Elaphe quatuorlineata – wąż czteropasiasty

Elaphe quatuorlineata – wąż czteropasiasty

Elaphe quatuorlineata uważany jest za największego, europejskiego węża. Największe osobniki mogą dorastać do 250 cm długości, ale zazwyczaj nie przekraczają 180 cm (podgatunek Elaphe quatuorlineata muenteri osiąga 100-130 cm długości) . O silnym, masywnym ciele. O dużej głowie, dobrze wyodrębnionej od szyi – o brązowym ubarwieniu; od oczu do kącików pyska występują czarne paski. Oczy koloru złotego z okrągłą źrenicą. Ciało w kolorze od beżowego po ciemny brąz, z rysunkiem wzoru w postaci czterech podłużnych pasów – często zanikających przy kloace. Strona brzuszna jaśniejsza. Bardzo dobrze pływa i wspina się – często widywany wysoko, wśród koron drzew.

Systematyka

Gromada: Reptilia – gady
Podgromada: Lepidosauria – lepidozaury
Rząd: Squamata – łuskonośne
Podrząd: Serpentes – węże
Rodzina: Colubridae
Podrodzina: Colubrinae
Rodzaj: Elaphe
Gatunek: Elaphe quatuorlineata (Lacepede, 1789)

Podgatunki

W gatunku tym wyróżniamy 4 podgatunki:

1. Elaphe quatuorlineata quatuorlineata

Nazwa angielska: Western Fourlined Ratsnake

Występuje w części kontynentalnej – na Półwyspie Apenińskim i Bałkanach wraz z niektórymi wyspami na Adriatyku.

2. Elaphe quatuorlineata muenteri

Nazwa angielska: Cyclades Fourlined Ratsnake

Występuje na wyspach archipelagu Cyklady.

3. Elaphe quatuorlineata parensis

Nazwa angielska: Paros Fourlined Ratsnake

Znany z występowania na wyspie Paros.

4. Elaphe quatuorlineata scyrensis

Nazwa angielska: Skyros Fourlined Ratsnake

Występuje na największej wyspie archipelagu Sporady – Skyros.

Biotop

Wąż czteropasiasty jest gatunkiem dość plastycznym ekologicznie – występuje zarówno na suchych terenach do wysokości najczęściej 1400 m n.p.m. – skalistych porastających skąpą roślinnością (obszary krasowe)jak i na terenach leśnych – w rzadkich lasach oraz na polach uprawnych. Często można go spotkać w pobliżu ludzkich zabudowań gdzie poszukuje pokarmu.

Długość życia

W optymalnych warunkach może dożywać nawet do kilkunastu lat.

Aktywność

Wąż o dziennej aktywności, bardzo energiczny. Największa aktywność przypada na godziny poranne i popołudniowe, a w najgorętsze godziny dnia ukrywa się w cieniu. W okresie największych upałów żeruje również w nocy.

W warunkach terraryjnych, nawet gdy nie poszukuje pokarmu często pełza po terrarium wykorzystując całą jego przestrzeń.

Dymorfizm płciowy

Nie występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Jak u większości innych węży nasada ogona samca jest szersza ze względu na znajdujące się tam hemipenisy. Najpewniejszą metodą sprawdzenia płci jest sondowanie przez doświadczonego hodowcę lub weterynarza.

Terrarium

Dla dorosłego osobnika zbiornik o wymiarach 120x60x70 cm (dł.x szer.x wys.)jest już odpowiedni i nie powinien być raczej mniejszy (w przypadku chowu mniejszego podgatunku terrarium może być nieco mniejsze). Wystrój powinien odzwierciedlać naturalne warunki środowiskowe w jakich występuje ten wąż. Na podłoże możemy wykorzystać mieszankę piasku i ziemi lub z domieszką torfu. Obowiązkowymi elementami wystroju będą konary, gałęzie oraz półki. Z płaskich, odpowiednio ułożonych i zabezpieczonych przed osunięciem łupków kamiennych możemy wykonać imitację rumowiska. Równie efektowne będą białe, wapienne kamienie. Naturalna roślinność nie jest wskazana – tak aktywny i dość duży wąż z pewnością zniszczy ją w szybkim tempie, ale możemy wstawić do zbiornika kępy zasuszonych traw oraz sztuczną roślinność, która zwiększy efekt wizualny zbiornika. Nieodzowny w chowie Elaphe quatuorlineata jest też basen z regularnie wymienianą wodą.

