Pachnoda marginata peregrina – kruszczyca afrykańska

Pachnoda marginata peregrina – kruszczyca afrykańska

 

Systematyka

Rodzina: Coleoptera – chrząszcze

Rodzaj: Pachnoda

Gatunek: Kruszczyca afrykańska (Pachnoda marginata peregrina Kolbe, 1906)

Długość życia

Żyją średnio 3-6, a nawet do 10 miesięcy. Rozwój larwalny trwa od 2 do 6 i więcej miesięcy. Zarówno na długość życia dorosłych chrząszczy jak i na długość cyklu rozwojowego wpływa temperatura. W niższej temperaturze cykl rozwojowy i długość życia się wydłużają, jednocześnie zarówno larwy jak i imago są mniej aktywne.

Wygląd

Masywny, owalny chrząszcz. Charakterystyczny wzór ubarwienia: przedplecze trójkątne o barwie brązowej z żółtym obrzeżeniem. Pokrywy skrzydłowe w połowie takie jak przedplecze. Pozostała ich część żółtawa z pojedynczymi dużymi plamami w kolorze brązowym. Brzuszna strona ciała zawsze czarna, błyszcząca. Występuje dość duża zmienność ubarwienia: barwa brązowa od niemal rdzawej, aż do ciemnoczekoladowej; elementy żółte od koloru jasnocytrynowego do pomarańczowego. Z biegiem czasu chrząszcz nieco ciemnieje, a na pokrywach skrzydłowych pojawiają się charakterystyczne zaciemnione plamy. Larwy to typowe pędraki, przybierające kształt litery C. Blade, lekko kremowe, z czasem żółkną. Głowa ciemnobrązowa prawie czarna. Narządy gębowe typu gryzącego. 3 pary odnóży krocznych w przedniej części ciała barwy ciemnej. Przechodzą trzy stadia larwalne. Tuż po wylince larwa niemal biała, delikatna o rdzawej, prawie czerwonej głowie.

Kruszczyca afrykańska osiąga od 20 do 32 mm, larwy dorastają do 4-6 cm długości.

Występowanie

Afryka Centralna i Zachodnia (Zair, Czad, Sudan, Kenia, Kongo, Republika Środkowoafrykańska).

Cechy szczególne

Bardzo interesujący sposób latania. Zewnętrzne dolne krawędzie pokryw skrzydłowych wszystkich kruszczyc są nieco wcięte. Ułatwi im to rozkładanie skrzydeł i start do lotu. Kruszczyce nie muszą unosić całkowicie pokryw skrzydłowych jak inne chrząszcze. Wystarczy, że jedynie lekko je uniosą by wysunąć spod nich skrzydła. Kruszczyce są więc jedynymi chrząszczami latającymi z opuszczonymi pokrywami skrzydłowymi. Latają bardzo chętnie i sprawnie. Są najlepszymi lotnikami wśród chrząszczy. Wydaje się zadziwiającym, że tak ciężko wyglądający i masywny chrząszcz może tak sprawnie, szybko i precyzyjnie latać.

Aktywność

Owad aktywny zarówno w dzień jak i w nocy. Wpływ na aktywność wywiera raczej temperatura niż światło.

Biotop

Lasy tropikalne, polany śródleśne, bezpośrednia okolica lasów, uprawy drzewiaste (bananowce), plantacje bawełny. W lasach występują we wszystkich piętrach. Często spotykane na kwiatach i owocach, zwłaszcza opadłych, nadgniłych lub lekko podfermentowanych. Larwy żyją w ściółce leśnej, próchniejącym drewnie itp.

