Homopholis fasciata – gekon żmijogłowy

Homopholis fasciata – gekon żmijogłowy

Gekon żmijogłowy Homopholis fasciata (Boulenger, 1890) to przedstawiciel rodzaju Homopholis w skład którego wchodzą 3 gatunki: Homopholis fasciata, Homopholis mulleri i Homopholis  wahlbergii.

Nazewnictwo

Nazwa polska: Gekon żmijogłowy, gekon aksamitny

Nazwa angielska: African banded velvet gecko, Striped Velvet Gecko, Banded Velvet Gecko

Nazwa niemiecka: Gebänderte Samtgecko

Nazwa czeska: Gekon skvrnitý

Synonimy

• Platypholis fasciata BOULENGER 1890
• Platypholis fasciata fasciata — MERTENS 1938
• Homopholis fasciata fasciata — BROADLEY & HOWELL 1991: 10
• Platypholis fasciata — KLUGE 1993
• Homopholis fasciata — KLUGE & NUSSBAUM 1995
• Homopholis fasciata — RÖSLER 2000: 89
• Homopholis fasciata — LARGEN & SPAWLS 2010: 321

źródło reptile-database.org

Podgatunki

W samym gatunku Homopholis fasciata wyróżniamy 2 podgatunki:

1. Homopholis fasciata fasciata (BOULENGER, 1890)

Obszarem występowania tego podgatunku są tereny środkowej i północnej Tanzanii oraz północnej i wschodniej Kenii.

2. Homopholis fasciata erlangeri (STEINDACHNER, 1906)

Występuje w Somalii i Etiopii.

źródło reptile-database.org

Biotop

Gekony żmijogłowe to jaszczurki o nadrzewnym trybie życia – zamieszkują zarówno suche lasy tropikalne, jak i otwarte tereny – sawanny, preferując te porośnięte drzewostanem składającym się w głównej mierze z baobabów, akacji i figowców.

Wygląd

To nieduże gekony dorastające zazwyczaj do 12-13 cm (rzadko, ale zdarzają się osobniki osiągające nawet 15 cm) długości całkowitej. O smukłej sylwetce, z trójkątną głową i dużych oczach o pionowej źrenicy. Skóra na całym tułowiu pokryta drobnymi, aksamitnymi i miłymi w dotyku łuskami. Każda z kończyn zakończona pięcioma palcami posiadającymi zarówno przylgi jak i pazurki – pozwala to na poruszanie się po każdej, dowolnej powierzchni. O szarobrunatnym, brązowym ubarwieniu z charakterystycznym rysunkiem w części grzbietowej, w kształcie litery „V” – tzw.szewron i kremowym bądź żółtawym podbrzuszem; takie ochronne ubarwienie pozwala im doskonale zakamuflować swą obecność w środowisku, w którym występują. W porze nocnej ich ubarwienie staje się jaśniejsze, o jasnopopielatej kolorystyce z ciemniejszym wzorem, a wraz z rozszerzoną (zajmującą całe oko)źrenicą daje to niesamowity efekt wizualny. Ogon wąski u nasady, lekko pogrubiony na środku, ze zwężającą się końcówką. U tego gatunku w przypadku zagrożenia może dochodzić do zjawiska odrzucenia ogona – autotomii; utracony ogon szybko odrasta, ale może nie osiągać takiej wielkości i sprawności jak ten pierwotny.

Podobnie jak u wielu innych gatunków gekony te mają zdolność do komunikowania się za pomocą dźwięków (wokalizacja); w chwilach podekscytowania (np.zaniepokojone) wydają wysokie, piskliwe dźwięki.

Aktywność

Typowe jaszczurki o nocnej aktywności. Dzień spędzają ukryte m.in. pod odstającą korą. Często w terrarium widywałam je pod kawałkiem leżącego korkowca uczepione „brzuchem do góry”.

Długość życia

Przy prawidłowej opiece mogą dożywać 5-6 lat.

Oświetlenie

Cykl oświetlenia 12 godzin dziennie – nie może to być intensywne światło. Zamontowanie nocnej żarówki pozwoli nam na obserwację tych gekonów w trakcie ich aktywności, po zapadnięciu zmroku.

Temperatura

W dzień temperaturę utrzymujemy na poziomie 24-28°C, z nocnym spadkiem o 4-6°C.

Wilgotność

W zależności od pory roku – na poziomie 50-70%. Codziennie wieczorem należy spryskiwać terrarium, naśladując wieczorną rosę.

