Formica spp. – mrówki

Formica spp. – mrówki z rodzaju Formica

Rodzaj Formica obejmuje ponad 160 gatunków stanowiących podstawę myrmekofauny w całej strefie klimatu umiarkowanego. Przedstawiciele rodzaju zamieszkują cały kontynent Europejski, Azjatycki (z wyjątkiem rejonów syberyjskich), północną cześć Afryki oraz prawie cały obszar Ameryki Północnej. W naszym kraju sklasyfikowano 19 gatunków, podzielonych na cztery podrodzaje Formica (6 gat.), Serviformica (8 gat.), Raptiformica (1 gat.) oraz Coptoformica (4 gat.), różniące się behawiorem oraz sposobem rozmnażania.

Mrówki z tego rodzaju cechują się widocznym zróżnicowaniem pod względem wyglądu, rozmiaru, behawioru, struktury i budowy gniazd.

Formica cechuje zakładanie kolonii w sposób klasztorny, jak i pasożytniczy. Ich gniazda mogą być zarówno monoginiczne jak i poliginiczne. Niektóre gatunki zdolne są do tworzenia rozbudowanych systemów polkalicznych. Gniazdują zarówno w glebie, piachu, torfie jak i igliwiu, budując skomplikowane, głębokie na kilka metrów sieci komór i korytarzy, wznosząc wysokie kopce, a także ograniczając się do płytkiego gniazdowania pod płaskim kamieniem lub kłodą drewna.

Wszystkie gatunki reprezentujące rodzaj Formica są średniej/dużej wielkości (od 4-9mm). Pośród robotnic istnieje słabo zaznaczony podział na kasty, charakteryzujący się przede wszystkim wielkościową różnicą poszczególnych pokoleń oraz niewielkimi zmianami anatomicznymi. Ciało w zależności od gatunku jest gładkie lub gęsto omszone, barwy jednolicie czarnej, brunatnej, żółtawej, szarej, bądź krwisto-czerwonej. Królowe są proporcjonalnie większe, oraz posiadają rozbudowane przedplecze, jako pozostałość po mięśniach skrzydeł.

Formica są drapieżnikami, które jednak różnią się temperamentem. Niektóre gatunki bronią tylko najbliższej okolicy swojego gniazda, a pozostałe, jak mrówki rudnice, dotkliwie kąsają napastników już w odległości kilkunastu metrów od kopca. Mrówki te posiadają bardzo dobrze rozwinięty zmysł wzroku, a szczególnie wyczulone są na gwałtowne różnice natężenia światła. Podstawą pożywienia są owady oraz bogate w cukry i węglowodany substancje takie jak nektar lub spadź. Większość gatunków charakteryzuje się tworzeniem związków symbiotycznych z mszycami, żywiąc się spadzią w zamian za ochronę przed innymi drapieżnikami (np. larwami biedronek).

Charakterystyczną cechą rodzaju Formicidae, jest zdolność do wytwarzania przędzy przez larwy, a co za tym idzie – zdolność do budowania kokonu przy przepoczwarzaniu, jednak zdarzają się też poczwarki bez oprzędu, co jest uwarunkowane poziomem wilgotności w gnieździe.

Każdy gatunek rozmnaża się, produkując uskrzydlone formy płciowe w postaci królowych i samców, które następnie wzbijają się w lot godowy. Rójki, w zależności od gatunku trwają od końca kwietnia do połowy września, a królowa może albo dołączyć do istniejącej już kolonii, bądź założyć własne gniazdo metodą klasztorną. Istnieją też gatunki, których królowe wnikają do gniazd mrówek z podrodzaju Serviormica, by następnie zabić macierzystą królową i zastąpić jej miejsce, a także okresowo napadają na nie, by obrabować ich gniazdo z potomstwa i młodych robotnic.

Krótkie opisy gatunków z rodzaju

Opracowanie i źródła informacji
Autor: Marta Szelegieniec (Lilith66)
Opracowano na podstawie własnych doświadczeń, oraz danych z serwisu formicopedia.org

Liczba wyświetleń: 4611