Terrarium

Najważniejsza w terrarium jest odpowiednia ściółka. To w niej składane są jaja i rozwijają się larwy. Głównym składnikiem ściółki dla kruszczyc jest suchy substrat dębowy lub bukowy (rozdrobnione suche liście i gałązki drzew). Poza tym uzupełniać ją może torf, piasek, próchno drzew liściastych. Doskonałym składnikiem jest substrat kokosowy (mielone włókno orzecha kokosowego) dostępny w dobrych sklepach ogrodniczych. Grubość ściółki powinna wynosić minimum 5 cm. Wystrój wnętrza składa się z ustawionych w różnych pozycjach korzeni akwariowych, fragmentów próchna, kory drzew liściastych itp., jednak należy pozostawić przestrzeń do latania. Z płytkiego pojemnika z wodą, można zrezygnować, jeśli będziemy podawać do jedzenia bardzo soczystą karmę.

Wielkość terrarium

Wymiary 30/30/20 cm na 15-20 sztuk. W większych terrariach można trzymać duże stada kruszczyc, a nawet różne ich gatunki. Duże terrarium sprzyja podejmowaniu prób lotów. Większe zagęszczenie sprzyja z kolei częstszym kopulacjom. Larwy można trzymać w oddzielnych pojemnikach w zagęszczeniu do 4 larw na 1 litr ściółki.

Oświetlenie

Zaleca się stosowanie cyklu 10-12 godzinnego. Chrząszcze dobrze też znoszą ciągłe oświetlenie (24 h). Larwy nie są wrażliwe na brak lub obecność światła.

Temperatura

Wpływa na aktywność owadów i długość okresu rozwoju larwalnego. Optymalna temperatura powietrza to 25-30°C w dzień, nocą koło 22°C, ściółki niższa o 2-3°C.

Wilgotność

Powietrza od 50 do 70%, ściółki nieco niższa. Kruszczyce tego gatunku nie są jednak bardzo wymagające i znoszą pewne jej wahania. Wyższa wilgotność sprzyja poprawie wyglądu dorosłych osobników (są nieco bardziej aksamitne, a barwy są mocniej nasycone i wyraziste). Ściółka, w której składane są jaja i rozwijają się larwy musi być stale lekko wilgotna lecz nie mokra (można niechcący utopić larwy).

Żywienie

W naturze dorosłe chrząszcze żywią się pyłkiem kwiatowym, częściami kwiatów i owocami. W terrarium można je więc bez problemu karmić podobnie. Bardzo chętnie spożywają banany, pomarańcze, gruszki, jabłka, śliwki, sałatę, kapustę pekińską, kwiat mniszka lekarskiego, bzu czarnego, lwiej paszczy i dzikiej róży. Chrząszcze preferują owoce przejrzałe, nadgniłe lub lekko podfermentowane. Można też podawać w niewielkich pojemniczkach mieszankę piwa, miodu i wody oraz pyłek pszczeli. Miód raczej ze sprawdzonego źródła (nawet niewielkie zafałszowania miodu mogą być szkodliwe dla chrząszczy. Pokarm podajemy bezpośrednio na ściółce, a kwiaty można wstawić do pojemnika z wodą zabezpieczonego przed wpadnięciem do niego owadów. Pokarm powinien być zdrowy (bez zanieczyszczeń). Larwy żywią się składnikami ściółki (głównie liśćmi dębowymi i bukowymi oraz próchnem). Można je też dokarmiać płatkami owsianymi, otrębami i fragmentami owoców (jabłko, banan) zagrzebanymi płytko w ściółce. Owoce mogą leżeć w terrarium nawet kilka dni pod warunkiem, że nie pleśnieją. Czasem dopiero po kilku dniach wzbudzają zainteresowanie owadów. Larwy mają tendencje do wciągania owoców i zagrzebywania ich w ściółce.

Dymorfizm płciowy

Bardzo łatwe. Samiec posiada na brzusznej stronie odwłoka wyraźną podłużną bruzdę.

