Leiurus quinquestriatus

Gatunek został opisany przez niemieckiego przyrodnika i zoologa Christiana Gottfrieda Ehrenberga w 1828 roku, jednak początkowo nosił miano Androctonus quinquestriatus. Ehrenberg opisał gatunek z Hemprich’em (niemieckim zoologiem, lekarzem, odkrywcą i badaczem Erytrei, urodzonym w 1796 roku w Kłodzku, gdzie spędził swoje dzieciństwo i wczesną młodość. Studiował medycynę we Wrocławiu i Berlinie, gdzie poznał Ehrenberga). Jednak przez wiele lat większość twórców takich jak: Kraepelin(1891), Vachon(1949), (1952) Levy i Amitai(1980), Francke(1985), Sissom(1990) przypisywali autorstwo i datę zarówno rodzaju, jak i gatunku do zasługi Hemprich i Ehrenberg(1829). Sporną sytuację dotyczącą prawidłowego autora i daty publikacji ostatecznie opisał i wyjaśnił Braunwalder i Fet (1998). W czasie gdy powstał oryginalny opisu stworzony przez Ehrenberg (1828), Leiurus uznano za podtyp Androctonus. Kilka kolejnych autorów np. Kraepelin(1891) z kolei uważało, że Leiurus jest synonimem rodzaju Buthus (Leach 1815). Wreszcie Vachon (1949) stworzył oddzielny rodzaj tylko z jednego dotychczas gatunku Leiurus quinquestriatus. Po czym uznał za ważne dwa podgatunki: Leiurus quinquestriatus quinquestriatus (Ehrenberg, 1828) i Leiurus quinquestriatus hebraeus (Birula, 1908). Następnie Levy et al. (1970) opisał swoje stanowisko w tej sprawie i przedstawił tabelę, która odróżniała te dwa podgatunki od siebie. Według nowo obowiązującej nomenklatury odchodzi się jednak od podgatunków (naukowcy starają się wyodrębniać z podgatunków osobne gatunki).

Gatunek ten jest importowany głównie z Egiptu, skąd trafia na rynek europejski. Mimo tego, że jest odławiany z naturalnego środowiska, dobrze aklimatyzuje się w terrarium. Obecnie liczba osobników urodzonych w niewoli ciągle wzrasta zatem ich dostępność rośnie. Leiurus quinquestriatus jest jednym z najczęściej spotkanych skorpionów z rodziny Buthidae w amatorskich hodowlach.

Nazewnictwo

Nazwa amerykańska: Death Stalker

Systematyka
Gromada:	pajęczaki (Arachnida)
Rząd:	skorpiony (Scorpiones)
Rodzina:	Buthidae
Rodzaj:	Leiurus
Gatunek:	Leiurus quinquestriatus
Warunki hodowli
Wilgotność	~40-60%
Temperatura w dzień:	~28-30°C
Temperatura w nocy:	~20°C
Terrarium	25x25x30 cm

Rodzaj Leiurus

Obecnie w skład rodzaju Leiurus (Ehrenberg, 1828) wchodzą następujące gatunki:

Leiurus abdullahbayrami (Yagmur, Koc & Kunt, 2009)
Leiurus jordanensis (Lourenço, Modry & Amr, 2002)
Leiurus nasheri (Kovařík, 2007)
Leiurus quinquestriatus (Ehrenberg, 1828)
Leiurus savanicola (Lourenço, Qi & Cloudsley-Thompson, 2006)

Występowanie

Leiurus quinquestriatus jest spotykany w północnej Afryce, Środkowym Wschodzie. Gatunek występuje w krajach takich jak: Algieria, Bahrajn, Czad, Egipt, Etiopia, Libia, Mali, Niger, Somalia, Sudan, Tunezja, Irak, Izrael, Jordania, Kuwejt, Liban, Oman, Iran, Pakistan, Katar, Arabia Saudyjska, Syria, Turcja, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Jemen.

Biotop

Gatunek ten występuje przede wszystkim na suchych terenach oraz obszarach pustynnych, gdzie warunki są ekstremalnie trudne. Często jako naturalne schronienie służą mu płaskie kamienie, bądź wydrążone niewielkie norki.

Wygląd

Dominującym kolorem jest żółty, z wyraźnie ciemniejszym piątym segmentem metasomy. Gatunek ten osiąga spore rozmiary, dorastać może nawet do 11 cm.

