Lasiodora spp. – ptaszniki olbrzymie

Lasiodora spp. – ptaszniki olbrzymie

„Duże pająki” – pierwsze skojarzenie ze słowem „ptaszniki”. W odniesieniu do niektórych gatunków, stwierdzenie to nabiera nowego znaczenia. Każdy hodowca, obok „dużych pająków” chciałby posiadać olbrzymie. To jeden z powodów popularności przedstawicieli rodzaju Lasiodora. Przybliżymy najważniejsze zagadnienia dotyczące ich hodowli.

Geneza i zawartość rodzaju Lasiodora

Rodzaj został opisany przez C. L. Koch w 1850 roku. Skupia on 38 gatunków. Ogromna większość to endemiczne gatunki obszarów brazylijskiego lasu deszczowego.

Hodowane gatunki i handel nimi

Choć rodzaj jest liczny w gatunki, w hodowlach występują przedstawiciele zaledwie kilku z nich. Cztery są dość często spotykane w hodowlach. Mowa tu o: Lasiodora parahybana (Mello-Leitao, 1917), Lasiodora stritipes (Ausserer, 1871), Lasiodora difficillis (Mello-Leitao, 1921), Lasiodora klugi (C. L. Koch, 1841). W hodowlach europejskich spotkać można również: Lasiodora fracta (Mello-Leitao, 1921), Lasiodora itabunae (Mello-Leitao, 1921) i Lasiodora subcanens (Mello-Leitao, 1921). Należą one jednak do rzadkości i według dostępnej nam wiedzy nie są jeszcze rozmnażane w niewoli.

Charakterystyka

Polska nazwa pająków tego rodzaju to „ptaszniki olbrzymie”. Pochodzi ona od rozmiarów osiąganych przez dojrzałe samice. Wśród czterech najczęściej spotykanych w hodowli gatunków, wszystkie osiągają imponujące rozmiary ciała, przekraczając 10 cm długości już u kilkuletnich samic.

Jak wszystkie ptaszniki, są aktywne głównie nocą. Prowadzą naziemny tryb życia. W naturze chronią się w wykopanych przez siebie norach lub pomiędzy korzeniami drzew. Znane są z zamiłowania do wspinaczek. Dlatego też terrarium dla pająka tego rodzaju powinno być odpowiednio przystosowane. Nie może być ono wysokie, gdyż upadek dobrze nakarmionej samicy ze ściany zbiornika grozi pęknięciem odwłoka, czego następstwem jest najczęściej śmierć Naszego podopiecznego. Za optymalne wymiary zbiornika dla dorosłej samicy przyjąć możemy 40 cm (szerokość) 40 cm (głębokość) 30 cm (wysokość). Warstwa podłoża powinna mieć grubość co najmniej 10 cm. Możemy użyć substratu z mielonego włókna kokosowego, torfu lub mieszanki tych składników. Warto zadbać o dobrą wentylację, która powstrzyma rozwój grzybów, takich jak pleśń. Wilgotność utrzymujemy na poziomie 70%, zraszając terrarium raz dziennie. Warto również zapewnić pająkowi stały dostęp do wody poprzez umieszczenie wewnątrz miseczki.

Temperatura może wahać się między 25 a 28°C, z kilkustopniowymi nocnymi spadkami. Wystrój zbiornika stanowić mogą zarówno żywe, jak i sztuczne rośliny. Przy zastosowaniu żywych roślin musimy liczyć się z tym, że pająki tego rodzaju to urodzeni ogrodnicy. Jeśli nie podoba im się roślina rosnąca w ich otoczeniu, potrafią porwać liście, a nawet wykopać ją z korzeniami. Ponadto z żywymi roślinami do terrarium dostają się zarodniki grzybów (nawet kapeluszowych). Są jednak i plusy! Poza walorem estetycznym, żywe rośliny pomagają utrzymać wilgotność na pożądanym poziomie. W naszych terrariach najdłużej utrzymały się Asplenium sp., Scindapsus sp., Syngonium sp. Dla porównania każda próba posadzenia „trzykrotki” kończy się jej usunięciem przez pająka w ciągu 10 godzin.

