Gallotia galloti – kanaryjka niebieskoplama

Gallotia galloti – kanaryjka niebieskoplama*

* Nazwa proponowana

Rodzaj Gallotia obejmuje 8 endemicznych gatunków zasiedlających poszczególne wyspy wchodzące w skład archipelagu Wysp Kanaryjskich. Gallotia reprezentowana jest również przez największych przedstawicieli rodziny Lacertidae (Gallotia simonyi oraz Gallotia stehlini).

Obecnie w handlu mamy do czynienia przeważnie z jednym podgatunkiem: Gallotia galloti einsteauni, nieco rzadziej Gallotia galloti gallotia oraz Gallotia galloti palmae, natomiast ostatni podgatunek Gallotia galloti insulanagae jest praktycznie niespotykany w hodowlach amatorskich.

 

Nazewnictwo

Nazwa polska: Kanaryjka niebieskoplama
Nazwa angielska: Tenerife Lizard, Western Canaries Lizard
Nazwa niemiecka: Die Kanareneidechse
Nazwa czeska: Veleještěrka modroskvrnná

Systematyka

Gallotia galloti (Oudart, 1839)

Wygląd

Pokrój typowy dla zdecydowanej większości jaszczurek właściwych, charakteryzujący się smukłą budową – jedynie samce podgatunku Gallotia galloti eisentrauti w przeciwieństwie do pozostałych podgatunków bywają dość masywnie zbudowane.

Głowa w przypadku samców wyraźnie szersza od szyi – u samic tak wyraźnej różnicy nie ma, głowa jest znacznie smuklejsza, płynnie przechodzi w szyję.

W przypadku podgatunków Gallotia galloti palmae i Gallotia galloti eisentrauti dodatkowo dochodzą duże plamy na podgardlu, a także poza niebieskimi plamami po bokach tułowia występują żółtawe cętki lub pręgi – najłatwiej jest to zauważalne u ostatniego z wymienionych podgatunków.

Kanaryjka niebieskoplama to umiarkowanie duży przedstawiciel swojej rodziny, dorosłe samce mogą osiągać około 40 cm długości. Pomimo tego są one jednak jednymi z mniejszych przedstawicieli rodzaju Gallotia. Większość długości całkowitej tych jaszczurek przypada na ogon.

Długość życia

Kanaryjki niebieskoplame mogą osiągać wiek ponad 15 lat.

Podgatunki

1. Gallotia galloti eisentrauti
2. Gallotia galloti galloti
3. Gallotia galloti insulanagae
4. Gallotia galloti palmae

Występowanie

Gallotia galloti podobnie jak wszyscy przedstawiciele rodzaju Gallotia to jaszczurki endemiczne, zamieszkujące poszczególne wyspy w archipelagu Wysp Kanaryjskich:

1. Gallotia galloti eisentrauti – północny wschód Teneryfy
2. Gallotia galloti galloti – południowy zachód Teneryfy.
3. Gallotia galloti insulanagae – podgatunek o najbardziej ograniczonym zasięgu występowania. Występuje jedynie na niewielkiej wysepce Roque de Fuera de Anaga położonej w niewielkiej odległości od północnego brzegu Teneryfy.
4. Gallotia galloti palmae – La Palma.

Cechy szczególne

Podobnie jak większość wyspowych gatunków jaszczurek właściwych również kanaryjki niebieskoplame mogą przejawiać agresję względem innych jaszczurek (łącznie z przedstawicielami własnego gatunku) na ograniczonej powierzchni, choć nie jest to aż tak wyraźne jak np u Teira dugesti, Podarcis pitiuensis czy blisko spokrewnione z opisywanym gatunkiem Gallotia stehlini.
Kanaryjki niebieskoplame podobnie jak inne gatunki z rodzaju Gallotia nie należą do jaszczurek łatwych do oswojenia – nawet pozornie oswojone osobniki, nauczone przyjmowania pokarmu z ręki, na próby brania na ręce przeważnie reagują ucieczką czy znacznie rzadziej próbami gryzienia. Zdarzają się dość spokojne osobniki, potrafiące same wejść na rękę, jednak przeważnie występująca u nich nieufność i płochliwość nie zanika nawet po kilku latach przebywania u tego samego właściciela.

Aktywność

Są to jaszczurki o typowo dziennej aktywności.

