Litoria caerulea – rzekotka australijska

Litoria caerulea – rzekotka australijska

Gatunek po raz pierwszy sklasyfikował White w 1790 roku.

Nazewnictwo

Nazwa polska: Rzekotka australijska, australorzekotka szmaragdowa, rzekotka szmaragdowa, litoria wielkopalca
Nazwa angielska: The Australian Green Tree Frog, Green Tree Frog, White’s Tree Frog, Dumpy Tree Frog
Nazwa niemiecka: Korallenfinger-Laubfrosch
Nazwa czeska: Rosnice siná

Synonimy

• Rana caerulea (White, 1790)
• Rana austrasiae (Schneider, 1799)
• Hyla cyanea (Daudin, 1803)
• Rana coerulea (Daudin, 1803)
• Hyla cyanea (Peron, 1807)
• Hyla irrorata (De Vis, 1884)
• Litoria caerulea (White, 1790)

Systematyka

Należy do rodziny rzekotek (Hylidae), do rodzaju rzekotek australijskich (Litoria). Jako pierwszy gatunek ten opisał John White w 1790 roku, stąd też angielska nazwa tego płaza (White’s Tree Frog). Łacińska nazwa gatunku, caerulea sugerująca niebieski kolor płaza, powstała wskutek tego, że pierwsze okazy, które trafiły do Europy w końcu XVIII w., w trakcie transportu zmieniły barwę z zielonej na niebieską pod działaniem substancji konserwującej.

Wygląd

Rzekotka australijska osiąga rozmiary od 8-12 cm (maksymalnie 15 cm). Samce są nieco mniejsze od samic. Płazy te są bardzo duże, masywne i leniwe (najczęściej ich żywsze ruch możemy zaobserwować jedynie podczas podawania pokarmu) Szeroka głowa, okrągły pysk i lekko uniesiony kącik ust sprawiają, że żabka sprawia wrażenie pozornie uśmiechniętej. Błona bębenkowa (tympanum) widoczna za okiem, nad kącikiem ust i częściowo przykrywa ją fałd skórny. Palce kończyn przednich połączone błoną pławną w 1/3, natomiast tylnych w 3/4 długości. Posiada duże oczy ze srebrno- bądź złoto-metaliczą tęczówką oraz poziomo usytuowaną źrenicą. Oko posiada także czarny obrys. Ich ubarwienie zależne jest od samopoczucie, panujących warunków i cech osobniczych, waha się od zielonego, przez turkusowe, aż do brązowego. Na skórze grzbietu, która sprawia wrażenie gumowej mogą pojawić się białe plamki z ciemniejszą obwódką. Strona brzuszna rzekotek jest biała lub kremowa i posiada bardziej brodawkowatą strukturę niż grzbiet. Palce obu kończyn zaopatrzone w duże przylgi, dzięki którym żaby mogą swobodnie wspinać się po drzewach oraz płaskich powierzchnia taki jak szyby, plastik itp. Jeśli chodzi o różnicowanie, to rzekotka australijska może być mylona z Litoria splendida lub Litoria infrafrenata. Rzekotki pomimo że posiadają płuca, pobierają tlen także przez skórę. Aby jego pobór był wystarczający, żaby muszą zachować odpowiednią wilgotność powierzchni ciała. Ponadto wydzielina skórna tych płazów zawiera peptydy o działaniu antybakteryjnym i antywirusowym oraz związki o charakterze hormonalnym.

Linienie

Linienie u rzekotek odbywa się regularnie. Proces ten przebiega szybko, co utrudnia jego zaobserwowanie podczas codziennego kontaktu z płazem. Możliwość obserwacji utrudnia także fakt, że oskórek Litoria jest cienki i przeźroczysty. Żaby całkowicie zjadają swoją wylinkę (prawdopodobnie zawiera ona cenne składniki odżywcze).

