Eurycantha calcarata ssp. – straszyk indonezyjski

Straszyk indonezyjski – PSG 44 (Eurycantha calcarata spp. Boiduval, 1835)

Nazewnictwo

Nazwa polska: Straszyk indonezyjski

Synonimy

Eurycantha sp.

Długość życia

W dobrych warunkach dorosłe żyją ponad rok.

Wygląd

Bezskrzydły, grzbieto-brzusznie spłaszczony owad, z 6 centymetrowymi wieloczłonowymi czułkami i małymi wyłupiastymi oczami, w porównaniu z patyczakami robi wrażenie bardzo masywnego. Wzdłuż boków ciała, na tułowiu i odwłoku znajduje się szereg, krótkich, twardych, ostrych kolców. Podobne kolce znajdują się na goleniach i udach nóg, mniejsze u samic, potężniejsze u samców. Pancerz jest raczej gładki, o oleistym połysku, z niewielkimi, usytuowanymi w dwóch rzędach wyrostkami po grzbietowej stronie odwłoka; na głowie 4 malutkie kolce.

Nimfy

Miniaturka owadów dorosłych, wyglądają jak mały, płaski kawałek kory. Barwa uzależniona głównie od podłoża, na którym przebywają młode: od jasnej zieleni (patrz zdjęcia obok), poprzez zielony z jasnobrązowym marmurkowaniem, ciemnozielony z ciemnobrązowym lub czarnym marmurkowaniem, zielono-brązowy, brązowy lub brunatno-brązowy z ciemniejszym marmurkowaniem, aż do całkowitej czerni.
Samice

Szeroki odwłok, zakończony 1,5 cm pokładełkiem, barwa ciała oliwkowa, do ciemnooliwkowej (brązowawej).
Samce

Barwy brązowej z jaśniejszym, zielono-oliwkowym odwłokiem, ciemnozielonej z ciemnobrązowym marmurkowaniem, ciemnobrązowej, do prawie czarnej; potężnie rozwinięte tylne odnóża z dużymi, ponad centymetrowymi, hakowatymi wyrostkami na grubych udach.

Samice osiągają 13-17 cm długości, a samce 11-14 cm.

Występowanie

Indonezja.

Cechy szczególne

Bardzo podobny do straszyka nowogwinejskiego (Eurycantha calcarata Lucas PSG23). Straszyki indonezyjskie są trochę większe od swoich nowogwinejskich krewniaków, mają bledsze ubarwienie oraz posiadają większe wyrostki na ciele (również kolce na odnóżach u samców). Szczególnie zauważalne są wyrostki ciągnące się po bokach ciała, które u straszyków indonezyjskich są około dwa razy większe niż u straszyków nowogwinejskich.

Różnica w ubarwieniu zaznacza się głównie u dorosłych samic, które są ciemnooliwkowe (samice straszyków nowogwinejskich są ciemnobrunatne, ciemnobrązowe, do czarnej). Łatwo jest również rozpoznać te dwa gatunki po zabarwieniu u dorosłych osobników łączeń segmentów, widocznych głównie po brzusznej stronie odwłoka. Straszyki indonezyjskie posiadają jasnooliwkowe łączenia segmentów, a straszyki nowogwinejskie – beżowe, jasnobrązowe. W odróżnieniu od straszyków indonezyjskich, dorosłe samce straszyków nowogwinejskich posiadają jaśniej ubarwione dwa ostatnie segmenty odwłoka.

Jaja PSG44 (straszyk indonezyjski) zwężają się trochę od strony wieczka w dół, są barwy szarej z ciemniejszym, słabo zaznaczonym marmurkowaniem (jaja PSG23 mają kształt bardziej beczułkowaty, zabarwienie brunatno-brązowe z wyraźnie zaznaczonym marmurkowaniem).

Wylęgłe larwy też można rozróżnić. U PSG23 są one brązowo-brunatne z ciemniejszym marmurkowaniem, mają bardziej wyraziste i ciemniejsze marmurkowanie niż PSG44, które po wykluciu są ciemnosłomkowe.

Straszyki po wykluciu na końcu czułków mają jasne zabarwienie. Otóż to białe pole jest trochę większe u PSG23 niż u PSG44. To jaśniejsze zabarwienie końcówek czułków utrzymuje się nawet do ostatniego stadium larwalnego.

Charakterystyczne (odróżniające) dla straszyków indonezyjskich jest również jeden z możliwych wariantów ubarwienia larw (nimfy co najmniej po pierwszej wylince) – ciemnozielony z rzadkim ciemnobrązowym/czarnym marmurkowaniem (marmurkowanie u PSG23 jest gęściejsze), jak również możliwość uzyskania przez nimfy, w odpowiednich warunkach, całkowicie jasnozielonego ubarwienia (patrz zdjęcia obok). U straszyków nowogwinejskich tak jasne zabarwienie, bez żadnych oznak marmurkowania, nie jest możliwe – nawet przy jasnozielonym zabarwieniu zawsze pojawia się zarys ciemniejszego marmurkowania.

