Furcifer minor (Günther, 1879) to bardzo atrakcyjnie ubarwiony kameleon osiągający wielkość 16 cm u samic i nawet 25 cm u samców. Jest gatunkiem przy którym to samice są zdecydowanie ciekawiej ubarwione. Pomimo tego nigdy nie był to gatunek popularny po hodowlach, główną przyczyną tego stanu jest zakaz eksportu z Madagaskaru. Niewiele ponad tysiąc tych zwierząt opuściło legalnie Madagaskar w latach 90. XX wieku przed wprowadzeniem ograniczeń. Obecnie gatunek ten niezwykle rzadko można kupić od europejskich hodowców.
Długość życia
Dla samców nawet do 8 lat, średnio 4-5, samice 3-4 lata.
Występowanie
Madagaskar
Aktywność
Dzienna
Wygląd
Rozróżnienie samca od samicy jest niezwykle proste. Podstawowa różnica to to że samce rosną prawie dwukrotnie większe. Posiadają także dwa 2-3 cm długości wyrostki na czubku paszczy. Wyrostki te zaczynają rosnąć u samców już w drugim tygodniu po wykluciu, stąd określenie płci także u bardzo młodych osobników jest ułatwione.
Jak zostało wspomniane wcześniej jest to jeden z niewielu gatunków kameleonów przy którym samce są ubarwione mniej kolorowo od samic. Podstawowe kolory samców to różne odcienie brązu z miejscowymi czarnymi, białymi i czerwono-pomarańczowymi przebarwieniami. Podniecony samiec wyraźnie ciemnieje, pojawiają się czarne pasy po bokach ciała a kończyny i ogon dostają czerwono-pomarańczowych przebarwień.
Samce posiadają także delikatne zgrubienia w okolicach nasady ogona.
Samice sporo mniejsze od samców jednakże hodowcy zauważają zdecydowanie większą agresje z ich strony zarówno do innych osobników jak i do hodowcy.
Samice są tak kolorowymi zwierzętami iż próba opisania ich wyglądu może przysporzyć problemów. Podstawowe dwa kolory to żółty i zielony pojawiające się w postaci różnych pasów i kropek na całym ciele zwierzęcia. Inne barwy występujące miejscowo to granatowy, fioletowy, pomarańczowy, czerwony, niebieski itd. Szczególnie okolice kasku i paszczy potrafią być niezwykle kolorowe. Trudno to sobie wyobrazić ale w okresie receptywności i ciąży samice są jeszcze bardziej kolorowe, pojawia się miejscowo np. kolor czarny który przeplata się z innymi kolorami. Samice tego gatunku z całą pewnością są jednym z najładniejszych jeśli nie najładniejszym (opinia autora) kolorystycznie kameleonem występującym w hodowlach.
Zarówno u samca jak i u samicy kask jest niewielki, delikatnie wygięty do tyłu zwierzęcia. Ogon jest równy długości ciała.
Biotop
Furcifer minor zamieszkuje centralno-wschodnie obszary Madagaskaru. Siedliska te są porośnięte miejscowo gęstym lasem liściastym z typowymi drzewami Tapia (Uapaca bojeri) oraz oddzielającymi je obszarami roślinności trawiastej. Płaskowyż z tego typu roślinnością występuje na wysokościach od 800 do 1600 m n.p.m. Spore obszary zajmują również plantacje kawy i kakao gdzie także można spotkać ten gatunek.
Tereny te wykazują spore zróżnicowanie roczne temperatur i opadów. Wilgotność utrzymuje się na podobnym poziomie z delikatnym spadkiem w porze suchej. Lata są stosunkowo ciepłe ale nie upalne z dużymi spadkami temperatur w nocy, zimy chłodne z temperaturami w okolicach 8-10°C w nocy.
Furcifer minor według IUCN Red List należy do kategorii gatunków zagrożonych. Spowodowane jest to niewielkim obszarem występowania (3900 km²), nadmierną wycinką oraz częstymi pożarami lasów na tych terenach. Wokół niektórych miast jak np. Ambohimahazo las ten praktycznie przestał istnieć. O ile utrata samych drzew Uapaca bojeri dla kameleonów nie ma aż tak dużego znaczenia (przystosowały się do zasiedlania plantacji oraz innych gatunków inwazyjnych jak sosna czy eukaliptus) to wraz z utratą lasów Tapia ginie endemiczny gatunek jedwabnika (Borocera madagascariensis) żerujący na tych drzewach, który to z całą pewnością stanowił cześć diety dla Furcifer minor.
Temperatura
Lato: dzień 24-26°C, noc 15-20°C. Zima: dzień 15-20°C noc 10-15°C.
Wilgotność
80% w godzinach porannych z spadkiem do nawet 30% w czasie dnia.