Terrarium

Ze względu na nadrzewny tryb życia wymagają pionowego terrarium. To jaszczurki o silnie rozwiniętym terytorializmie – w jednym zbiorniku możemy trzymać tylko jednego samca, przy niezachowaniu tego wymogu będzie dochodziło do walk między nimi. Terrarium o wymiarach 40x40x60 cm (dł. x szer. x wys.) spełnia już wymogi dla chowu haremu 1.3. Przynajmniej tylna ściana powinna zostać wyłożona żłobioną płytą z korkowca lub wyklejona kawałkami kory – zwiększy to przestrzeń życiową mieszkańców zbiornika. Głównymi elementami wystroju muszą być jednak konary czy gałęzie oraz sztuczna roślinność. Nieodzowne dla ich dobrego samopoczucia są kryjówki usytuowane na różnej wysokości pozwalające tym gekonom na schronienie się w ciągu dnia. Kryjówki możemy wykonać np. z kawałków tub dębu korkowego. Na podłoże możemy wykorzystać mieszankę piasku i ziemi ogrodowej (bez nawozów). Pomimo że jaszczurki te zaspokajają pragnienie zlizując krople wody osadzone (na elementach wystroju i szybach) podczas regularnego spryskiwania, to na wyposażeniu zbiornika powinno być małe naczynie z zawsze czystą wodą.

Żywienie

Dorosłe osobniki karmimy 3-4 razy w tygodniu, a młode codziennie. Wielkość owadów karmowych dostosowana do rozmiarów gekonów – możemy podawać świerszcze, małe karaczany, a w okresie lata plankton łąkowy. Niechętnie wybierają z miseczki mączniki; szybko przemieszczające się owady stymulują je do polowania. Owady karmowe posypujemy (2-3x w tygodniu) preparatami z suplementami diety (witaminy, makro- i mikroelementy, w szczególności pamiętając o wapniu). Nadmiar wapnia gromadzony jest w woreczkach szyjnych. Bardzo interesująca jest obserwacja ich zachowań w trakcie polowania na owady latające (mole woskowe, ćmy, motyle) – jako, że są doskonałymi łowcami, w pogoni za zdobyczą potrafią jednym skokiem pokonać dystans nawet kilkudziesięciu centymetrów.

Dymorfizm płciowy

Wielkość osobników obu płci jest podobna. Dorosłe samce posiadają charakterystyczne wybrzuszenia u podstawy spodniej części ogona, która jest oznaką obecności hemipenisów. Widoczne są też pory preanalne.

Rozmnażanie

Uwarunkowane zmianami pogody z pory suchej na deszczową. Po 2-3 miesiącach suszy (rzadsze spryskiwanie i suche podłoże) zapewniamy im wyższą wilgotność przez kilkakrotne zraszanie w ciągu doby. Okres godów trwa od października do grudnia. W kilka tygodni od kopulacji samice składają jaja – u moich samic były widoczne przez powłoki brzuszne ok. 3 tyg przed złożeniem. Ułożone są po przeciwnych stronach jamy brzusznej, jedno wyżej od drugiego. Samice składają jednorazowo 1-2 jaja w lęgach co 4-6 tygodni, maksymalnie 4-5x w ciągu całego sezonu rozrodczego. Jaja (w porównaniu z wielkością samicy) są duże, o wymiarach 13×10 mm, białe w twardych skorupkach, zostają przyklejane do pni drzew lub składane bezpośrednio na podłożu. Niezapłodnione jaja mogą być przez samicę zjadane lub zrzucane z miejsca złożenia. Okres inkubacji trwa ok. 4 miesiące, powinien przebiegać w temp. 26-28°C – wilgotność powyżej 80%, spowoduje pękanie jaj!

Jeżeli jest możliwość zabezpieczenia jaj np. metalową siatka lub pojemniczkiem z wentylacją, to lepiej pozostawić je w terrarium w miejscu zniesienia.

Wyklute gekony mierzą zaledwie 25 mm, karmimy je codziennie wylęgiem świerszcza lub muszkami – owocówkami (Drosophila melanogaster) z dodatkiem suplementów.

Cechy szczególne

To dość szybkie i energiczne jaszczurki. Nie zawahają się ugryźć, a potrafią to zrobić dotkliwie – oczywiście jak na swoje rozmiary, zostawiając na palcach trójkątny ślad. Nie należy wyrywać palca z uścisku szczęk jaszczurki, ponieważ grozi to ich uszkodzeniem u tak małego gada. W razie zagrożenia „straszą” szeroko otwierając ciemno zabarwioną paszczę.
Proces zrzucania zewnętrznej warstwy naskórka czyli wylinka następuje co 4 miesiące – wylinka zdejmowana jest w całości i zjadana.

Uwagi

Homopholis fasciata nie należy do gatunków trudnych w chowie, są interesującymi jaszczurkami do obserwacji. Osobniki tego gatunku oferowane przez importerów pozyskiwane są najczęściej z odłowu, dlatego też po zakupie należy przeprowadzić badanie na obecność endopasożytów i ewentualnie poddać je leczeniu pod nadzorem lekarza weterynarii. Równie ważne jest sprawdzenie obecności ektopasożytów (roztoczy).
Opracowanie i źródła informacji
Izabella Płonka na podstawie własnych doświadczeń (choć skromnych) i informacji ze stron:
www.petlifeforms.com
www.reptileforums.co.uk

Osobom posługującym się językiem niemieckim polecam:
Barts, M. 2006. Der Gebänderte Samtgecko und Wahlbergs Gecko, Homopholis fasciata und H. wahlbergi. Natur und Tier Verlag (Münster),

Liczba wyświetleń: 4199