Zagrożenie wyginięciem

Niskie ryzyko. Australijskie prawo chroni wszystkie rodzime gatunki zwierząt, w tym także rzekotkę australijską. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje ją do kategorii niższego ryzyka i traktuje jako gatunek najmniejszej troski, ze względu na szeroki zasięg występowania i brak postępującego zagrożenia. Wielkość populacji zamieszkującej tylko region Australii szacuje się na większą niż 50000 osobników dorosłych. W ciągu ostatnich 50 lat rozmiar tamtejszej populacji jest stabilny, a nawet wykazuje tendencję stopniowego wzrostu liczby osobników. Obszar geograficzny Australii, jaki zamieszkuje rzekotka australijska jest większy niż 1,000,000 km².

Długość życia

Od 15 do 20 lat, rekord tego gatunku jeśli chodzi od długość życia odnotowano w londyńskim zoo (Slavens i Slavens, 1994) i wynosił dwadzieścia lat.

Aktywność

O zmierzchu i nocą, dzień przesypiają w komfortowym dla siebie miejscu. Oswojone żerują także w ciągu dnia.

Występowanie

Rzekotki zamieszkują północną i wschodnią Australię (w szczególności Queensland), południową Nową Gwineę oraz okoliczne wyspy. Gatunek introdukowano do USA i Nowej Zelandii. W Stanach Zjednoczonych zamieszkuje on jedynie dwa obszary na Florydzie, gdzie znalazł się prawdopodobnie w wyniku handlu i ucieczek z hodowli. W Nowej Zelandii nie widziano osobnika tego gatunku od lat pięćdziesiątych XX wieku. Spotkać je możemy w tropikalnych lasach deszczowych tych obszarów. Większość życia spędzają na drzewach oraz krzewach w okolicach zbiorników wodnych. Rzadko schodzą na ziemię, głownie w okresie godowy by złożyć skrzek. Obecnie tego płaza możemy spotkać go także w okolicy gruntów uprawnych oraz środowisk domowych (przebywają np. w toaletach) wyżej wymienionych regionów, a związane jest to z ingerencją człowieka w ich naturalne środowisko. Zobacz: Mapa zasięgu występowania.

Żywienie

Litoria caerulea żywi się głownie insektami. W naturze poluje głównie na muchy, gąsienice, chrząszcze i pająki. Jej ofiarami padają także mniejsze płazy. W terrarium można je karmić świerszczami (Acheta domestica, Gryllus assimilis, Gryllus bimaculatus), szarańczą, dżdżownicami, karaczanami (Blaptica dubia, Periplaneta americana), muchami, larwami mącznika młynarka oraz noworodkami mysimi. Są to żarłoczne płazy i należy uważać, żeby ich nie przekarmić. Otyłość prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych płaza i skraca mu życie. Młode karmimy codziennie, dorosłe, co 2-3 dni. Pokarm wzbogacamy preparatami mineralno-witaminowymi, aby utrzymać płaza w lepszej kondycji i zapobiec krzywicy u młodych. Oswojone przyjmują pokarm w ciągu dnia, również z pęsety. Rzekotka polując skacze na potencjalną ofiarę i łapie ją szybkim wyrzutem lepkiego języka, następnie przytrzymuje pożywienie silnymi przednimi kończynami, a podczas jego połykania, gałki oczne zapadają się w oczodoły dzięki czemu przepychają pokarm do przełyku.