Biotop

Suche, górzyste tereny skąpo porośnięte roślinnością. Często zamieszkują rozpadliny skalne, zbocza górskie. W górach gatunek ten spotykany jest do ponad 3000 metrów nad poziomem morza. Kanaryjki niebieskoplame są też gatunkiem synantropijnym, często występującym na terenach uprawnych i plantacjach.

Terrarium

Suche o dość dużej powierzchni dna. Boczne ściany oraz tylna powinny być wyłożone imitacją skały bądź łupkami piaskowca celem odzwierciedlenia naturalnego środowiska opisywanego gatunku.

W terrarium można umieścić pień lub korzeń który może służyć kanaryjkom zarówno jako schronienie jak i miejsce do wygrzewania się. Podłoże powinno składać się z piasku w którym jaszczurki te będą miały możliwość kopania.

Żywe rośliny raczej będą w terrarium tych jaszczurek dość krótkotrwałą ozdobą, dlatego warto pomyśleć o sztucznych roślinach lub tez regularnie wymieniać zniszczone i marniejące rośliny. W przypadku żywych roślin konieczne będzie wstawianie ich do terrarium razem z doniczką, sadząc bezpośrednio w podłożu skazujemy roślinę na błyskawiczne wykopanie przez kanaryjki.

W moim przypadku dość dobrze i długo spisywały się następujące gatunki: Crassula lycopodioides, Crassula ovata, Aeonium sp. To tylko przykładowe gatunki, do terrarium z tymi jaszczurkami – w zasadzie nadają się wszelkie bezcierniowe, nietrujące sukulenty.

Biorąc pod uwagę, że u Gallotia galloti może dochodzić do okazywania agresji względem przedstawicieli własnego gatunku nie jest dużym zaskoczeniem, że w przypadku innych jaszczurek kanaryjki niebieskoplame nie są wymarzonymi współlokatorami terrarium.

Z tego względu lepiej nie łączyć tych jaszczurek z innymi gatunkami. Nie jest to niemożliwe, jednak ze względów bezpieczeństwa zwierząt lepiej nie ryzykować i utrzymywać kanaryjki niebieskoplame w jednogatunkowych zbiornikach.

Samice względem siebie także mogą okazywać agresję na ograniczonym terenie, dlatego najlepszym rozwiązaniem jest trzymanie tych jaszczurek w parach.

Swoje jaszczurki trzymam parami w terrariach o rozmiarach 80x45x45 cm w przypadku Gallotia galloti eisentrauti, natomiast Gallotia galloti palmae 70x45x40 cm.

Oświetlenie

Typowy dla dziennego gatunku cykl 12-godzinny.

Temperatura

W ciągu dnia temperatura powinna utrzymywać się na poziomie 24-30°C, punktowo może osiągać ponad 30°C. W ciągu nocy powinno być nieco chłodniej, około 22-24°C. W przypadku miesięcy zimowych warto jest nieco obniżyć temperaturę w ciągu dnia, zwłaszcza jeżeli planujemy rozmnażanie – choć nie jest to zabieg niezbędny.

Wilgotność

W ciągu dnia na poziomie około 50%, pod wieczór nieco wyższa – wskazane jest delikatne spryskanie terrarium po wyłączeniu oświetlenia.

Żywienie

Gallotia galloti w przeciwieństwie do większości przedstawicieli rodziny Lacertidae są jaszczurkami roślinożernymi. W przeciwieństwie jednak dla „typowo” roślinożernych jaszczurek jak legwan zielony czy biczogony większość diety kanaryjek niebieskoplamych stanowią owoce.

W niewoli mogą dostawać najróżniejsze owoce m.in. brzoskwinie, morele, truskawki, maliny, figi, mango, liczi i wiele innych, słowem praktycznie każdy dostępny owoc.

Banany są przez nie przeważnie bardzo lubiane, jednak z racji niezbyt korzystnego stosunku fosforu do wapnia nie powinny być im podawane zbyt często. Jabłka czy gruszki ze względu na niską wartość odżywczą również powinny być podawane kanaryjkom sporadycznie – o ile dany osobnik w ogóle będzie nimi zainteresowany (moje kanaryjki nigdy nie były nimi zainteresowane).

Owoce mogą być podawane w formie przecieru lub pokrojone w drobna kostkę.
Na uzupełnienie diety tych jaszczurek nadają się przeciery dla niemowląt nie zawierające w swoim składzie nabiału.

