[5]
Loading...
Naja pallida – kobra czerwona
Naja pallida (Boulenger,1896), czyli kobra czerwona, to niewielki wąż o często intensywnie czerwonym kolorze ciała wywołującym zachwyt. Zdarzają się również osobniki odmiennie ubarwione, więcej na ten temat w dalszej części artykułu.
Nazewnictwo
Nazwa angielska: Red Spitting Cobra, African Cobra
Nazwa niemiecka: Rote Speikobra
Synonimy
Naja nigricollis pallida — BOGERT 1942
Naja nigricollis pallida — LOVERIDGE 1957
Naja mossambica pallida — BROADLEY 1968
Naja mossambica pallida — HARDING & WELCH 1980
Naja mossambica pallida — TRUTNAU 1984
Naja pallida HUGHES — 1983
Naja pallida — GOLAY 1985: 47
Naja pallida — WELCH 1994: 93
Naja (Afronaja) pallida — WALLACH et al. 2009
Afronaja pallida — WALLACH et al. 2014: 11
Naja pallida — SPAWLS et al. 2018: 558
Systematyka
Status prawny
Wąż ten, tak jak wszystkie węże z rodzaju Naja, znajduje się na liście zwierząt niebezpiecznych w kategorii I. Naja pallida nie znajduję się na liście CITES oraz czerwonej liście IUCN, nie znajduje się na żadnych listach federalnych ani międzynarodowych.
Występowanie
Wąż zamieszkuje tereny północno-wschodniej Afryki od południowego Egiptu przez Sudan, Etiopię i Dżibuti do wschodnich wybrzeży Somalii i Kenii. Południową granicą zasięgu jest północna Tanzania. Jednakże przynależność systematyczna północnych populacji (Egipt i Sudan) jest wątpliwa, nie została zbadana.
Biotop
Tereny półpustynne, sawanny, również tereny podmokłe, ale głównie cieplejsze, suchsze tereny nizinne.
Długość życia
Najstarszy odnotowany osobnik w hodowli dożył 20 lat.
Dostępność
Gatunek może nie jest bardzo spopularyzowany w hodowlach, ale jest do zdobycia.
Aktywność
Młode osobniki są aktywne zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy. U dorosłych przeważa aktywność nocna, za dnia chowają się we wzgórzach termitów, stosach zarośli, starych kłodach lub w dziurach.
Wygląd
Niewielki wąż osiągający 70-150 cm długości. Przeważnie dorasta do 120 centymetrów, najdłuższy odnotowany osobnik miał 190 cm.
Wąż charakteryzujący się swym czerwonym ubarwieniem, dzięki któremu wtapia się w swoje otoczenie. Odcień jest jednak bardzo zróżnicowany, może być nawet różowawy, pomarańczowy lub brązowy. Miejscami mogą występować zielonkawe przebarwienia. Kaptur tego gatunku jest w miarę wąski i nie jest tak pokaźny jak na przykład kaptur Naja siamensis lub Naja naja. Duża część szyi pokryta jest czarnym ubarwieniem które również pozwala zidentyfikować tego węża. Posiada czarne oczy średniej wielkości i okrągłe źrenice. Liczba łusek brzusznych samców waha się w przedziale 192-218, a u samic 203-227. Liczba łusek grzbietowych na ciele mieści się w przedziale 21–27.
Jadowitość
Uzębienie typu proteroglypha. LD50 wynosi 2,0 mg/kg dootrzewnowo, całkowita zawartość białka to 188 ± 0,011µg na 200 µg suchej masy. Średnia ilość jadu w dawce waha się od 170 do 260 mg suchej masy, bez nacisku na gruczoł jadowy. Jad tego gatunku, podobnie jak u większości plujących kobr, zawiera neurotoksyny i cytotoksyny. Objawy ukąszenia obejmują ból wokół miejsca ukąszenia, pęcherze, uszkodzenie tkanek. Występuje drętwienie warg, palców i języka. Do ukąszeń dochodzi, gdy Naja pallida szuka wody bądź pożywienia i trafia pod zamieszkany teren przez ludzi.
W przypadku ukąszenia należy zdjąć pierścionki lub inną biżuterię z ugryzionej kończyny, zwłaszcza z palców, ponieważ mogą działać jak opaski uciskowe w przypadku pojawienia się obrzęku.
Gatunek znany ze swojej zdolności do „plucia” jadem w oczy napastnika. Bardzo młode osobniki używają przy tym większej ilości jadu w stosunku do masy ciała niż dorosłe. Aby wystrzelić jad, wąż napręża mięśnie wokół swojego gruczołu jadowego. Ciśnienie wypycha przez wąski przewód mały strumień jadu, który po uderzeniu w zakrzywioną powierzchnię (płaszczyznę rozprysku) znajduje ujście przez mały otwór na przodzie kłów. Gdy jad znajdzie się w oku, przez kilka następnych dni nie da o sobie zapomnieć. Rozmawiałem z osobą, która została opryskana jadem przez bardzo młodego osobnika – przez trzy pierwsze godziny odczuwała ogromny ból, a przez dwa dni widziała jak przez mgłę. Jad może powodować zapalenie spojówek lub ślepotę. We wrześniu 2011 r. opiekun węży z Przylądka Wschodniego w Południowej Afryce zmarł wkrótce po tym, jak Naja pallida rozpryskała jad na jego twarzy. Uważano, że część jadu dostała się do jego dróg oddechowych, co w połączeniu z astmą doprowadziło do wstrząsu anafilaktycznego. Sekcja zwłok nie wykazała jednak żadnych wżerów ani uszkodzeń w jamach nosowych, gardle ani płucach.