Terrarium

Pionowe terrarium typu wilgotnego, wyposażone w różnego rodzaju konary, liany, tyczki bambusowe, mocne rośliny (Philodendron, Schefflera, Scindapsus) służące do przesiadywania i wspinania. Rośliny w terrarium trzeba dość często wymieniać ponieważ ulegają stratowaniu przez ogromne żaby. Terrarium dla rzekotek ze względu na panującą wewnątrz wysoką wilgotność powinno być dobrze wentylowana, aby nie rozwinęła się pleśń ani procesy gnilne. Otwór wentylacyjny nie powinien być jedna za duży, w przeciwnym razie wilgotność względna powietrza zbyt szybko ulegnie obniżeniu. Korzystne jest także umieszczenie otworu pod przednią szybą, gdyż wznoszące się powietrze będzie zapobiegać jej parowaniu. Wielkość terrarium dla 3-4 osobników to 50x50x80 cm (oczywiście im większe terrarium tym lepiej). Rzekotki te nie wymagają aż tak dużego i przestronnego terrarium jak L. infrafrenata ze względu na leniwy i ospały sposób bycia. Ściany boczne i tylną należy zasłonić, aby płaz czuł się bardziej komfortowo w swoich czterech ścianach, do tego celu można użyć korek ekspandowany lub innego rodzaju materiały (należy jednak pamiętać, aby materiał ten był odporny na wysoką wilgotność, polecany prze zemnie korek świetnie się sprawdza). Tańszą metodą zasłonięcia ścian zbiornika jest obklejenie go zewnętrznie fototapetą. Osłona ścian terrarium zwiększa także końcowy efekt estetyczny. Zbiornik musimy zaopatrzyć także w cześć wodną o głębokości 5-10 cm (żabki korzystają ze zbiorniczka dość regularnie, ponadto podnosi to wilgotność w terrarium). Wodę wymieniamy codziennie, jeśli znajdują się w niej odchody natomiast, jeśli ich brak to możemy wybrać tylko część wody i dolać świeżej, lecz bezwzględnie musimy wykonywać te czynność co drugi dzień. Jako podłoże stosujemy różnego rodzaju ściółek do terrariów wilgotnych np.: torf, wermikulit, włókna kokosowe, mchu itp. Unikamy podłoża suchego takiego jak piasek, który przykleja się do płaza i może spowodować jego szybkie odwodnienie. Rzekotki te bardzo brudzą, wiec codziennie wybieramy świeże odchody, czynności te ułatwia zastosowanie mchu jako większej części podłoża. W wilgotny terrarium zaleca się podłożenie kilkucentymetrowej warstwy drenażowej z grubego żwiru, zbierającej nadmiar wody pochodzącej ze zraszania, co zapobiega zabagnieniu podłoża. Rzekotki australijskie przywiązują się do raz wybranego miejsca pobytu i stale do niego wracają, dlatego też nie zaleca się częstych zmian wystroju terrarium (jeśli zmieniamy wystrój zbiornika, to pozostawmy te elementy, na których płaz najczęściej przebywa).

Temperatura

W dzień 24-30°C, (na wyspie ciepła nawet do 35°C), nocą 20-22°C (pokojowa). Temperatura w nocy nie powinna jednak spaść poniżej 20°C. Do tego celu używamy kabli lub maty grzewczej zamontowanej pod zbiornikiem lub na jego tylnej ścianie.

Oświetlenie

Cykl 10-12 godzin. Do oświetlaniom stosujemy świetlówki o odpowiedniej mocy dostosowanej do wielkości terrarium (z UVB lub bez). Musimy pamiętać, aby w terrarium były także miejsca zacienione, w których rzekotka będzie mogła się schować.

Wilgotność

W dzień w granicach 60-70%, nocą nieco wyższa (około 80%). Odpowiednią wilgotność uzyskujemy zraszając terrarium 2 razy w ciągu dnia letnią wodą. Wilgotność podnosi także obecność żywych roślin, zbiornika wodnego, strumyka czy wodospadu. Świetnym urządzeniem do podniesienia wilgotności oraz efektu wizualnego jest zainstalowanie ultradźwiękowego generatora pary (fogger).

Dymorfizm płciowy

Rozpoznanie płci u rzekotek jest trudne. Samce osiągają mniejsze rozmiary oraz masę ciała, w odróżnieniu od samic. Różnicę widać także w szerokości głowy, która u samic jest bardziej owalna i mniej ostro zakończona niż u samców. Przedstawiciel płci męskiej posiadają bardziej rozbudowane podgardle, które umożliwia im wydawanie odgłosów w porze godowej (zdarza się, że samice także się odzywają, lecz są to zazwyczaj pojedyncze dźwięki, które łatwo odróżnić od rechotania samca w okresie godowym).

