Kompleks Davus pentaloris – 12 nowych ptaszników

Kompleks Davus pentaloris – co wiemy o 12 nowych gatunkach?

Davus pentaloris to popularny gatunek ptasznika w hodowlach terrarystycznych. W ostatnim czasie dwóch arachnologów Daniela T. Candia-Ramirez oraz Oscar F. Francke przyjrzało się temu gatunkowi i w swojej publikacji pod tytułem: „Another stripe on the tiger makes no difference? Unexpected diversity in the widespread tiger tarantula Davus pentaloris (Araneae: Theraphosidae: Theraphosinae)” zapowiedzieli tym samym wiele zmian w tym taksonie. Najważniejszą z nich jest to, że Davus pentaloris został uznany za kompleks gatunków, który wstępnie oszacowano na 12 lub 15 nieopisanych jeszcze gatunków oraz D. pentaloris jako osobny, opisany już gatunek. Nowe badania stwarzają oczywiście problemy w hodowli, każdy zastanawia się jaki posiada gatunek i czy nie doszło już do powstania hybryd? Poniżej postaram się wyjaśnić krok po kroku co wiemy na chwilę obecną, na co zwracać uwagę przy sprawdzaniu jaki gatunek posiadamy i jak ta publikacja wpłynie na świat terrarystyczny.

Dlaczego Davus pentaloris zostanie podzielony?

O tym, że osobniki z gatunku D. pentaloris różnią się od siebie wspominał już Ray Gabriel w 2016 roku. Wspominał on wtedy, że niektóre osobniki różnią się od siebie wielkością, a także nieco innym wzorem na odwłoku. Na podstawie samych danych morfologicznych uznał on jednak wtedy, że jest to zwykła zmienność w obrębie gatunku.

Źródło zdjęć: Gabriel (2016)

Daniela T. Candia-Ramirez i Oscar F. Francke także wiedzieli zarówno z badania Ray’a, jak i z kilku innych raportów, że zmienność w obrębie tego gatunku istnieje. Dodatkowo szeroki zasięg występowania tego gatunku nie dawał im spokoju. Jak sami tłumaczą w publikacji ptaszniki, podobnie jak inne pająki z grupy Mygalomorphae, nie posiadają zdolności do szybkiego rozprzestrzeniania się tak jak ma to miejsce u pająków właściwych (Araneomorphae), których młode często wykorzystują swoje sieci i wiatr do transportu na duże odległości. Brak możliwości łatwego rozprzestrzeniania się skutkuje często wysokim poziomem endemizmu. Poszczególne gatunki ptaszników często przypisywane są do jednej niewielkiej lokalizacji. Szeroki zasięg występowania, a także różnice w wyglądzie sugerowały, że mamy do czynienia z wieloma gatunkami kryptycznymi, a nie z jednym gatunkiem. Stąd też badacze podjęli się szczegółowego zbadania tego gatunku.

O badaniu

Badanie zaczęło się oczywiście od zbierania poszczególnych osobników i materiału do badań w terenie. Poszukiwane były osobniki do badań morfologicznych, a także próbki do badań molekularnych. W późniejszym czasie autorzy otrzymali od zaprzyjaźnionych badaczy i hodowców dodatkowe próbki i osobniki do badań. Jak się jednak okazało, tym samym był to jeden z powodów dla których to badanie jeszcze nie jest ukończone, autorzy posiadali zbyt małą ilość danych i próbek, by szczegółowo opisać problem gatunku D. pentaloris. Na szczęście w zebranym materiale znajdują się także niedojrzałe osobniki, które zachowano w hodowli i jak tylko osiągną dojrzałość płciową będą mogły posłużyć jako dalszy materiał do badań.

Jako ciekawostkę można też nadmienić, że w tym badaniu okazało się, że spermateki (które często służą u innych ptaszników jako cechy diagnostyczne po których oznacza się gatunek), a tym samym wszystkie samice D. pentaloris nie nadają się do rozpoznawania gatunku. To zdecydowanie zredukowało ilość zebranego materiału do analiz morfologicznych. Ale o samych spermatekach trochę niżej, najpierw skupmy się na tym co wiemy.

Będzie 12 nowych gatunków, czy więcej?

W różnych źródłach można przeczytać, że nowych gatunków ma być dwanaście z trzynastym gatunkiem już opisanym, czyli Davus pentaloris. Gatunków może być jednak znacznie więcej, wstępne badania mówią nawet o 15 nowych gatunkach i 16 opisanym D. pentaloris.

Rozbieżności te mają związek z samym badaniem. Autorzy badania chcieli jak najdokładniej podejść do problemu, zastosowali integracyjne (kompleksowe) podejście, które nie tylko wymaga przeprowadzenia analizy morfologicznej, ale także wielu podejść genetycznych i molekularnych. Zastosowano tutaj wiele technik, które na końcu zostały porównane ze sobą i z rozmieszczeniem geograficznym poszczególnych osobników.