Aktywność

Dzień spędzają w ukryciu, np. pod kawałkami kory. Larwy często chowają się pomiędzy podawane jako pokarm liście. Aktywność przejawiają od zmierzchu do wczesnych godzin porannych. Żerują głównie wieczorem (tuż po rozpoczęciu aktywności) i wczesnym rankiem (przed okresem dziennego braku aktywności). Wszelka aktywność w ciągu dnia może być oznaką choroby (np. niedożywienie, zatrucie, odwodnienie) bądź nieodpowiednich warunków panujących w terrarium (np. za wysoka temperatura, poszukiwanie miejsca do ukrycia się na czas dziennego spoczynku).

Biotop

Wilgotne, górskie lasy równikowe. Żyją nad rzekami, w dolnych partiach lasu, w niewysokich zaroślach roślin żywicielskich, na poziomie runa i podszytu leśnego.

Terrarium

Średnio suche, przewiewne. Tylną ścianę wyklejamy gałązkami, korkiem i korą, celem ułatwienia owadom wędrówek i przechodzenia wylinek. Wewnątrz umieszczamy rozgałęzione konary lub korzenie. Podłoże, w które samice składają jaja, powinno mieć co najmniej 3 cm grubości, lecz optymalnie 5-6cm. Dobrym podłożem jest gruba warstwa włókniny kokosowej (jej przewiewność zabezpiecza przed rozwojem pleśni). Można też użyć w tym celu wyprażony torf lub mieszaninę torfu z piaskiem w stosunku 2:1. Naczynie z wodą i roślinami przeznaczonymi na pokarm ustawiamy w bezpośrednim sąsiedztwie konarów i korzeni. Na dnie terrarium dobrze jest umieścić płytką kuwetę z wodą, z której owady będą zaspokajać pragnienie.

Larwy, do wielkości około 8cm, można trzymać w dużych pojemnikach z pleksi, które są dostępne w każdym sklepie zoologicznym. Dno należy wyłożyć dobrze chłonącym wilgoć podłożem, np. ręcznikami papierowymi bądź włókniną kokosową. Na dno stawia się 1 lub więcej małych, wypełnionych wodą słoików z podziurawionym wieczkiem, w które należy włożyć pędy i liście stanowiące pokarm dla straszyków. Liści podaje się takie ilości, aby sięgały aż po przykrycie tego prowizorycznego terrarium i aby larwy mogły się w nich swobodnie schować. Należy jednak pamiętać o pozostawieniu niezbędnej przestrzeni na swobodne poruszanie się straszyków oraz przejście wylinki. Takie przebywanie w liściach stymuluje wzrost maluchów. Aby zwiększyć wilgotność, można dodatkowo położyć na zbiornik np. szybę. Wystarczająca wentylacja zapewniona będzie przez boki przykrywki pojemnika. Wówczas zbędne staje się codzienne zraszanie, gdyż odpowiednią ilość wody owady uzyskają ze spożywanego pokarmu. Większe larwy i osobniki dorosłe należy przenieść do docelowego terrarium.

Wielkość terrarium

Zależna od ilości i wieku straszyków. Te duże stosunkowo owady wymagają terrarium minimum 30x20x40/60 cm.

Oświetlenie

Nie ma zasadniczego wpływu na ich rozwój i hodowlę, wystarczy światło dzienne. Ważne natomiast jest zapewnienie rytmu dnia i nocy.

Temperatura

Powinna utrzymywać się w granicach 20-28°C, równie dobrze czują się w nieogrzewanym terrarium. Wyższa temperatura przyspiesza metabolizm owadów, a więc wpływa na szybkość rozwoju i długość życia straszyków.

Wilgotność

Utrzymujemy na poziomie około 70-80%. Terrarium powinno być przynajmniej raz dziennie spryskiwane wodą (najlepiej na wieczór), unikając roszenia samych owadów.

Żywienie

Pokarm stanowią pędy i liście: jeżyny i maliny (najbardziej polecane), róży, dębu, buku, leszczyny, drzew owocowych (jabłoń, grusza, śliwa, itp.), winorośli, bluszczu, olchy, osiki, truskawek, poziomek, rdestu, rododendronu. Zimą podajemy zimozielone rośliny takie jak: zimozielony gatunek jeżyny, bluszcz pospolity, truskawka, poziomka, niektóre odmiany róży ogrodowej, a także rośliny doniczkowe: bluszcz, filodendron, trzykrotka. W wyjątkowych sytuacjach można karmić nawet nacią pietruszki, sałatą i owocami.