Jeśli zastosujemy sztuczne rośliny, należy zadbać o ich solidne przymocowanie. Kryjówkę stanowić może duży kawałek kory lub korzeń. Przedstawiciele Lasiodora spp. są bardzo żarłoczni, więc ich karmienie nie przysparza hodowcy problemów. Wielkość pokarmu zawsze musi być dostosowana do rozmiarów pająka. Młode karmimy muszką owocową, wylęgiem świerszcza i mącznika młynarka. Osobnikom o długości ciała 1 – 3 cm podajemy świerszcze, larwy mącznika młynarka, młode karaczany i szarańcze. Większe pająki możemy karmić dorosłymi świerszczami, karaczanami, szarańczami, larwami drewnojada i noworodkami gryzoni. Rozmiar ciała dorosłej samicy umożliwia polowanie na większy pokarm.
W naturze mogą to byś drobne kręgowce: węże, jaszczurki, pisklęta oraz gryzonie. Odradzamy jednak podawanie takiego pokarmu w terrarium z uwagi na zagrożenie, jakie stanowi ukąszona ofiara. Dla przykładu dorosła mysz może poważnie zadrapać ciało ptasznika. Ponadto tak duży pokarm często nie jest zjadany w całości, a sprzątanie resztek nie należy to przyjemnych czynnościi

Rozmnażanie ptaszników olbrzymich nie jest trudne. Dojrzałe płciowo samce nie różnią się ubarwieniem od samic. Osiągają rozmiary 7 cm długości ciała i blisko 20 cm w rozstawie odnóży. Są wyposażone w bulbusy na nogogłaszczach oraz haki na goleniach I pary odnóży. Dorosłe pająki należy obficie karmić kilka tygodni po linieniu. Podczas łączenia pary najlepiej jest umieścić samca w terrarium samicy. Gdy rozpocznie tupanie o podłoże, ona powinna odpowiedzieć tym samym. Brak takiej reakcji nie wróży dla samca najlepiej. Nawet dobrze nakarmiona samica bywa agresywna w stosunku do partnera. Po udanej kopulacji samiec bardzo szybko wybiega z terrarium. W ciągu najbliższych dni powinien napełnić narządy kopulacyjne świeżym nasieniem. Z naszych doświadczeń wynika, iż próby kopulacji należy przeprowadzić kilkakrotnie. Zwiększy to ilość zapłodnionych jaj w kokonie.

Samica składa kokon 2-4 miesiące po udanej kopulacji. Następnie troskliwie się nim opiekuje. W kokonie odebranym po ok. 30 dniach powinniśmy znaleźć pająki w stadium nimfy I. Kolejną wylinkę przechodzą po ok. 2 tygodniach. W stadium nimfy II w temperaturze 28°C pozostają 40 dni. Ptaszniki tego rodzaju znane są z kokonów licznych w młode. Rekordowo może być ich nawet 2000, choć zwykle liczba ta waha się ok. 1000. Tak duża liczba młodych ma bezpośredni wpływ na ich wielkość w pierwszych stadiach rozwojowych. Mimo iż mamy do czynienia z ptasznikiem olbrzymim należy pamiętać, że w stadium L1 jego całkowita długość często nie przekracza 1 cm. Młode rosną bardzo szybko. Obficie karmione mogą już w pierwszym roku wylinieć 11 razy osiągając długość ciała 5 cm.

Jako przedstawiciele podrodziny Theraphosinae dysponują słabą toksyną. Wykazują dużą odporność na wahania temperatury i wilgotności. Szybko rosną i osiągają duże rozmiary ciała. Te wszystkie cechy czynią te pająki idealnymi na początek przygody z terrarystyką.

Popularne gatunki

Lasiodora parahybana

Nazwa zwyczajowa: Brazilian Salmon Pink

Występuje na obszarze brazylijskiej prowincji Parahyba do Norte.

W ubarwieniu dominuje kolor czarny, który blednie z upływem czasu po wylince. Sety odwłoka są długie, gęste i brązowo-czerwone. Na odnóżach sety są długie i jasne. Mieliśmy do czynienia z osobnikami, które pod wpływem nadmiaru lub niedoboru światła wybarwiały się na jasno-brązowo. Takie ubarwienie nie jest jednak cechą trwałą i po zapewnieniu zwierzęciu odpowiednich warunków wraca do normy.

