[17]
Loading...
Ichthyosaura alpestris – traszka górska
Nazewnictwo
Nazwa polska: Traszka górska
Nazwa angielska: The Alpine Newt
Nazwa niemiecka: Der Bergmolch, Alpenmolch
Nazwa czeska: Čolek horský
Synonimy
- Mesotriton alpestris
- Triturus alpestris
Podgatunki
- Ichthyosaura alpestris alpestris
- Ichthyosaura alpestris apuanus
- Ichthyosaura alpestris cyreni
- Ichthyosaura alpestris inexpectatus
- Ichthyosaura alpestris lacusnigri
- Ichthyosaura alpestris montenegrinus
- Ichthyosaura alpestris piperianus
- Ichthyosaura alpestris reiseri
- Ichthyosaura alpestris sedardus
- Ichthyosaura alpestris veluchiensis
źródło reptile-database.org
Cechy morfologiczne
Dojrzałe płciowo samce Ichthyosaura alpestris (Laurenti, 1768) osiągają długość do 11 cm, samice do 12 cm. Wierzch ciała ciemnoszary lub czarny, spód pomarańczowo-czerwony bez plam. W porze godowej samiec posiada niski, nie ząbkowany żółto-czarny fałd grzbietowy oraz bardzo dekoracyjne niebieskie ubarwienie z ciemnymi plamami po bokach ciała. To najpiękniejsza szata godowa wśród wszystkich europejskich gatunków traszek.
Występowanie
Traszka górska zamieszkuje wyżynne i górskie tereny środkowej oraz częściowo południowej i zachodniej Europy. Z uwagi na duże zdolności adaptacyjne spotykana bywa również na nizinach, oczywiście tylko tam, gdzie znajduje odpowiednie warunki do życia. Takie nizinne stanowiska znane są również z terenu Polski. W Polsce rdzenny i zwarty obszar występowania traszki górskiej obejmuje Sudety i Karpaty wraz z pogórzem. Oprócz tego mamy szereg izolowanych, wyspowych stanowisk poza obszarem zwartego zasięgu. Takie stanowiska, o typowo nizinnym charakterze znajdują się głównie w dolinie Odry w woj. dolnośląskim i lubuskim. Traszkę górską można spotkać w rejonie Wzgórz Trzebnickich, Żar, Żagania, Głogowa i Zielonej Góry. To ostatnie stanowisko leży na północnej granicy zasięgu tego gatunku w Polsce. Szczególnie interesujące jest występowanie traszki górskiej w rejonie Gór Świętokrzyskich. Zamieszkuje cały region i jest tu bardzo liczna. W paśmie Łysogórskim, na wysokości 400-600 m jest to najpospolitszy płaz ogoniasty, znacznie przewyższający liczebnością występującą tu również traszkę zwyczajną. Ten obszar występowania ma charakter reliktowy, świadczy o tym, że niegdyś zwarty zasięg występowania tego gatunku był znacznie większy i sięgał dalej na północ. Zasięg pionowy gatunku też jest znaczny. W Polsce spotykamy traszkę górską od 95 m n.p.m. (okolice Żagania) do około 1670 m n.p.m.
Rozmnażanie
Pora godowa
Traszka górska należy do płazów bardzo wcześnie pojawiających się na wiosnę. Na niżej położonych terenach pierwsze traszki pojawiają się już w marcu, a w południowej części zasięgu nawet w lutym. Na terenie Polski najwcześniejszym terminem pojawienia się traszek w wodzie jest data 8 marca. Tak wczesny pojaw zdarza się jednak rzadko i wiąże się z wyjątkowo ciepłą i wczesną wiosną. Normalnym terminem rozpoczęcia godów jest przełom marca i kwietnia. Głównym okresem składania jaj na pogórzu jest maj, w wyżej położonych rejonach czerwiec, a nawet lipiec. Ostatnie godujące traszki można spotkać w górach jeszcze na początku sierpnia. W wyborze środowiska do rozrodu traszka górska nie jest wybredna. Bywa spotykana w zbiornikach o różnych właściwościach hydrobiologicznych. Oto opis różnych biotopów, w których można spotkać godujące traszki górskie;
- Zimne górskie żródła o temperaturze wody w okresie godów około 10°C, zupełnie pozbawione roślinności wodnej.