Oświetlenie

12 godzin w ciągu dnia. Dobrze sprawdzają się żarówki soczewkowe dające jednocześnie sporo ciepła montujemy je z boku terrarium aby stworzyć zróżnicowane warunki pod względem natężenia oświetlenia i temperatury.

Temperatura

Utrzymujemy na poziomie 26-30°C, a lokalnie – pod promiennikiem temperatura może dochodzić nawet do 32°C, z nocnymi jej spadkami do ok. 20-22°C.

Wilgotność

Około 50-60%. W czasie wylinki warto spryskać terrarium raz dziennie aby ułatwić ten proces.

Żywienie

Osobniki tego gatunku nie należą zazwyczaj do wybrednych pokarmowo, chętnie i dużo jedzą – w skład ich diety w środowisku naturalnym wchodzą zarówno płazy i gady, ptaki i ich jaja oraz małe ssaki, zwłaszcza gryzonie (a młode osobniki konsumują nawet owady). W warunkach terraryjnych podajemy przede wszystkim gryzonie, dietę możemy urozmaicić pisklętami. Młode karmimy 1-2 x w tygodniu, a dorosłe co 10-14 dni.
Ze względów humanitarnych jaki i na bezpieczeństwo węży zwierzęta karmowe podajemy martwe.

Zimowanie

Niezbędny w chowie i hodowli tych węży (ale nie tylko) jest 3-4 miesięczny (w przypadku dorosłych, natomiast u młodszych okres spoczynku skracamy do 2 miesięcy) okres spoczynku zimowego, który z pewnością korzystnie wpłynie zarówno na kondycję naszych podopiecznych jak i na sukces w ich rozrodzie. Już od połowy października stopniowo zmniejszamy temperaturę, aż osiągnie poziom 8-12°C oraz skracamy długość dnia. Zimujemy jedynie osobniki zdrowe i w doskonałej kondycji – kontrolę zimowanych zwierząt przeprowadzamy 1x w tygodniu.

Rozmnażanie

Kopulacje trwają od kwietnia do czerwca – kilka tygodni od zakończeniu zimowania. Przeważnie między czerwcem, a sierpniem samica składa 6-16 jaj, z których na przełomie września i października wykluwają się młode. Inkubacja w temperaturze 27°C trwa niespełna 2 miesiące (54-57dni). Wyklute węże mogą mierzyć ok. 30 cm długości. Ich odchów nie powinien przysparzać problemów – podstawą diety młodych węży będą oseski myszy.

Prawo

Elaphe quatuorlineata jest gatunkiem ściśle chronionym i wpisany został do II załącznika Konwencji Berneńskiej o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, jednak dotyczy ona tylko osobników dzikich, a nie hodowlanych.

Uwagi

Gatunek niezwykle interesujący, aktywny i bezproblemowy w chowie, można polecić go również początkującym hodowcom. Jest dość rzadkim gościem w herpetologicznych kolekcjach nie tylko w Polsce, ale również za granicą.

Elaphe quatuorlineata zagrożony jest głównie w wyniku utraty siedlisk przez intensyfikację rolnictwa oraz rozwój infrastruktury turystyki i urbanizacji.

 

Opracowanie i źródła informacji:
Grzegorz Lipiński „Serpent” oraz „Wojdaz” na podstawie własnych doświadczeń w chowie oraz innych hodowców

Liczba wyświetleń: 7570