[29]
Loading...
Echinops telfairi – tenrek mniejszy
Nazewnictwo
Nazwa polska: Tenrek mniejszy
Nazwa angielska: The lesser hedgehog tenrec
Nazwa niemiecka: Der Kleine Igeltenrek, Der Kleine Igeltanrek
Nazwa czeska: Bodlín Telfairův, bodlín drobný, bodlín menší, ježkobodlín Telfairův
Systematyka
Domena: eukarioty (Eucaryota)
Królestwo: zwierzęta (Animalia)
Typ: strunowce (Chordata)
Podtyp: kręgowce (Vertabrata)
Gromada: ssaki (Mammalia)
Podgromada: ssaki żyworodne (Theria)
Szczep: łożyskowce (Eutheria)
Rząd: owadożerne (Insectivora)
Rodzina: tenrekowate (Tenrecidae)
Podrodzina: tenreki (Tenricinae)
Rodzaj: Echinops
Gatunek: Echinops telfairi (Martin, 1838)
Rodzina tenrekowatych obejmuje trzy podrodziny niewielkich, owadożernych ssaków o zróżnicowanym wyglądzie: Oryzorictinae, wodnice (Potamogalinae) i tenreki (Tenrecinae). Większość tenrekowatych zamieszkuje endemicznie Madagaskar, Archipelag Komorów, nieliczne zaś Afrykę centralną i zachodnią. Tenrekowate były zapewne pierwszymi ssakami kolonizującymi Madagaskar. Przedstawiciele podrodziny tenreków przypominają z wyglądu jeże – jedne mniej (jak np. tenrek zwyczajny Tenrec ecaudatus), a inne – jak bohater artykułu – bardziej.
Wygląd
Dorosłe tenreki mniejsze mierzą 14-18 cm i ważą 110-230 g. Wyglądem bardzo przypominają jeże, choć są z nimi tylko daleko spokrewnione – mają typowy kształt kropli zakończony wydłużonym ryjkiem jednej strony i krótkim ogonkiem z drugiej. Głowa, brzuszek i łapki pokryte są miękkim futerkiem, resztę ciała osłaniają mocne kolce. Do tego krótkie łapki z ostrymi pazurkami oraz spore uszy. Tenreki mniejsze są zwykle brązowe, ale pyszczek jest jaśniejszy, a łapki i brzuszek delikatnie różowy. Zaniepokojony tenrek mniejszy zwija się w kulę – chociaż nie tak zwartą jak w wypadku jego dalekich kuzynów jeży.
Długość życia
Tenreki mniejsze w naturze żyją średnio 6-9 lat, ale w niewoli gdzie na starsze osobniki nie czyha żaden drapieżnik mogą spędzić ze swoim właścicielem nawet do kilkunastu lat.
Występowanie
Tenrek mniejszy zamieszkuje endemicznie południową i południowo–zachodnią część Madagaskaru (można je spotkać tylko tam!) – jest jedną ze zwierzęcych osobliwości żyjących na tej wielkiej wyspie na wschód od Afryki południowej.
Biotop
Biotop zamieszkiwany przez tenreka mniejszego to przede wszystkim suche lasy i tereny porośnięte roślinnością krzaczastą, z grubą warstwą ściółki. Tenreki mniejsze są zwierzętami w dużej mierze nadrzewnymi – wspinają się wprawdzie powoli, ale bardzo pewnie, łapka za łapką suną po gałęzi (tenrek mniejszy potrafi wisieć na jednej łapce).
Aktywność
W naturalnych warunkach tenrek mniejszy jest zwierzęciem o nocnym trybie życia. Dzień przesypia w dziuplach lub innych ciasnych zakamarkach, nocą zaś wyrusza na łowy w gęstej ściółce lub na gałęziach.