- Górskie zimne stawki o maksymalnej temperaturze około 10°C, również pozbawione roślinności. W takich zbiornikach często występują razem z traszką karpacką.
- Leśne i polne stawki o mulistym dnie, pokrytym opadłymi liśćmi i rozkładającymi się
szczątkami roślin. - Większe stawy o obfitej roślinności wodnej zanurzonej i wynurzonej. Tu często występuje razem z pozostałymi gatunkami traszek z wyjątkiem karpackiej, oraz z innymi płazami.
- Sztuczne zbiorniki w sąsiedztwie siedzib ludzkich, płytkie wiejskie studnie, różnego rodzaju betonowe zbiorniki, sadzawki ogrodowe i parkowe.
- Długo nie wysychające kałuże i wypełnione wodą koleiny na leśnych drogach.
Przebieg godów, toki samców i składanie jaj przez samice przedstawiają się typowo, podobnie jak u pozostałych gatunków traszek. Jedyna różnica dotyczy składania jaj. Z powodu braku podwodnej roślinności samice często nie mają możliwości zawijania jaj do liści, więc przyklejają je do nitek glonów, gałązek i kamieni lub składają je luzem w krótkich sznurkach lub małych pakietach. Jedna samica składa przeciętnie 100-150 jaj.
Larwy
W temperaturze około 20°C larwy wylęgają się po 8-9 dniach, w temperaturach niższych po 16-20 dniach. Osiągają do 40 mm. długości i są łatwe do odróżnienia od larw innych gatunków traszek, Posiadają charakterystyczny szpiczasty wyrostek na końcu płetwy ogonowej oraz ciemny deseń pokrywający płetwę. W zależności od warunków, a zwłaszcza od temperatury wody rozwój trwa 3-4 miesiące. Głównym terminem metamorfozy jest sierpień oraz wrzesień, chociaż przeobrażanie się w październiku nie należy do rzadkości. W wyższych górach larwy często zimują. Są bardzo żarłoczne, żywią się planktonem, larwami owadów. Przy większym zagęszczeniu larw często dochodzi do kanibalizmu.
Właściwości ekologiczne
W okresie życia lądowego traszka górska wykazuje aktywność nocną, za dnia pojawia się jedynie podczas deszczu. Jest ściślej niż inne gatunki związana ze środowiskiem wodnym, Wiele osobników pozostaje w wodzie również po okresie godowym, aż do jesieni. Wśród naszych traszek jedynie grzebieniasta ma podobną właściwość, ale w mniejszym stopniu. W okresie życia wodnego głównym składnikiem pokarmu są skorupiaki i larwy owadów (wioślarki, larwy ochotkowatych, komarów, chruścików, jętek i widelnic). Na lądzie głównym pokarmem są dżdżownice, ślimaki bezskorupowe, także pająki i różne małe owady. Zimuje wyłącznie na lądzie, głównie w środowiskach leśnych. Zaszywa się w ściółkę lub wykorzystuje różne kryjówki. W naszych warunkach klimatycznym przeciętnym terminem zapadania w sen zimowy jest druga połowa października.
Opracowanie i źródła informacji
Wojciech Szawerna 'bufo’
Opracowano na podstawie własnych obserwacji i literatury;
Włodzimierz Juszczyk. Płazy i gady krajowe. Warszawa 1974.
Joanna Mazgajska. Płazy świata. Warszawa 2009.
1 http://www.caudata.org/cc/species/Triturus/T_alpestris.shtml
Liczba wyświetleń: 5719
