czasie w przeciągu 2 tygodni podnosimy temperaturę do 28-30°C zwiększając częstotliwość zraszania, a tym samym wilgotność do poziomu przekraczającego 90%. W tym czasie też zwiększamy częstotliwość karmienia dbając o jego jak najlepszą jakość i urozmaicenie. W czasie 2-4 tygodni od rozpoczęcia tych zabiegów samce powinny zacząć wydawać wabiące głosy. Można je wtedy przenieść do komory deszczowej co powinno zintensyfikować wołanie samic. W tym czasie samice najlepiej jest trzymać w osobnym pojemniku możliwie blisko komory z samcami. Po ok. 2 tygodniach powinny osiągnąć gotowość i można spróbować połączenia. Jeśli synchronizacja nastąpiła prawidłowo już w pierwszej dobie powinien nastąpić ampleksus. U tego gatunku występuje ampleksus pachwowy. W dostępnej w naszym kraju literaturze można znaleźć wzmianki o składanych ilościach na poziomie 1000-1500 szt jednak z moich obserwacji kilku już udanych rozmnożeń ilości wahały się na poziomie 500-800. Skrzek składany jest w kępach. Poszczególne otoczki są stosunkowo niewielkie i mają ok 2 mm średnicy. Zawieszone są w galaretowatym dość lepkim tworze. W temperaturze 29°C po ok. 36 godzinach następuje wylęg larw, które przyczepiają się do szyb i elementów dekoracji. Po kolejnych 20-26 godzinach rozpoczynają aktywne pływanie. Barwa kijanek żab pomidorowych jest jasnobrązowa z wiekiem jaśnieje przybierając odcienie żółto-brązowo-beżowe. Jak wszystkie kijanki przedstawicieli Microhylidae nie posiadają w otworze gębowym rogowych ząbków.
W związku z planktonożernym trybem życia mają szerokie pyski dostosowane do filtrowania planktonu. Odchów kijanek nie stanowi większego problemu pod warunkiem znalezienia właściwego pokarmu. U mnie doskonale sprawdzały się drobne pokarmy planktonowe, a nawet choć z widocznie mniejszym sukcesem suche pokarmy dla narybku ryb akwariowych.
Ważne w tym okresie są dobre natlenienie i czystość wody. Pamiętać należy jednak o małych rozmiarach kijanek na które trzeba zwracać szczególną uwagę żeby nie wciągnąć podczas systematycznych podmian wody, oraz o minimalizowaniu ruchu wody przez systemy filtracyjne.
Kolejnym ważnym aspektem jest to aby woda służąca przy podmianach i uzupełnianiu była tej samej temperatury co w zbiorniku z kijankami. Ze względu na całkowity brak agresji można odchowywać je razem w odpowiednio dużych pojemnikach.
Po ok. 3 tygodniach zaczynają wyrastać tylne kończyny, a po kolejnym tygodniu przednie. W tym czasie należy obniżyć poziom wody i umieścić wystające nad wodę przedmioty aby umożliwić maluchom właściwe przejście metamorfozy, która powinna nastąpić w przeciągu kolejnych 5-7 dni. Podane okresy wzrostu mogą jednak znacznie odbiegać od podanych. W moim przypadku spóźnialskie przechodziły nawet miesiąc po pierwszych.
Świeżo przeobrażone „pomidorki” mają ok 6-8 mm dł. i chętnie zjadają mszyce, skoczogonki, wylęg świerszcza i nielotne formy muszek owocowych Drosophila hydei.
W optymalnych warunkach, przy urozmaiconym pożywieniu rosną stosunkowo szybko i po okresie 4-6 tygodni osiągają wielkość ok 2,5 cm (przybliżona wielkość monety 2 zł). Tej wielkości młode żabki pomału zaczynają się przebarwiać i są idealne jako „wielkość handlowa” nie sprawiając już zupełnie żadnych problemów z wykarmieniem nawet mniej doświadczonym osobom.
Całkowite przebarwienie i osiągnięcie wielkości zbliżonej do dorosłych następuje po ok 6-8 miesiącach wtedy też zaczynają pomału dojrzewać jednak nie zaleca się łączenia osobników młodszych niż 1,5-2 letnich.
Opracowanie i źródła informacji
Na podstawie literatury bogato uzupełnionej własnymi doświadczeniami
Wojciech Suska „Egzofarmer”
Hodowla Zwierząt Tropikalnych EGZOFARMA
Dr. Hans- Joachim Herrmann „Terrarien Atlas Frosche”
Joanna Mazgajska „Płazy świata”
Liczba wyświetleń: 18848