Nie polecam urozmaicania diety straszykom. Całe życie, bez żadnych negatywnych skutków, mogą być karmione np. tylko liśćmi jeżyn i malin. Częsta zmiana menu zmusza owady do ciągłego przystosowywania się do coraz to innego pożywienia, co może prowadzić do zaburzeń we wzroście nimf (osiąganie mniejszych rozmiarów), a u starych i słabych osobników nawet do śmierci.

Należy unikać podawania straszykom liści pryskanych i z terenów o intensywnym ruchu ulicznym.

Dymorfizm płciowy

Płeć można odróżnić już u młodych larw po 2-3 wylince, gdyż u samiczek pojawiają się widoczne zaczątki pokładełka. Odwłok samicy szpiczasty, samców prostokątnie ścięty. Na goleniach samców duże, hakowate, twarde, ostre kolce.

Rozmnażanie

Rozmnaża się płciowo, jeśli brak jest samca, samica zdolna jest do rozmnażania partenogenetycznego. Kopulacja trwa krótko, a około 1,5 miesiąca po ostatniej wylince samica zaczyna składać brunatno-szare jaja wielkości 8×4 mm, które umieszcza w podłożu przy pomocy wykształconego na końcu odwłoka pokładełka. Jaja często składane są cyklicznie, tzn. samica po złożeniu w przeciągu kilku dni kilkunastu do około trzydziestu jaj, odpoczywa przez następne 2-3 tygodnie, produkując w odwłoku kolejną ich partię. Całkowita ilość złożonych przez samicę jaj waha się w granicach 160-250. Można je przenieść do pojemników z wilgotną włókniną kokosową, lub torfem (nie są one podatne na pleśnienie). Inkubacja trwa 4-6 miesięcy, po którym to okresie z około 90% jaj wykluwają się 1,5-2 cm larwy, od razu podobne do osobników dorosłych. Rozwój larwalny trwa 4-6 miesięcy, w którym to czasie owady przechodzą 7 wylinek.

Uwagi

Straszyk indonezyjski jest dość trudny w hodowli. Należy zachować ostrożność przy wszelkich manipulacjach w obrębie terrarium, w którym przebywają dorosłe samce. Podrażniony samiec podnosi w górę odwłok oraz tylne odnóża, zaopatrzone po jednym dużym ostrym wyrostku, który wbijany jest w napastnika podczas zakleszczania odnóży. Natomiast z końca odwłoka wydzielany jest zgryźliwy, ostry zapach. W celu uniknięcia zakleszczenia ręki, podrażnione samce należy brać, podsuwając powoli dłoń od strony głowy.

Samce z rodzaju Eurycantha są prawie takich samych rozmiarów jak samice (ta sama ilość wylinek). Dorosłe samce wabią samice i odpędzają rywali, nastukując odwłokiem w podłoże. Daje się wówczas słyszeć powtarzające się serie około 5 szybkich stuknięć.

Samce są agresywne w stosunku do innych samców, dlatego w małych terrariach zaleca się trzymać tylko jednego samca z kilkoma samicami. Z uwagi na masywność dorosłych owadów oraz częste przebywanie samców na nimfach samic (niemożność przejścia wylinki), powinno się w małych terrariach trzymać oddzielnie larwy i osobniki dorosłe.

Najczęściej pojawiającym się problemem w hodowli tych straszyków jest odwodnienie i w rezultacie również niedożywienie rozwijających się larw, a co w późniejszym okresie odzwierciedla się w mniejszych ostatecznych rozmiarach straszyków. Rzucającym się w oczy objawem odwodnienia jest to, że nimfa po kolejnej z wylinek dostaje bardzo cienkiego odwłoku (odwłok na całej swojej szerokości cienki jak papier). W takiej sytuacji należy szybko ratować (napoić) takiego straszyka, bo może to skończyć się nawet jego śmiercią (brak wody w organizmie, a w rezultacie też nie przyjmowanie pokarmu). Aby uniknąć takich nieprzyjemnych sytuacji, należy regularnie zraszać terrarium, liście podawać wstawione do wody, a podrośniętym straszykom wstawić do terrarium spodeczek z wodą.

Nie należy trzymać razem straszyków indonezyjskich z innymi straszykami w obrębie rodzaju Eurycantha (chodzi głównie o Eurycantha calcarata, ale również Eurycantha horrida i Eurycantha coriacea) – potencjalna możliwość powstania krzyżówek (hybryd), a tym samym utrata wartości hodowlanej takiego potomstwa.
Ze względu na uzyskiwane rozmiary, masywność oraz terytorializm dorosłych samców, nie poleca się trzymania tych straszyków z innymi gatunkami patyczaków/straszyków.
W celu uniknięcia negatywnych skutków chowu wsobnego, dobrze jest raz na kilka pokoleń pozyskać dodatkowe osobniki od innych hodowców, z niespokrewnionych hodowli.

Opracowanie i źródła informacji
Opracował Jaca na podstawie własnych doświadczeń.

Liczba wyświetleń: 4163