W przypadku kontaktu jadu z okiem należy jak najszybciej je przepłukać, używając wody lub mleka, które działa kojąco. Oczy należy nawadniać na przykład przez umieszczenie ich pod kranem na kilka minut, jednocześnie otwierając powieki i obracając gałką oczną. Należy również wstrzymywać się od jakiegokolwiek pocierania oka.
- Antivenom Code: SAfAVC03 Antivenom Name: Bivalent Naja / Walterinnesia Snake Antivenom Manufacturer: National Antivenom and Vaccine Production Centre Phone: ++966-1-252-0088 ext 45626, 45637. Address: P.O. Box 22490 Riyadh 11426 Country: Saudi Arabia
- Antivenom Code: SAfIBM01 Antivenom Name: Antivipmyn Africa Manufacturer: Instituto Bioclon Phone: ++56-65-41-11 Address: Calzada de Tlalpan No. 4687 Toriello Guerra C.P. 14050 Mexico, D.F., Country: Mexico
Zachowanie
Jak każdy wąż, nie atakuje bez przyczyny. Zaniepokojony podniesie się, wydłużone żebra w odcinku szyjnym pozwalają spłaszczyć szyję i rozłożyć kaptur. Gatunek znany ze swojej zdolności do „plucia” jadem w oczy napastnika, niekiedy zmieniają przy tym pozycję lub rzucają się do przodu. Trzeba pamiętać, że taki ruch jest czysto defensywny, nie jest wykorzystywany podczas polowania. Uważa się, że pomagało to przodkom uniknąć stratowania przez inne zwierzęta. Mimo że nie są to węże nadrzewne, czasami przesiadują na niskich krzewach.
Temperatura
Od 22°C do 33°C, wygrzewają się na wyspie ciepła przy której temperatura wynosi nawet 38°C. Taki gradient temperaturowy pozwala wężowi na wybieranie odpowiedniego miejsca przebywania.
Wilgotność
Waha się między 15-45%, w zależności od lokalizacji.
Oświetlenie
Dodatkowe oświetlenie jest wskazane, należy zachować rytm dobowy. Można stosować lampy emitujące UVB.
Żywienie
W naturze głównie żywią się płazami, gryzoniami, ptakami, prawdopodobnie również innymi wężami. Znane są ze zjadania kurczaków hodowanych przez ludzi. W hodowli nie sprawiają problemów z karmieniem. Naja pallida to aktywny drapieżnik poszukujący ofiary, nie czeka zakamuflowany na zdobycz, również może ją ścigać. Naja pallida opiera się głównie na bodźcach wzrokowych, drugorzędną rolę gra percepcja chemosensoryczna (odbieranie bodźców chemicznych) i termorecepcja. Używają również swojego rozwidlonego języka, gdy ten się wycofa, rozwidlone końcówki wchodzą do dwóch oddzielnych jam nosowych, zwanych narządem lemieszowo-nosowym lub narządem Jacobsona. Narząd ten przesyła informacje o substancjach chemicznych do mózgu.
Rozmnażanie
Dojrzałość płciową osiągają w wieku 3-4 lat. Węże te są jajorodne, oznacza to że składają jaja (od 4 do 18), z których po inkubacji wykluwają się młode. Okres godowy trwa od połowy wiosny do wczesnego lata, jest to powiązane z temperaturą i okresami hibernacji, kopulacja może trwać od kilku godzin do kilku dni. Ciąża trwa 3-4 miesiące. Osobnik musi być wystarczająco blisko potencjalnego partnera, aby wyczuć feromony. W ramach zalotów samce wykonują taniec, obejmuje to podnoszenie i opuszczanie głowy, kołysanie nią na boki i potrząsanie językiem. Samce również ryją swoją głową w ciało samicy. Samce podczas starć o samice podnoszą się do góry i przeplatają, próbując powalić rywala na ziemię.
Uwagi
Przy tych wężach trzeba chronić oczy, używając okularów ochronnych lub przyłbic. Należy również zwracać uwagę na dłonie, aby wystrzelony jad, który znajdzie się na nich, nie miał żadnego kontaktu z okiem (odruchowe przetarcie oka).
Opracowanie i źródła informacji
Artykuł opracował Piotr Stengritt na podstawie rozmów z Janem Sobotką oraz informacji zawartych na stronach:
https://reptile-database.
https://www.researchgate.net/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.
http://www.toxinology.com/
http://www.reptiles-of-
https://animaldiversity.org/
Korekta: Jan Jaworski
Liczba wyświetleń: 1994