Terrarium
Terrarium siatkowe z niewielkim miejscem do wygrzewania. Temperatura w miejscu do wygrzewania nie powinna przekraczać 30°C, w reszcie terrarium o kilka stopni niższa. Koniecznym elementem wystroju terrarium są cienkie gałązki, umieszczone w ten sposób, aby zapewnić zwierzętom jak najwięcej miejsc do wspinania, których obecność odzwierciedla im naturalne warunki życia. Aby utrzymać wilgotność należy obsadzić terrarium żywymi roślinami. Minimalne zraszanie raz dziennie. Gatunek ten może tolerować nieco większe spadki wilgotności bez wpływu na kondycje zwierzęcia. Wielu hodowców zauważyło iż piją mniej i wytrzymują niższą wilgotność niż Furcifer pardalis.
Wilgotność przy tym gatunku nie ma dużego znaczenia (może być dość niska bez złych skutków dla zdrowia zwierzęcia), ważne jest aby zwierzęta piły regularnie wodę. W terrarium może być zamontowany system kapiącej wody (dripper) włączany na kilka minut dziennie.
Żywienie
Karmimy 2-3 razy w tygodniu, samice i młode częściej. Wszelkie witaminy powinny być podawane sporadycznie 2-3 razy w miesiącu. Wapń młodym i ciężarnym samicom podajemy co drugie karmienie.
Rozmnażanie
Dojrzałość płciowa samic osiągana jest w 6 miesiącu życia. Jak w przypadku innych średniej wielkości gatunków z rodzaju Furcifer nie poleca się rozmnażania w tak młodym wieku. Sugeruje się poczekać z łączeniem do minimum roku czasu dla samicy, co z całą pewnością zwiększy szanse na bezproblemowe złożenie jaj oraz znacząco wpłynie na jej długość życia.
Samice składają od 4 do 16 jaj, zakopując je w wykopanej niewielkiej jamie. Inkubacja jaj jest dość skomplikowana, niezbędna jest diapauza oraz niskie temperatury przez cały okres inkubacji. Inkubacja z diapauzą polega na zatrzymaniu rozwoju zarodka co odzwierciedla okres pory chłodniejszej na Madagaskarze. I tak początkowo inkubujemy w 22-23°C w dzień i 20°C w nocy przez 45-60 dni, następnie w temperaturze 8°C przez 45-60 z obniżoną wilgotnością w inkubatorze. Inkubacja w okresie diapauzy w wyższych temperaturach o zaledwie 3-4°C powoduje znaczne zmniejszenie % kluć. Po tym okresie stopniowo podnosimy temperatury ponownie do 20-21°C, a po kilku kolejnych tygodniach do 23-24°C ale już wraz z znacznym podniesieniem wilgotności.
Przy tej metodzie inkubacji kameleony klują się po około 11 miesiącach. Jeden z hodowców inkubując w nieco wyższych temperaturach uzyskał klucie w 8 miesiącu, jednakże młode były wyraźnie słabsze i mniejsze.
Kameleony te po wykluciu są odcieniu brązowego i stopniowo dostają zielonkawych przebarwień. Już po paru dniach od przyjściu na świat dostrzegalna jest spora agresja szczególnie z strony samic które to dostają podobnych do niereceptywnych kolorów przy trzymaniu razem. Stąd polecane trzymanie młodych osobno w niewielkim pojemnikach około 20x20x30 cm.
Zimowanie
Okres pseudozimowania powinien wynosić około 3-4 miesięcy. Niektórzy z hodowców zauważyli w tym okresie bardzo nietypowe zachowania jak na kameleony. Jeśli temperatury są naprawdę niskie kopią niewielkie płytkie nory, w których to spędzają okres chłodniejszy. Jeden z hodowców sugeruje iż jest to także powodem dla którego w okresie suchym/chłodnym na Madagaskarze, kameleony te można spotkać niezwykle rzadko.
Uwagi
Gatunek niezwykle rzadki, wręcz niedostępny w hodowli. Obowiązuje zakaz eksportu tego gatunku z Madagaskaru, wszystkie osobniki dostępne w handlu powinny być urodzone w niewoli. Legalność osobników CB dostępnych bardzo sporadycznie na sprzedaż w Europie jest podważana (stan na 2014 r), pochodzą one z całą pewnością od osobników WC nielegalnie wywiezionych z Madagaskaru.
Opracowanie
Opracowanie i źródła informacji
Opracował Marcin Nawrot na podstawie:
- http://www.iucnredlist.org/details/8766/0
- http://www.arkive.org/minors-chameleon/furcifer-minor/
- http://www.chameleonnews.com/02MayAndersonMinorField.html
- http://www.feedbackmadagascar.org/eng/whatwedo/projects/proj_silk_more.php
- http://www.chameleonforums.com/furcifer-minor-7862/index3.html
- http://www.adcham.com/html/taxonomy/species/fminor.html
- http://www.whatstheweatherlike.org/madagascar/fianarantsoa.htm
- http://en.wikipedia.org/wiki/File:Furcifer_minor_distribution.png – dokładnie pokazany zakres występowania.
Liczba wyświetleń: 3203