Gonocephalus spp. – drakuny, kątogłówki, agamy kątogłowe, agamy leśne

Gonocephalus chamaeleontinus – agama kątogłowa, kątogłówka kameleonowata, drakun kameleonowaty

Gonocephalus spp. – Drakuny, kątogłówki, agamy kątogłowe, agamy leśne

Rodzaj Gonocephalus obejmuje kilkanaście gatunków, głównie nadrzewnych agam zasiedlających tropikalne rejony Azji Południowo-Wschodniej. Nazwa naukowa – kątogłowce pochodzi od charakterystycznej budowy czaszki tych jaszczurek. Potocznie nazywa się je kątogłówkami, agamami lub smokami kątogłowymi lub drakunami (spolszczona wersja nazwy pochodzącej z języka czeskiego oznaczającej smoka). Drakuny są bez wyjątku gadami zasiedlającymi wilgotne, tropikalne lasy deszczowe, często również wyżynne i górskie lasy oraz zarośla bambusowe zawsze w pobliżu wody.

Wszyscy przedstawiciele rodzaju Gonocephalus wykazują szereg charakterystycznych cech:

Ciało drakunów jest silnie spłaszczone bocznie, w przypadku zagrożenia gady te dodatkowo spłaszczają się starając upodobnić się do otoczenia i zmylić drapieżnika.
U obu płci zawsze widoczne są dobrze rozwinięte grzebienie na karku i grzbiecie oraz wydatna fałda podgardłowa.
Błona bębenkowa jest zawsze widoczna.
Głowa jest duża, masywna o silnych szczękach o trójkątnym kształcie.

Podobnie jak wszystkie pozostałe gatunki agam drakuny posiadają uzębienie typu akrodontycznego, a więc zęby przyrośnięte są bezpośrednio do kości szczek tworząc jednorodną, bardzo wytrzymałą piłę zapewniającą silny zgryz. Z przodu szczęki górnej występują widoczne zwłaszcza u samców powiększone, przypominające nieco ssacze kły zęby. Kończyny drakunów są stosunkowo smukłe, ale muskularne i silne. Palce są długie, zakończone haczykowatymi pazurkami umożliwiającymi tym jaszczurkom zwinne wspinanie się po konarach drzew. Ogon jest umiarkowanej długości, stosunkowo sztywny, ułatwiający zachowanie równowagi podczas wspinaczki. Ciało tych agam pokryte jest szorstkimi łuskami z wyraźnym kilem. Wzdłuż grzbietu biegnie rząd wysokich, zwłaszcza u samców ostro zakończonych łusek tworzących charakterystyczny grzebień.

Gatunki drakunów

Gonocephalus belli – zasiedlający Tajlandię i Borneo
Gonocephalus beyschlagi – z Sumatry
Gonocephalus borneensis – zasiedlający północną część Borneo
Gonocephalus chamaeleontinus – zasiedlający rozlegle obszary Indonezji
Gonocephalus denzeri – zasiedlający Sarawak
Gonocephalus doriae – występujący w Indonezji i Tajlandii
Gonocephalus grandis – występujący w Indonezji (Sumatra, Borneo, Nias, Mantawes) i Tajlandii
Gonocephalus interruptus z Filipin
Gonocephalus klossi – z Sumatry
Gonocephalus kuhli – zasiedlający Jawę i Sumatrę
Gonocephalus lacunosus – z północnych rejonów Sumatry
Gonocephalus liogaster – rozpowszechniony na Półwyspie Malajskim i na wielu wyspach Indonezji
Gonocephalus megalepis – z Borneo i Sumatry
Gonocephalus mjoebergi – z Borneo
Gonocephalus robinsonii – z Półwyspu Malajskiego
Gonocephalus semperi – z Filipin
Gonocephalus sophiae – z Filipin

Stosunkowo często herpetolodzy opisują nowe gatunki należące do tego rodzaju lub też przeprowadzają rewizję gatunków już opisanych. Należy spodziewać się, że w deszczowych lasach Azji Południowo-Wschodniej czekają na opisanie kolejne, nieznane nauce gatunki tych agam.

W handlu coraz częściej spotyka się kilka gatunków tych agam, z których większość niestety pochodzi z odłowu w naturze. Na szczęście coraz częściej można także znaleźć osobniki rozmnożone w niewoli. W artykule tym przedstawimy kilka najczęściej spotykanych w hodowlach terraryjnych gatunków drakunów.

Zapraszamy do opisanych osobno gatunków:

Opracowanie i źródła informacji
Monika Strzelecka, Jakub Kowalski

Źródła
Obserwacje z hodowli Gonocephalus chamaeleontinus, Gonocephalus grandis, Gonocephalus belli i Gonocephalus doriae na podstawie własnych doświadczeń.

Literatura:
Grossmann, W. & F. Tillack (2004): Gonocephalus doriae abbotti Cochran 1922 Sauria (Berlin) 26 (3): 2.
Manthey U. & W. Denzer (1993): Die Echten Winkelkopfagamen der Gattung Gonocephalus Kaup (Sauria: Agamidae) VI. Die chamaeleontinus-Gruppe. Sauria (Berlin) 15 (2): 23–38.
Manthey, U. & W. Grossmann (1997): Amphibien & Reptilien Südostasiens. NTV, Münster.
Manthey, U. & N. Schuster (1999): Agamen. NTV, Münster.
Prof. Angel C Alcala: Guide to Philippine Flora and Fauna. Volume X, Amphibians and Reptiles, Natural Resources Management Centre, Ministry of Natural Resources and University of the Philippines, 1986.
K R G Welch:Lizards of the World: A Checklist. 5: Agamidae, Chamaeleonidae, Cordylidae and Gerrhosauridae, KCM Books, Somerset, England, 1994.
Philippe deVosjoli : Lizard Keeper’s Handbook, , Advanced Vivarium Systems, California, 1994.

Liczba wyświetleń: 3516