Ciekawostki

Pośród tego gatunku przez lata kształtowały się liczne mity związane z zachowaniem oraz siłą jadu. Warto rozważyć i poddać prawdziwości kilka z nich. Najczęściej słyszanym jest to, że skorpion atakuje własny cień. Mit ten jest skrupulatnie powtarzany w większości przez osoby nie mającego żadnego kontaktu z tym gatunkiem skorpiona. Osobiście nigdy nie miałem możliwości zaobserwowania takiego zjawiska.
Następnym mitem jest to, że mioty przekraczają setkę osobników – mimo iż mioty u tego gatunku są stosunkowo liczne, to nie udało mi się dojść do żadnych potwierdzonych i udokumentowanych źródeł, gdzie liczba młodych osobników zbliżyła się do setki.

Kolejny mit to nadzwyczajna agresja skorpiona – kwestia agresywności jest w znaczmy stopniu cechą osobniczą, jednak faktem jest, że niektóre gatunki słynną z waleczniejszego temperamentu, tak jest w tym przypadku, jednak pogoni za człowiekiem nie należy traktować poważnie. Skorpion atakuje w obronie własnej, nigdy bez powodu, w momencie kiedy zdaję sobie sprawę, że nie ma szans w konfrontacji to wybiera ucieczkę.

Zachowanie

Charakteryzuje się również szybkością i zwinnością, a cechy te nie rzadko idą w parze z agresją. Zaniepokojony jest w stanie bez ostrzeżenie przejść do gwałtownego ataku. Gatunek ten często używa swojej metasomy, wiedząc doskonale, że dysponuje silną bronią jaką jest jad. Jad skorpiona jest jednak bardzo cenny, nie zawsze podczas ataku skorpion uwalnia toksyny zawarte w jadzie, bywa, że stosuje tak zwane suche ukąszenia, które mają na celu odstraszenie i zniechęcenie przeciwnika. Jak każde zwierzę, skorpiony są zwierzętami nieprzewidywalnymi, kierującymi się instynktem, dlatego nie należy niepotrzebnie drażnić a co gorsza operować przy tym gatunku gołymi rękoma. Nawet wtedy, jak trafi nam się spokojny osobnik, nigdy nie mamy pewności jak zareaguje na bodźce jakie będą do niego docierać. W większości przypadków zaniepokojony skorpion woli uciec do swojej kryjówki i oszczędzić niepotrzebnej konfrontacji.

Hodowla grupowa

Można trzymać w niewielkich grupach.

Siła jadu

Ofiary śmiertelne są przede wszystkim wynikiem zaistniałej dysfunkcji układu krążenia i układu oddechowego. Zgłaszany poziom toksyczności LD50 to 0.16-0.50 mg/kg. Wskazuje to, że gatunek ten posiada jeden z najbardziej toksycznych jadów opisanych wśród skorpionów. Jad tego gatunku może być śmiertelny u niemowląt i małych dzieci, ze względu na skutki, które są w znacznym stopniu zależne od masy ciała. Zgony wśród osób dorosłych są rzadkie. Powodem tego jest średnia ilości jadu jaką skorpion jest wstanie zaaplikować, czyli około 0.225 miligrama. Jest to niewiele w stosunku do co niektórych, teoretycznie mniej groźnych przedstawicieli rodziny Buthidae.

Naukowcy przeprowadzili wiele badań dotyczących jadu Leiurus, jednak mimo to wiele kwestii do dzisiaj pozostaje niejasnych oraz kontrowersyjnych.

Długość życia

Długość życia tego gatunku, jak większości z rodziny Buthidae, wynosi ok. 4-6 lat. Zależna jest od częstotliwości karmienia i temperatury jaka panuje w terrarium. Przy optymalnych warunkach długość całkowitego życia powinna zmieścić się w przedziale podanym wyżej, natomiast jeżeli warunku nieco odchodzą od optimum to zależnie skracamy, bądź nieco wydłużamy długość życia.

Terrarium

Dla dorosłej pary w zupełności wystarczy terrarium o wymiarach 30×30 cm. Dla skorpiona wysokość nie ma większego znaczenia, ponieważ nie potrafi on spinać się po gładkich powierzchniach, jednak dla naszego bezpieczeństwa im wyższe tym lepsze, dlatego że skorpiony te słyną z umiejętności podtrzymywania się na metasomie, co znacznie zwiększa ich zasięg (preferowane minimum 25 cm), zminimalizuje to ryzyko ukąszenia. Najlepiej sprawdzają się terraria otwierane od góry tzw. typu czeskiego, są one wygodniejsze przy manipulacji oraz bezpieczniejsze dla nas. Jako podłoże najlepiej użyć mieszanki różnych piasków. Piasek zawsze staramy się dopasować kolorystycznie do skorpiona, tak aby miał możliwość kamuflowania się. Należy również pamiętać, że skorpiony te podkopują się dlatego też warto pomyśleć o takiej mieszance piasków, która zbyt łatwo się nie przesypuje. Idealnym rozwiązaniem jest mieszanka piasków o różnych rozmiarach. Młode osobniki trzymamy w odpowiednio małych pojemnikach. Warto pomyśleć o kryjówce, w której za dnia będzie skorpion przebywał. Kryjówkę możemy stworzyć używając kamieni, należy jednak zwrócić uwagę na stabilność takiej konstrukcji, ponieważ podczas manipulacji istnieje ryzyko przypadkowego zsunięcia się owych kamieni i przygniecenia naszego skorpiona. Zatem warto ograniczyć budowanie różnych konstrukcji z niepewnych kamieni i zastąpić je jednym większym kamieniem o płaskiej strukturze, dzięki temu skorpion z łatwością będzie mógł się podkopać pod niego. Ponadto jako kryjówkę możemy użyć kawałków kory, korzenia, doniczek lub odpowiednie spreparowanego kokosu.