Stąd też, o ile ogółem wyniki badania były zgodne ze sobą w większości przypadków, o tyle w niektórych przypadkach pojawiły się drobne rozbieżności lub po prostu brak materiału do badań, który potwierdzałby na 100% czy dany gatunek jest osobną linią genetyczną. Autorzy badania idąc za dobrymi praktykami taksonomicznymi przy tego typu badaniach podzielili ten gatunek na 12 potwierdzonych nowych kandydatów na gatunek (ang. confirmed candidate species – CCS), 3 niepotwierdzonych kandydatów na gatunki (ang. unconfirmed candidate species – UCS), a także D. pentaloris jako już opisany wcześniej gatunek. Dodatkowo odkryto jedną głęboką linię ewolucyjną (deep conspecific lineage – DCL), która nie jest wliczana do kandydatów na gatunek. Stąd też wstępnie zakłada się, że nowych gatunków może być od 12 do 15, oczywiście dalsze badania mogą odkryć ich jeszcze więcej, w szczególności dlatego, że powyższe badania skupiały się głównie na stanie Oaxaca w Meksyku, a nie na całym zasięgu występowania tego gatunku.

W przypadku niepotwierdzonych kandydatów na gatunek (UCS) największym problemem był brak danych morfologicznych. Poprzez to, że autorzy posiadali tylko i wyłącznie materiał do badań genetycznych nad tym gatunkiem, nie byli oni w stanie opisać cech morfologicznych tych gatunków. Jednak jak wspomniano wyżej niedojrzałe osobniki w hodowli i ewentualne pozyskanie kolejnych okazów do badań powinno rozwiązać ten problem.

Jakie mamy gatunki i skąd pochodzą?

Jak już wyżej wspomniano nowych gatunków ma być 13 (wliczając samego D. pentaloris) i 3 niepotwierdzonych kandydatów na gatunek. Tak też są roboczo te przyszłe gatunki ponumerowane.

Na drzewie filogenetycznym poniżej widać podsumowanie i pokrewieństwo poszczególnych osobników:

(Źródło: Daniela T. Candia-Ramírez, Oscar F. Francke, 2020)

Lista gatunków

1 – (AZO) – Azoyú, Guerrero
2 – (FOG) – Fogos, Guerrero
3 – (ARI) – Arroyo Rico, Oaxaca
4 – (HUA) – Huatulco, Oaxaca
5 – (PMA) – Puente Majahual, Oaxaca
6 – (SCB) – Santa Cruz Bamba, Oaxaca
7 – (OTA) – Otates, Veracruz
8 – (PDM) – Paso de Milpa, Veracruz (a także prawdopodobnie większość gatunków pochodzących z hodowli)
9 – (COP) – Copital, Veracruz
10 – (TEH) – Tehuantepec, Oaxaca
11 – (SDZ) – Santo Domingo Zanatepec, Oaxaca
12 – (TAP) – Tapachula, Chiapas
13 – (DPE) – Davus pentaloris (Gwatemala)
UCS 1 – (PES) Puerto Escondido
UCS 2 – (SEP) La Sepultura
UCS 3 – (SJT) San Juan Talpa

(Źródło: Daniela T. Candia-Ramírez, Oscar F. Francke, 2020)

Dodatkowe zdjęcia osobników w naturze można znaleźć na stronie Birdspiders.ch

Czym różnią się poszczególne gatunki i co mamy w hodowli?

O ile nie ma jeszcze podanych cech charakterystycznych dla danych gatunków, bo te będą dopiero w przyszłej publikacji opisane wraz z nadanymi nazwami, o tyle można już mniej więcej powiedzieć na co warto zwrócić uwagę sprawdzając jaki gatunek posiadamy podczas porównywania do powyższych zdjęć.

Poszczególne gatunki wyróżniane są (1) na podstawie ogólnego ubarwienia. Tutaj warto zwrócić uwagę na wzór na odwłoku, a także na wzór jasnych pasków na rzepce (czasami są grubsze, a czasami cieńsze) i kolor odnóży (niektóre gatunki mają jaśniejsze). (2) Następną cechą odróżniającą gatunki była budowa bulbusów samców, a dokładniej ilość i położenie kilów (kil – zaostrzona krawędź) na embolusie (końcowa część bulbusa). Dokładne opisy bulbusów pojawią się niestety w przyszłych badaniach. (3) Na koniec warto zwrócić też uwagę na fakt, że nie da się odróżnić tych gatunków po budowie spermateki, tak jak zazwyczaj ma to miejsce u innych gatunków (szczegóły niżej). Więc przyglądanie się im w tym wypadku niestety nic nie da.