Rozmnażanie

Dojrzałość płciową osiągają w wieku 2 lat (niekiedy już po roku). Jeżeli planujemy rozmnożyć rzekotki, to zaleca się odczekanie, aż żabki osiągną wiek 3 lat. Wcześniejsze próby inicjacji zbliżenia płciowego i rozrodu mogą kończyć się niepowodzeniem. Udana reprodukcja tego gatunku w niewoli bez zastosowania kuracji hormonalnej jest trudna, lecz możliwa do zrealizowania. Jeśli chcemy rozmnożyć Litoria caerulea musimy hodować większą grupę osobników, ponieważ rywalizacja także stymuluje zachowania rozrodcze. Najlepiej sprawdza się stado złożone z większej ilości samców niż samic (np. stosunek 5:2). Jesienią (październik/listopad) zmniejszamy częstość zraszania do 2 razy dziennie. Minimalizacji ulega także częstość podawania pokarmu do 1-2 razy tygodniowo. W połowie grudnia ilość zrażeń na dobę nie ulega zmianie, natomiast pokarm podajemy już bezwzględnie raz w tygodniu (samice w tym okresie są bardzo wygłodniałe). Gdy samce zaczynają bardzo głośno rechotać, oznacza to, że musimy przenieść żabki do innego zbiornika. W tym celu używamy akwarium o wymiarach 50x50x50 cm wypełnionego wodą do wysokości 12-15 cm. oraz kilku gałęzi i roślin w doniczkach (Filodendrona). Doniczka powinna być do połowy zanurzona w wodzie, a na jej dnie nie mogą znajdować się otwory (najlepiej dodatkowo ustabilizować ją kilkoma kamieniami średnicy 3-4 centymetrów, taka fiksacja zapobiega także zabrudzeniu wody, do którego dochodzi przy przewróceniu się doniczki). Górną powierzchnię akwarium przykrywamy szybą zostawiając szczelinę szerokości 1cm w celu wentylacji. Zbiornik oświetlamy dwoma lampami fluorescencyjnymi o mocy 25W, oraz częstości oświetlania równej 12 godziną na dobę. Wodę ogrzewamy za pomocą grzałki akwariowej, utrzymując temperaturę na poziomie 28-29°C. Zbiornik zraszamy intensywnie 3-5 razy dziennie. Ważne jest aby zaprzestać karmienia żab co najmniej 3 dni przed przeniesieniem ich do akwarium, ponieważ ich odchody mogą spowodować zlepianie i uszkodzenia skrzeku. Rzekotki mogą przebywać w tym zbiorniku maksymalnie tydzień (w tym okresie ich nie karmimy), jeśli nie składają jaj przenosimy je z powrotem do terrarium, w którym zostają nakarmione. Możemy odczekać pewien okres aż pokarm zostanie strawiony i spróbować ponownie przenieś je do akwarium. Rzadko zdarza się tak, że samica składa jaja za pierwszym razem po przeniesieniu do nowego zbiornika, zazwyczaj dzieje się to podczas 2-3 próby, lecz czasami wszystkie próby kończą się niepowodzeniem. Podczas krycia samiec obejmuje samice w sposób typowy dla płazów bezogonowych. Jedna samica może złożyć od 2000-3000 jaj w porcjach po 150-300 sztuk. Jaja mają wielkość 1,1-1,4 mm i otoczone są przezroczystą, galaretowatą masą. Pierwszą rzeczą jaką należy zrobić to przenieść dorosłe osobniki do terrarium. Należy to zrobić bardzo ostrożnie, aby żaby nie skoczyły na skrzek powodując jego uszkodzenie. Następnie należy obniżyć temperaturę wody do 26-27°C, zwiększyć szparę otworu wentylacyjnego, aby unikną nadmiernej wilgotności wewnątrz zbiornika oraz zaopatrzyć go w filtr napowietrzający. Po około 2 dniach kijanki wykluwają się z zapłodnionych jaj, zwykle jest to około 90% z całości. Następnego dnia zaczynają już jeść, a posilają się niezapłodnionymi jajami oraz pozostałością tych z których się wykluły.