Lasiodora parahybana jest jednym z największych gatunków ptaszników. Niektóre źródła podają, że samice mogą osiągnąć rozmiary 10 – 11 cm długości ciała. Moim zdaniem mogą osiągać zdecydowanie większe rozmiary. Świadczy o tym fakt, że nasza samica utrzymywana w optymalnych warunkach i karmiona obficie osiągnęła tą długość ciała w wieku pięciu lat. Biorąc pod uwagę, że będzie żyła ok. 20 lat, wylinieje jeszcze kilkanaście razy, a co za tym idzie jeszcze „trochę” urośnie. Dojrzałe samce osiągają ok. 7 cm długości ciała.

Jak przystało na żarłoczny gatunek, tempo wzrostu jest szybkie. Samce dojrzewają w wieku 2 lat (ok. L14) i żyją 8 – 14 miesięcy po ostatniej wylince. Samice osiągają dojrzałość płciową mniej więcej w 3 roku życia (ok. L16). Rozmnażanie Lasiodora parahybana jest stosunkowo łatwe. Zdarza się jednak, że nawet obficie nakarmiona samica jest agresywna wobec samca. W przypadku Naszej samicy dopiero dziesiąta próba łączenia pary zakończyła się kopulacją. Miała miejsce trzy miesiące po wylince samicy. Oczekiwanie na kokon trwało 4 miesiące.

W odebranym po 28 dniach kokonie były jaja. Nimfy I wykluły się z nich po kolejnych 4 dniach inkubacji w temperaturze 28°C. Stadium to trwało 16 dni. Pierwsze pająki w stadium L1 pojawiły się w inkubatorze po kolejnych 38 dniach. Kokon zawierał ok. 1300 jaj i był pierwszym kokonem tej samicy. Nie wykluło się 300 jaj, a ok. 100 nimf nie przeżyło inkubacji.

Ptaszniki tego gatunku charakteryzują się najczęściej dużym temperamentem. Skutkiem każdej interwencji w terrarium jest wyczesywanie przez pająka set z odwłoka. Jedynie duże terrarium z dającą poczucie bezpieczeństwa kryjówką pozwoli nam uniknąć tego zachowania. Próby ukąszenia należą do rzadkości.

Lasiodora striatipes

Nazwa zwyczajowa: Brazilian Brown Giant

Występuje na obszarze brazylijskiej prowincji Bahia.

Ciało osobników tego gatunku jest ciemnobrązowe. Długie i gęste sety mają kolor łososiowy. Wokół karapaksu występują licznie krótkie sety o tej samej barwie. Człony odnóży oddzielają wyraźne, jasne obrączki. Samice osiągają rozmiary 9 – 10 cm długości ciała. Podobnie jak w przypadku Lasiodora parahybana są to dane ogólne.

Przy zapewnieniu optymalnych warunków samice z pewnością osiągną większe rozmiary. Samce najczęściej mają 6,5-7 cm długości ciała.

Podobnie do Lasiodora parahybana przedstawiciele gatunku rosną szybko. Samce dojrzewają w wieku 2 lat. Samice w ciągu kolejnego roku.

Rozmnażanie nie sprawia problemów. W przypadku Naszej samicy pierwsza próba łączenia pary odbyła się ponad 4 miesiące po wylince samicy. Kopulacja odbyła się bez widocznych przejawów agresji. Dopiero podczas trzeciej próby łączenia, samica zaatakowała samca.

Oczekiwanie na kokon trwało 100 dni. Został on odebrany samicy po 26 dniach jej troskliwej opieki. Nimfy wykluły się w ciągu kolejnych 5 dni. Niespełna 2 tygodnie później nimfy wyliniały. Stadium nimfy II trwało 40 dni. Kokon zawierał ok. 1100 jaj. Jedynie kilkanaście z nich było niezapłodnionych. Inkubację w temperaturze 27°C przeżyło 950 pająków.