Ciekawostki
W przeciwieństwie do swoich dalekich kuzynów – jeży, tenreki mniejsze łatwo się oswajają, są ufne i lubią kontakt z człowiekiem – dają się bez problemu brać na ręce i nie zwijają się przy tym w kulkę, tylko rozglądają zaciekawione. Lubią ciepło ludzkiego ciała, ale także np. chętnie utną sobie drzemkę w naszej obszernej kieszeni. W warunkach hodowlanych tenreki częściowo rezygnują z nocnego trybu życia i prowadzą aktywność także w dzień – każdy tenrek ożywi się po wpuszczeniu drewnojada i zapoluje pomrukując z zadowolenia bez względu na porę dnia. Poza polowaniem tenrek mniejszy to powolna, sympatyczna „ciapa”.
Zachowanie
Tenreki mniejsze lubią samotność, ale są stworzeniami pół-społecznymi i można trzymać razem kilka osobników, pod warunkiem że w grupie będzie tylko jeden samiec (nie musimy martwić się nieplanowanym potomstwem – tenreki do rozmnażania potrzebują szczególnych warunków termicznych i zimowania).
Terrarium
Tenreki mniejsze mogą mieszkać w terrarium szklanym, drewnianym lub w klatce, jednak nie mogą być narażane na przeciągi i nagłe spadki temperatur, dlatego „zaciszne” szklane terrarium wydaje się najbezpieczniejsze i najłatwiej utrzymać w nim stałą temperaturę. Optymalny rozmiar terrarium to 80x40x50 cm, ale żaden tenrek nie pogardzi większym terytorium. Terrarium powinno było na tyle wysokie, żeby zmieściła się w nim dość gruba, co najmniej 5-10 cm warstwa podłoża do grzebania oraz kilka gałęzi, po których tenrek mniejszy będzie mógł się wspinać (wybierając terrarium warto sprawdzić wysokość prowadnic przesuwanych szybek bocznych, bo powyżej tej granicy nie nasypiemy już ściółki).
Ściółką dla tenreka mniejszego może być gruba warstwa drewnianych trocin, drobnych zrębków drewnianych, chipsów ze skorupy kokosa lub ściółki kukurydzianej – podłoża te można ze sobą mieszać dla urozmaicenia terenu – tenrek z pewnością wszystko to dokładnie obejrzy i obwącha. Unikać należy podłoży zawierających pył – torfu kokosowego, piasku, czy zapylonych (nieodpylonych) trocin. Taki drobny pył podrażnia oczy i bardzo wrażliwy nos tenreka. Terrarium należy też zaopatrzyć w elementy po których tenrek będzie mógł się wspinać – naturalne lub sztuczne gałęzie, liany i konary.
Koniecznie trzeba zapewnić tenrekowi kryjówkę na czas dziennego snu – może to być gotowy drewniany domek, ale tenreki chętnie skorzystają też z szerokich rur korkowych, imitujących dziuple i nory. Średnica odpowiedniej rury dla tenreka to ok.10cm (o ile zwierzak nie jest bardzo gruby).
Tenreki powinny mieć ciągle dostępną świeżą wodę, chociaż jako mieszkańcy suchych obszarów nie piją zbyt dużo. Warto zainstalować poidełko, bo wodę z miseczki łatwo zanieczyścić i zasypać trocinami. Wodę do picia zmieniamy codziennie.
Tenreki w niewoli łatwo się otłuszczają i robią otyłe, dlatego do terrarium można wstawić kołowrotek do biegania, jednak pamiętajmy, że zwierzak będzie korzystał z niego głównie w nocy (będzie trochę hałasował). Nawet pomimo kołowrotka warto wypuszczać tenreka z terrarium, umożliwiając więcej ruchu i eksplorowanie większych terenów. Do klatki można wstawić też małą kuwetę dla gryzoni – jeśli tenrek zacznie używać toalety ułatwi nam sprzątanie. Starajmy się ją postawić w miejscu, które zwierzak sam wybrał na toaletę.
Temperatura
Tenreki wymagają stałej temperatury 22-30°C w dzień, nocą temperatura powinna nieco spadać, ale nie poniżej 20°C (w niższych temperaturach tenreki mogą zapadać w hibernację).