Rozmnażanie

Chrząszcze te dobrze jest trzymać w dość dużych stadach w zagęszczeniu 2-3 sztuki/litr, nawet w połączeniu z innymi gatunkami kruszczyc. Często stymuluje to ich rozród. Zaleca się by stosunek płci w stadzie wynosił 1:1, jednak po pewnym czasie może on ulec zmianie. Do kopulacji dochodzi zazwyczaj nad powierzchnią ściółki na korze i korzeniach stanowiących wyposażenie terrarium. Kopulacja trwa kilkadziesiąt minut. Po kopulacji samica zagrzebuje się pod ziemią i tam składa po 1-2 jajeczka. Wyszukuje do tego miejsca o zbitej strukturze i odpowiedniej wilgotności. Często jajeczka są składane pod fragmentami podawanego pokarmu. Po około 1-2 tygodniach wykluwają się z nich małe około 0,5cm larwy, które szybko żerują i szybko rosną. Po trzech wylinkach (6-18 tygodni) sporządzają pod powierzchnią ściółki kolebkę (kokolit), w której się przepoczwarzają. Kokon bardzo często powstaje przy dnie lub ściankach terrarium, można więc śledzić zachodzące w nim przemiany. Początkowo w kokolicie przebywa larwa, z której po wylince wychodzi poczwarka. Z niej z kolei po pewnym czasie wydostaje się chrząszcz i przebywa w kokonie jeszcze kilka dni. W sumie więc po około 4-10 tygodniach od powstania kokonu wydostaje się z niego dorosły, dojrzały owad. Po kilku – kilkunastu dniach przystępuje on do kopulacji. Pełen cykl rozwojowy trwa od 3 do 6 miesięcy, w zależności od temperatury i dostępności pokarmu.

Uwagi

Ściółka i elementy wystroju terrarium zanim do niego trafią powinny być poddane sterylizacji (np. w piekarniku w temp. 90°C przez 30-60 min). Zapobiega to przedostaniu się do hodowli niepożądanych organizmów jak roztocza, pająki, krocionogi, itp. Roztocza i tak z czasem się pojawią (przyniesione np. z pokarmem). Można je próbować zwalczać zwiększając wilgotność i podając suche pokarmy na powierzchnię ściółki (otręby). Po około 30 min roztocza przyjdą na podany pokarm i można je wraz z nim usunąć z terrarium. Roztocza nie są raczej szkodliwe dla dorosłych chrząszczy. W dużej liczbie mogą jednak zaszkodzić hodowli niszcząc jaja i doprowadzając do śmierci poczwarek. Ściółkę w terrarium należy co pewien czas przynajmniej częściowo wymieniać (co 4-6 tygodni). Starą ściółkę wraz z jajami i larwami można przenieść do oddzielnego pojemnika. Może być on dość duży, a warstwa ściółki może w nim osiągać 20-30 cm. Larwy należy dokarmiać i nie dopuszczać do przesuszenia ściółki. Po pewnym czasie larwy tworzą w ściółce dość twarde kokony (kokolity), z których po pewnym czasie wychodzą dorosłe chrząszcze. Stara ściółka po ponownej sterylizacji jest doskonałym podłożem do kwiatów doniczkowych. Jeżeli żyło w niej dużo larw (była kilka razy użyta w terrarium i przy odchowie larw) nabiera charakterystycznej gruzełkowatej formy bardzo pożądanej przy uprawie wielu roślin. Chrząszcze dość łatwo się krzyżują z innymi gatunkami z rodzaju Pachnoda dając płodne potomstwo.

 
Opracowanie i źródła informacji
Opracował Grzegorz Duniec na podstawie własnych doświadczeń oraz literatury:
Bielecka J., Budziszewski A. (1998).: Owady w terrarium Agencja wydawnicza „Egros” s. C., Warszawa.
Čuřik P.: Źivé Drahokamy v Teráriích.
Schmidt D. w pracy zbiorowej (1987).: Ein Tier für Dich. Urania-Verlag Leipzig, Jena, Berlin.

Liczba wyświetleń: 34799