Warto też dodać, że w badaniach molekularnych jako materiał posłużyły też dwa osobniki z hodowli. Jak się okazało oba osobniki były najbliżej spokrewnione z nowym gatunkiem nr. 8 z Paso de Milpa, Veracruz (PDM). Wygląd tego gatunku porównując po cechach podanych powyżej pasuje w większości do zdjęć jakie są udostępniane pod nazwą D. pentaloris na różnych grupach i chyba nie spotkałem się z osobnikiem, który by nie pasował do tego ze zdjęcia powyżej. Stąd też prawdopodobnie czeka nas tylko zmiana z Davus pentaloris na gatunek obecnie nazywany jako nr. 8 (PDM). Oczywiście być może znajdzie się ktoś bardziej spostrzegawczy, zawsze może się też trafić jakiś wyjątek od reguły. Także zachęcam do porównania sobie samemu, można się oczywiście pochwalić jak ktoś znajdzie jakiegoś wyjątkowego osobnika w swojej hodowli.

Problem z rozpoznawaniem samic D. pentaloris po wyglądzie spermateki

Wygląd spermateki u samic często jest jedną z podstawowych cech służących do oznaczania gatunków ptaszników, zaraz obok wyglądu bulbusów u samców. Jak się jednak okazuje Davus pentaloris stanowi niemały wyjątek od reguły. Różnorodność spermatek u tego gatunku jest tak duża, że staje się mało wiarygodna jeśli chodzi o odróżnianie gatunków. Autorzy badania podejrzewają, że zmienność ta może wynikać ze zmian w rozwoju i/lub przebytej lub nieprzebytej kopulacji, a także od wielkości osobników.

Często u mniejszych osobników (w obrębie tej samej populacji) spermateka jest uformowana z dwóch częściowo zlanych płatów (ang. receptacles) z łatwym do rozpoznania wybrzuszeniem na każdej z nich.

Średniej wielkości osobniki posiadają zazwyczaj jedną z trzech wariancji: (1) częściowo zlane płaty z podstawą całkowicie zlaną i widocznym wybrzuszeniem, (2) częściowo zlane płaty z podstawą całkowicie zlaną, zaś wybrzuszenia tylko częściowo zlane, lub (3) całkowicie zlane płaty, z rozszerzoną podstawą i wewnętrznym wpukleniem (inwaginacją) w środkowej jej części oraz całkowicie zlanymi wybrzuszeniami

U niektórych dużych osobników spermateki są całkowicie zlane i zesklerotyzowane, w kształcie prawie trapezowate, bez możliwości rozróżnienia na płaty i podstawę. U innych dużych osobników występują stany pośrednie pomiędzy rozdzielonymi, a zlanymi płatami.

Taka różnorodność spermatek utrudnia także określenie wieku dorosłych osobników samic, zaś jak udokumentowano w hodowlach różnorodność kształtów nie wpływa na możliwość rozmnażania. Obecnie autorzy są w posiadaniu w hodowli samic i obserwują każdą wylinkę, a także rozwój spermatek w zależności od wieku. Wyniki tego badania poznamy pewnie w przyszłości.

Ciekawostka – Co ma wspólnego Chromatopelma cyaneopubescens z tym rodzajem?

Na koniec mała ciekawostka o Chromatopelma cyaneopubescens. Jak możemy wyczytać w rewizji rodzaju Davus Ray’a Gabriel’a z 2016 roku Chromatopelma cyaneopubescens, której dorosłe osobniki z wyglądu nie kojarzą się z rodzajem Davus, miała już wtedy zostać przeniesiona do tego rodzaju. To za sprawą wyglądu młodych osobników, które bardzo przypominają gatunki z rodzaju Davus, szczególnie Davus fasciatus. Lokalizacja Chromatopelma cyaneopubescens też nie jest daleka od gatunków z rodzaju Davus, stąd ich domniemane pokrewieństwo. Oczywiście Ray’a powstrzymał brak większej ilości dowodów. Czy tak faktycznie się stanie i czy czeka nas koniec rodzaju Chromatopelma, tym samym początek Davus cyaneopubescens, dowiemy się tylko wtedy jak pojawią się jakieś nowe badania na jej temat.

Literatura

Autor: Krzysztof Lis (Vulpes90)

Duże podziękowania należą się także osobom, które udostępniły zdjęcia na potrzeby tego opisu, zarówno tym wstawionym w opis, jak i tym których zdjęcia nie zostały wybrane. Było ich naprawdę sporo 😀

– Daniela T Candia-Ramírez, Oscar F Francke, Another stripe on the tiger makes no difference? Unexpected diversity in the widespread tiger tarantula Davus pentaloris (Araneae: Theraphosidae: Theraphosinae), Zoological Journal of the Linnean Society, , zlaa107, https://doi.org/10.1093/zoolinnean/zlaa107

– https://birdspiders.ch/tiger-rump-tarantulas-of-mexico/

– Gabriel, R. (2016). Revised taxonomic placement of the species in the Central American genera Davus O. Pickard-Cambridge, 1892, Metriopelma Becker, 1878, and Schizopelma F. O. Pickard-Cambridge, 1897, with comments on species in related genera (Araneae: Theraphosidae). Arachnology 17(2): 61-92. doi:10.13156/arac.2006.17.2.61 https://wsc.nmbe.ch/reference/13510

Liczba wyświetleń: 15859