Temperatura

Skorpion w dzień wymaga temperatury ok. 28-30°C, w nocy powinna spadać o kilka stopni i może sięgać temp. pokojowej, nawet ok. 20°C, co będzie w niewielkim stopniu symulować naturalne warunki środowiska, które skorpion zamieszkuje.

Wilgotność

Wilgotność powinna utrzymywać się w przedziale 40-60%. Gatunek jest odporny na zmienne warunki panujące w terrarium, oraz umie przetrwać warunki różne od optymalnych bez uszczerbku na zdrowiu. Należy jednak pamięć, że przy podwyższonej wilgotności zwiększamy szansę powstania grzybicy. Za wysoka wilgotność może również spowodować rozwój pasożytów. W dłuższym okresie pasożyty doprowadzą do zgonu naszego osobnika. Raz na jakiś czas preferuję się delikatnie zraszanie bocznej ścianki terrarium. Zraszamy jak najbliżej podłoże tak, aby skorpion mógł swobodnie spijać wodę z szyby lecz przy tym zabiegu nie zraszamy raczej podłoża, które powinno pozostawać suche. Jeśli jednak zdecydujemy się na jego zraszanie należy pamiętać o tym żeby podłoże zostało zwilżone delikatnie.

Dymorfizm płciowy

Liczba ząbków na pektynach wynosi:

samica: 26-29
samiec: 31-36

Pektyny samca zazwyczaj są większe w długości oraz posiadają dłuższe ząbki.

Rozmnażanie

Rozmnażanie u tego gatunku nie sprawia problemów. Ciąża samicy trwa średnio około 4-5 miesiące. Jest to w znacznym stopniu zależne od warunków jakie panują w terrarium. Podczas ciąży samice potrzebują nieco podwyższonego poziom wilgotności. Liczba młodych w poszczególnych miotach samic może się różnić, dlatego też ciężko sprecyzować dokładną liczbę osobników. Mioty natomiast są w większości przypadków liczne, sięgając zazwyczaj kilkadziesiąt sztuk. Młode osobniki po raz pierwszy linieją na grzbiecie samicy, po czym stają się samodzielne. Pierwszej wylinki należy spodziewać się po okołu 1-2 tygodniach, wtedy też skorpiony są tzw. L2 i należy je przełożyć do osobnych pojemników.

Uwagi

Jest niewątpliwie prawdą, że wiele informacji dotyczących tego gatunku zostało upiększonych i przesadzonych w różnym stopniu, jednak faktem jest, że gatunek ten posiada jeden z najbardziej toksycznych jadów określonych wśród bezkręgowców, dlatego też początkujący hodowca nie powinien mieć kontaktu z tym skorpionem.

Jak większość gatunków pustynnych skorpionów, tak i ten jest bardzo wrażliwy na zbyt dużą wilgotność, która w późniejszym czasie może spowodować grzybice. Dlatego warto zwracać uwagę na ślady grzybicy przy jego zakupie, ponieważ walka z tą chorobą jest trudna, a operacje jakie będziemy musieli wykonać wymagają pewnej ręki i przy nieumiejętnym obchodzeniu się nie trudno o ukąszenie.

Opracowanie

Opracowanie i źródła informacji
Opracował: Adam Indrycha – „Ad90Am” Na podstawie:

Własnych doświadczeń

Stron internetowych:

http://www.venomlist.com
http://www.ntnu.no/ub/scorpion-files

Literatury:

Use of Leiurus quinquestriatus Venom in Treatment and Early Identification of Malignant Gliomas. Robin Dahman, CLFS 640
The efects of lignocaine on actions of the venom from the yellow scorpion„Leiurus quinquestriatus” in vivo and in vitro A.J. Fatania, A.L. Harveyb, B.L. Furmanb, E.G. Rowanb
Comparison of chela size and pincer force in scorpions; getting a first grip
A. van der Meijden, A. Herrel & A. Summers

Liczba wyświetleń: 9626