Ptaszniki tego gatunku nie należą do spokojnych. Zestresowany pająk najczęściej reaguje paniczną ucieczką. Towarzyszy temu wyczesywanie dużej ilości set, choć u dorosłych osobników obserwowane jest zdecydowanie rzadziej. Rzadko przyjmuje pozycję grożącą. Próby ukąszenia zdarzają się wyjątkowo rzadko.

Lasiodora difficilis

Nazwa zwyczajowa: Paulo Fiery Red Rump

Występuje w tropikalnych lasach Brazylii.

Ciało pająków tego gatunku jest grafitowe. Długie i gęste sety odwłoka są bladoczerwone, na odnóżach zaś kremowe. Poszczególne człony odnóży oddzielają wyraźne, jasne obrączki. Podobna obręcz widoczna jest wokół tarczki grzbietowej. Samice osiągają rozmiary 9 – 10 cm długości ciała i 25 cm w rozstawie odnóży. Dorosłe samce najczęściej ok. 7 cm, a w rozstawie odnóży ok. 20 cm.

Wzrost przebiega podobnie jak u Lasiodora parahybana. Samice dojrzewają po ok. 3 latach, samce nieco wcześniej. Rozmnażanie tego gatunku nie jest trudne. Nasza samica, mimo obfitego karmienia, przejawiała agresję wobec samca przy każdej próbie łączenia. Jedna z nich zakończyła się kopulacją. Na kokon oczekiwaliśmy 99 dni.

Został on odebrany po 26 dniach. Nimfy wykluły się 35 dni po złożeniu kokonu i wyliniały 11 dni później. Stadium nimfy II trwało 40 dni. Kokon zawierał ponad 900 jaj (20% niezapłodnionych). Podczas inkubacji padło zaledwie kilka nimf.

Osobniki tego gatunku są bardzo agresywne. Zestresowane przyjmują pozycję grożącą i próbują atakować intruza. Niedorosłe pająki często wyczesują set z odwłoka.

Lasiodora klugi

Nazwa zwyczajowa: Bahia Scarlet

Występuje na obszarze brazylijskiej prowincji Bahia.

Tuż po wylince ciało pająka jest granatowe z długimi i gęstymi setami. Na odwłoku sety są intensywnie czerwone. Na pozostałych częściach ciała jasne. Poszczególne człony odnóży oddzielają wyraźne, jasne obrączki. Podobna obręcz widoczna jest wokół tarczki grzbietowej.

Samice osiągają rozmiary 10 cm długości ciała. Samce najczęściej do 7 cm. Młode osobniki, mimo obfitego karmienie, linieją rzadziej niż przedstawiciele pozostałych gatunków rodzaju (w pierwszym roku siedem razy). Niektóre źródła podają, że samice dojrzewają dopiero ok. 10 roku życia. Mamy czteroletnią samicę o długości ciała 7,5 cm. Naszym zdaniem nie jest ona jeszcze dorosła.

Nie rozmnożyliśmy dotąd tego gatunku. Można jednak przypuszczać, iż zarówno łączenie pary, oczekiwanie na kokon, jak i rozwój młodych, będą przebiegać podobnie jak u innych przedstawicieli rodzaju.

Najczęstszą reakcją na stres jest wyczesywanie set z odwłoka. To raczej płochliwy gatunek. Niemniej zdarzają się nieoczekiwane próby ataku. Wokół kryjówki wyplata dużą ilość pajęczyny, do której wyczesuje sety. Stanowi ona pewien rodzaj zabezpieczenia przed intruzami o niewielkich rozmiarach.

Uwagi

Przedstawiciele Lasiodora spp. zyskują w Polsce coraz większą popularność. Do niedawna dostępny był jeden gatunek (Lasiodora parahybana). Dziś co najmniej cztery możemy określić mianem popularnych. Być może dzięki zainteresowaniu hodowców kolejne gatunki rodzaju staną się powszechnie dostępne. Mamy nadzieję, że dzieląc się doświadczeniami, choć w małym stopniu przyczynimy się do poszerzenia grona hodowców „olbrzymów”.

 

Opracowanie i źródła informacji

Aleksandra Kowalczykowska, Paweł Petrykowski

Artykuł ukazał się w numerze 7 Dracomagazyn (listopad 2007).

Liczba wyświetleń: 9041