Pokarm pochodzenia zwierzęcego, choć w mniejszym stopniu, także powinien być podawany. Na ten składają się głównie owady dobrane odpowiednio do rozmiarów jaszczurek tzn. świerszcze, mniejsze gatunki karaczanów (np. Nauphoeta cinerea), larwy mącznika młynarka, drewnojadów czy w okresie letnim plankton łąkowy (motyle, wszelkie prostoskrzydłe itd).

Należy pamiętać, że wiele osobników wykazuje indywidualne gusta, zdarzają się np. osobniki praktycznie nie interesujące się owadami lub też preferującymi tylko określone owoce.

Rozmnażanie

Myśląc o rozmnażaniu tych jaszczurek należy pamiętać o możliwości krzyżowania się poszczególnych podgatunków kanaryjki niebieskoplamej, należy unikać tego typu praktyk żeby w przyszłości nie było problemów przy określeniu pochodzenia poszczególnych osobników.

Do stymulacji kanaryjek niebieskoplamych do rozmnażania nie jest konieczne typowe zimowanie, okresowe obniżenie temperatury ani żadne inne specjalne zabiegi choć mogą one przybliżyć do sukcesu w rozmnożeniu tych jaszczurek. Osobiście stosuję lekkie obniżanie temperatury w terrariach moich kanaryjek przez okres grudzień-luty. W ciągu dnia temperatura utrzymuje się na poziomie około 25°C z tym, że cały czas jaszczurki mają okazję wygrzewania się pod promiennikiem utrzymującym temperaturę na poziomie około 32°C w jego pobliżu. Karmienie w tym okresie jest nieco rzadsze.

Okres godowy przypada na wiosnę. Same gody nie różnią się zbytnio od godów innych przedstawicieli jaszczurek właściwych.

Samica wyszukuje miejsca ciepłego o lekko wilgotnym podłożu. Jaja składa do samodzielnie wykopanego, dość głębokiego dołka. Jeżeli w terrarium nie ma zbyt głębokiej warstwy podłoża dobrym rozwiązaniem będzie wstawienie pojemnika lub donicy z dość grubą warstwą lekko wilgotnego substratu – przynajmniej około 20 cm grubości w okresie znoszenia jaj. Rozmiar lęgu bywa zróżnicowany, młodsze samice znoszą przeważnie kilka jaj, podczas gdy nieco starsze nawet do dziesięciu.

Zniesione jaja są starannie zakopywane przez samice. Jaja dla lepszej kontroli dobrze jest wykopać z podłoża (bez obracania ich) i przenieść do inkubatora. Okres inkubacji jaj w temperaturze około 28°C w ciągu dnia ze spadkiem temperatury o kila stopni w nocy wynosi około 70 dni. Jaja jaszczurek właściwych są dość wrażliwe na spadki wilgotności w otoczeniu. Dlatego i pod tym względem należy starać się utrzymywać stałą wilgotność otoczenia na poziomie około 80%.

Młode kanaryjki niebieskoplame różnią się wyraźnie ubarwieniem od osobników dorosłych. Dominującym kolorem są różne odcienie brązu. Odchów młodych nie jest trudny i zasadniczo nie różni się od utrzymania osobników dorosłych. Młode lepiej jest jednak odchowywać pojedynczo ze względu na silną konkurencję i możliwą agresję, zwłaszcza w późniejszym okresie odchowywania. Łatwiej też dzięki temu nadzorować stan zdrowia poszczególnych osobników trzymanych osobno. Możliwy jest odchów w grupie jednak w tym przypadku trzeba młodym poświęcać znacznie więcej uwagi i kontrolować stan zdrowia wszystkich młodych – co w takim wypadku może sprawiać pewne kłopoty.

Dojrzałość płciową osiągają po około 2 latach. Młode kanaryjki powinny być karmione w zdecydowanej większości pokarmem zwierzęcym.

Opracowanie

Opracowanie i źródła informacji

Grzegorz Mulkowski (tokaga) na podstawie własnych doświadczeń oraz literatury:
Vladimír Cerha, Miroslav Kocián Scinkové, varani a ještěrky
Piotr Sura Encyklopedia współczesnych płazów i gadów

Liczba wyświetleń: 7349