• Hodowla kijanek

  Trzymamy świeżo wykluty kijanki w akwarium rozpłodowym przez okres około tygodnia pozwalając im zjadać wszystkie pozostałości jaj. Następnie przenosimy je do akwarium o wymiarach 50x100x50 cm, wypełnionego wodą do poziomu poniżej 30 cm. Temperaturę wody utrzymujemy na poziomie 26-27°C. Musimy mieć przygotowane dwa identyczne zbiorniki, jeden w którym trzymamy wszystkie kijanki, natomiast drugi pusty z odstaną wodą. Co 4-5 dni (czasami częściej, jeśli zachodzi taka potrzeba) łapiemy i przenosimy wszystkie kijanki do akwarium ze świeżą wodą. Następnie czyścimy pierwszy zbiornik (tylko wodą, nie używamy żadnych środków chemicznych), napełniamy wodą i pozostawiamy do kolejnej zmiany. Korzystamy z wody z kranu, która musi odstać co najmniej 24 godziny, zanim umieścimy w niej kijanki. Zmiana wody w pojemniku z kijankami jest bardzo ważna, nawet jeśli woda wygląda na czystą, ponieważ większe kijanki wydzielają substancje hamujące rozwój tych mniejszych, co prowadzi do znacznych dysproporcji wielkościowych w grupie. Za każdym razem po przeniesieniu kijanek od razu podajemy im pokarm. Akwarium powinniśmy zaopatrzyć także w filtr akwariowy (o niezbyt dużej mocy, aby nie dochodziło do zasysania kijanek), kamień napowietrzający oraz kilka sztucznych roślin. Kijanki karmimy kilka razy dziennie w małych porcjach, aby uniknąć psucia się wody. Podajemy im suszony pokarm dla rybek, glonami lub zwiędłą sałatą. Kijanki rosną szybko i osiągają przed metamorfozą długość około 4 centymetrów. Ich rozwój trwa około 6 tygodni, ale w sprzyjających warunkach przeobrażenie może nastąpić już po 2-3 tygodniach( wraz z wydłużanie okresu metamorfozy maleje szansa na przeżycie kijanek). Wygląd kijanki zmienia się w trakcie rozwoju. Jej długość mieści się w zakresie od 0,8 do 4,4 cm. Larwy przyjmują kolor ciemno brązowy, oliwkowo-brązowy, bądź półprzezroczysty z domieszką brązu i złota (ubarwienie zależne od siedliska). Młode żabki mają w przedziale 1,5-2 centymetrów długości ciała, a na ich głowie możemy zaobserwować charakterystyczne dla młodych osobników tego gatunku czarne zabarwienie. Wśród żabek znajdują się zarówno osobniki zielone jak i brązowe, ze stopniową przewagą ubarwienie tej pierwszej grupy.