Temperaturę najlepiej utrzymywać przy pomocy żarówek nocnych o czerwonym lub niebieskim świetle (imitującym światło księżyca – tzw. moonlight), ponieważ jasne światło zwykłych żarówek może drażnić te nocne zwierzęta. Równie dobre są promienniki ceramiczne, emitujące tylko ciepło, a nie światło. Odradzamy stosowanie kamieni, kabli i mat grzewczych ze względu na możliwość pogryzienia kabla elektrycznego – tenreki nie są wprawdzie skubiącymi wszystko gryzoniami, ale mogą spróbować przeżuwania kabla.
Żywienie
W naturalnym środowisku tenreki polują na owady, pająki i ślimaki, tylko okazjonalnie uzupełniając dietę pokarmem roślinnym. Dlatego w hodowli ich dieta też jest stosunkowo prosta: około 80% to owady, a pozostałe 20% to głównie owoce. Tenreki chętnie jadają wszelkie owady karmowe – szarańczę, świerszcze, karaczany, larwy moli woskowych, mączników i drewnojadów. Owady zakopujące się w podłożu, jak drewnojady czy mączniki zostaną zlokalizowane wrażliwym nosem tenreka, wykopane i zjedzone, dostarczając tenrekowi dodatkowej rozrywki z polowania (tenrek tropi, fuka i parska zadowolony po pościgu). Co drugi posiłek z owadów warto uzupełnić sproszkowanym preparatem wapniowym (posypujemy nim owady), a raz w tygodniu preparatem witaminowym.
Poza bezkręgowcami (oprócz owadów podawać można także ślimaki, dżdżownice i pająki) tenreki jadają także mysie noworodki, skrobane chude mięso wołowe, siekane jajko na twardo, gotowane drobiowe podroby (serca, żołądki), jako uzupełnienie można także podawać (nie za często) dobrej jakości mokry pokarm dla kociąt. Niektóre tenreki dają się namówić na puszkowane owady (produkowane np. przez ExoTerra i Zoomed) – pokarm terrarystyczny dostępny w dobrych sklepach zoologicznych. Uzupełnieniem diety tenreków są miękkie owoce – winogrona (usuwamy pestki!), kiwi, mango, brzoskwinie, banany.
Ze względu na nocny tryb życia, tenreki karmimy wieczorem, gdy obudzą się do pełnej aktywności.
Rozmnażanie
Rozmnażanie tenreków mniejszych w niewoli jest trudne. Dymorfizm płciowy praktycznie nie istnieje, zaniepokojone lub rozzłoszczone samce wydzielają z oczu białą, lepką wydzielinę a samice nie, i to jest najbardziej różnicująca cecha ze względu na płeć. W okresie zimowym należy parze tenreków (gdy już ustalimy płeć) zapewnić ok. 4 tygodnie w obniżonej temperaturze, ok. 18-20°C, co symuluje chłodniejszy okres na Madagaskarze. Takie obniżenie temperatury przygotowuje narządy rozrodcze tenreków do rozmnażania. Następnie temperaturę należy doprowadzić z powrotem do ustawień letnich i czekać cierpliwie na ewentualne próby kopulacji. Po trwającej około 65 dni ciąży małe tenreki rodzą się ślepe i bezwłose. W miocie zazwyczaj jest od 3 do 6 młodych, ale bywają mioty do 10 sztuk. Rozwój młodych tenreków jest bardzo szybki i po 3 tygodniach zaczną jeść stały pokarm.
Opracowanie i źródła informacji
Marcin Szporko, Iza Mulak – sklep zoologiczny ZooFaktor http://www.zoofaktor.pl
Na podstawie własnych doświadczeń oraz:
http://exotickeepersforum.co.uk/upload/Lesser_Madagascan_Tenrec_Article.pdf
http://nationalzoo.si.edu/animals/smallmammals/fact-tenrec.cfm
http://en.wikipedia.org/wiki/Lesser_hedgehog_tenrec
http://www.winghamwildlifepark.co.uk/Article.aspx?ArticleID=414
Mały słownik zoologiczny – ssaki; Warszawa 1973
(okresowo: tenreka mniejszego można podejrzeć tutaj: http://www.zoofaktor.pl kamera nr 5)
Liczba wyświetleń: 9269