• Hodowla młodych żabek

  Trzymamy 50-100 świeżo przeobrażonych rzekotek w higienicznie urządzonym terrarium o wymiarach 40x40x30 cm., gdzie zamiast podłoża stosujemy wilgotną ligninę bądź bibułę. W zbiorniku umieszczamy pod pewnym kątem 1-2 płyty z tworzywa sztucznego(10×30 cm), zwiększając w ten sposób powierzchnię wewnętrzną terrarium. Tak przygotowany pojemnik jest łatwy w oczyszczaniu. Zbiornik zraszamy wodą codziennie, jego całkowite czyszczenie odbywa się co 4-5 dni, w przeciwnym razie rzekotki zaczną uwierać (są bardzo nieodporne na brak higieny). Młode rzekotki zaczynają jeść, jak tylko ich ogony zostaną całkowicie zresorbowane i w ciągu tygodnia staja się bardzo żarłoczne. Karmienie zaczynamy od podawania muszek owocowych (Drosophila hydei), następnie możemy zaoferować żabką świerszcze (Gryllus assimilis, Acheta domestica), oczywiście odpowiednio niewielkich rozmiarów. Jeśli rzekotki jedzą, to rosną bardzo szybko. Należy posortować żabki do zbiorników według ich wielkości, ponieważ kanibalizm to powszechne zjawisko u tego gatunku. Dojrzałość płciową osiągają wieku 2 lat (niekiedy odbywa się to już po roku).

Uwagi

Rzekotki australijskie są bardzo spokojne i ociężałe, jakiekolwiek szybsze ruchy możemy zaobserwować jedynie podczas karmienia. Przed kontaktem z żabką należy umyć ręce, aby nie zaszkodzić naszemu podopiecznemu, ponieważ całkiem nieświadomie na naszych dłoniach mogą znajdować się rożnego rodzaju substancje, które są przeciwwskazane do kontaktu ze skóra płaza. Ponadto Litoria caerulea jest odporny zwierzęciem dlatego też poleca się ją początkującym hodowcom.

Płaz znacznie mniej żywotny niż rzekotka nowogwinejska. Wiele osób pyta czy można łączyć oba gatunki Litoria, odpowiem tak. Łączenie obu tych płazów jest możliwe, ponieważ zamieszkiwane przez nie regiony geograficzne w większości się pokrywają, co wiąże się z podobnymi a wręcz identycznymi wymaganiami związanymi z hodowlą w terrarium. Ponadto oba gatunki mają podobne gabaryty, co jest kolejnym argumentem na tak, jeśli chodzi o chów razem. Jedynie, na co należy zwrócić uwagę to karmienie, gdyż infrafrenata jest bardziej ruchliwa i będzie wyjadała wszystkie insekty leniwej caerulea (rozwiązaniem z tej sytuacji jest karmienie rzekotek australijskich z pesety lub podkładanie im pokarmu pod pysk). Należy zwrócić także uwagę, aby nie występowały duże różnice co do wielkości poszczególnych osobników, ponieważ wśród rzekotek występuje kanibalizm, nawet u osobników tego samego gatunku. Podstawą do trzymania obu żabek razem jest przestronne terrarium, by każda jeśli będzie miała na to ochotę znalazła swój własny kąt. Będąc w Niemczech widziałem u tamtejszych hodowców oba te gatunki w jednym terrarium (chodzi mi o dłuższy okres wspólnego bytowania), z ich sprawozdania wywnioskowałem, że przedstawiciele obu Litorii dobrze czują się w swoim towarzystwie i wspólne relacje nie wywołują u nich sytuacji stresowych (z chęcią przyjmują pokarm, nie następują u nich zmiany ubarwienia oraz nie chowają się w dwóch odległych kątach terrarium, a wręcz wspólnie przesiadują). Jednak osobiście polecam trzymanie większej ilości jednego gatunku w zbiorniku. Rzekotki australijskie rechoczą także poza okresem godowym i odbywa się to w reakcji na głośniejsze dźwięki obecne w ich otoczeniu, jak np. dźwięk ekspresu do kawy, czy głośną muzykę.
Opracowanie i źródła informacji
Opracował Konrad Pałka na podstawie własnych doświadczeń oraz w oparciu o artykuły zawarte w poniższych źródłach dydaktycznych:

1) http://www.froschfreunde.info/homepage/artberichte/litoria_caerulea.html
2) http://frogs.org.au/frogs/species/Litoria/caerulea/
3) http://www.frogsaustralia.net.au/frogs/display.cfm?frog_id=137
4) Dost Uwe „Das Kosmos-Buch Terraristik”

Liczba wyświetleń: 44344