Phelsuma ornata – felsuma ozdobna

Phelsuma ornata – felsuma ozdobna

 

Nazewnictwo

Nazwa angielska: Mauritius ornate day gecko, Ornate Day Gecko

Nazwa niemiecka: Ornament Taggecko

Synonimy

• Phelsuma ornatum GRAY 1825: 199
• Phelsuma vinsoni MERTENS 1963
• Phelsuma ornata vinsoni – HESELHAUS 1980
• Phelsuma ornata – KLUGE 1993
• Phelsuma ornata – BOUR 1995
• Phelsuma ornata – BERGHOF 2005: 82
• Phelsuma ornata – HALLMANN et al. 2008: 174

 

Występowanie

Mauritius oraz otaczające ją wysepki włącznie z Round Island.

Wielkość

Samce dorastają do 12 cm, samice są nieco mniejsze mają zazwyczaj 9-10 cm.

Wygląd

Phelsuma ornata ma bardzo kolorową głowę: przednia cześć pyska jest jasnoniebieska, otoczona czerwoną obwódka. Na czubku głowy wyraźne, zielone plamy otaczają górną cześć oka. Wzdłuż szyi biegną dwa białe pasy, jeden powyżej drugi poniżej oka. Szyja i kark ma ubarwienie brązowe, dopiero dalej tułów i ogon mają kolor turkusowo-zielony z wyraźnym wzorem w kolorze czerwonym rozpadającym się na nieregularne plamy ciągnące się na całej długości ciała, aż po koniec ogona. Boki ciała są koloru brązowo-szarego. Strona brzuszna tych jaszczurek może być biała lub żółto-brązowa.

W zależności od lokalizacji i siedliska ubarwienie Phelsuma ornata rożni się. Osobniki żyjące na wielkich agawach maja w ubarwieniu swojego ciała dużo więcej granatowo-niebieskiego koloru, prawdopodobnie to ubarwienie zapewnia im lepszy kamuflaż. Natomiast dominującym kolorem osobników żyjących głównie na drzewach i palmach jest kolor jasno błękitny i jasno zielony z duża ilością brązu po bokach.

Żywienie

Tak jak wcześniej wspomniałem bardzo ważna jest odpowiednia dieta. Ja karmię moje felsumy podrośniętym wylęgiem świerszczy, muszkami M.hydei, żuczkami hawajskimi, molami woskowymi, karaczanami zielonymi, karaczanami tureckim. Do tego oczywiście papki owocowe. Ponieważ Phelsuma ornata nie jest dużą jaszczurką wszelkie braki witamin i wapna w diecie bardzo szybko się ujawniają i mogą mieć katastrofalne skutki dla naszych podopiecznych. Dlatego też niezbędna jest odpowiednia suplementacja wapnia i witamin.

Kiedy karmimy owadami to nie podajemy papki i na odwrót. Ja karmię 2-3 razy w tygodniu owadami, 1-2 razy w tygodniu papki owocowe. Można również od czasu do czasu, 1-2 razy w miesiącu podać im miód wzbogacony o wapń i witaminy. Jest to jeden z ich ulubionych przysmaków.

Terrarium

Jak niemal wszystkie Phelsuma jest to gatunek bardzo silnie terytorialny dlatego najlepiej hodować je w parach. Terraria, które najlepiej mi się sprawdziły miały wymiary 50x40x80 cm. Czasem udaje się w dużych terrariach (80x40x80 cm) utrzymać harem tych ślicznych gekonów 1.2 lub 1.3 lecz utarczki między samicami są nieuniknione. Niekiedy bywa tak, że pozorny „spokój” trwający nawet kilka miesięcy może uśpić czujność hodowcy. Nadchodzi czasem taki dzień, że osobniki które żyły w zgodzie nagle zaczynają walczyć i jest to walka bardzo brutalna. Może to doprowadzić do poważnych uszczerbków, a nawet śmierci osobnika. Należy je wtedy jak najszybciej rozdzielić.

Przy łączeniu osobników w pary najlepiej wpuszczać je do nowo urządzonych zbiorników, tak żeby żadna z jaszczurek nie uznała terrarium za swoje stare terytorium, bo wtedy może zaciekle walczyć w jego obronie. Samce rzadko bywają agresywne wobec samic. Jaszczurki te są bardzo szybkie. Przy ich łapaniu trzeba wykazać się nie lada sprytem i refleksem.

Gatunek ten dobrze czuje się w zbiornikach gęsto obsadzonych roślinnością. Do urządzenia terrarium można wykorzystać takie rośliny jak: Sansevieria, Bromelia, Agawa, Maranta, Scindapsus, Schefflera, Zamioculcas, Ficus pumila. Polecam umieszczenie wielu bambusów powklejanych poziomo, na których najbardziej lubi przebywać Phelsuma ornata. Bardzo ważne jest utrzymywanie dużej wilgotności w terrarium i zraszania go minimum raz dziennie.

Phelsuma ornata z racji swoich niewielkich gabarytów bardzo łatwo się odwadnia. Można stosować automatyczne systemy zraszające, które znacznie ułatwiają obsługę takiego terrarium. Jako podłoże najlepiej jest stosować torf wymieszany z mchem torfowcem choć rozwiązanie z keramzytem zalanym wodą też się sprawdza. Należy tylko pamiętać, żeby bambusy były odizolowane w jakiś sposób od wody (np. sylikonem, styropianem), inaczej będą pleśnieć.

Kolejną bardzo ważną sprawą jest odpowiednie oświetlenie. Tylko w dobrym oświetleniu i przy odpowiedniej diecie Phelsuma ornata ładnie się wybarwi. Najlepiej jest stosować: UVB 5%, life glo (świetlówka stosowana w akwarystyce wyciągająca kolory ryb, sprawdza się również u Phelsuma) i żarówkę grzewczą/ halogen. Moc musi być odpowiednio dobrana w zależności od wielkości terrarium i temp. pomieszczenia w jakim znajduje się zbiornik. Temperatura w zbiorniku w ciągu dnia powinna utrzymywać się 26-28°C, a w miejscu do wygrzewania 30-35°C. Bardzo ważne są spadki nocne do 18-20°C. Dzięki temu Phelsuma dłużej żyją, lepiej się czują i są zdrowsze.

Dymorfizm płciowy

Generalizując można powiedzieć że samce są większe i dużo ładniej ubarwione ale nie zawsze. Zdarzają się samice, które z wyglądu i zachowania wyglądają jak samce, a zdominowane samce przybierają ubarwienie samic. Nasze wątpliwości ostatecznie może rozstrzygnąć obecność u samców porów udowych oraz żółto-pomarańczowe, niekiedy brązowe zabarwienie ich okolic.

Rozmnażanie

Dorosła samica składa od 4 do 12 jaj rocznie. Samica z reguły składa dwa jaja, czasem zdarza się, że zniesie jedno. Takie sytuacje jeśli zdarzają się sporadycznie nie powinny nas niepokoić. Gdy zdarza się to częściej jest to sygnał, że brakuje samicy wapnia w diecie. Jaja są przyklejane do liści roślin sanseviery/agawy, wewnątrz bambusów, czasem samice przyklejają je do szyb – wtedy większego wyboru nie ma i inkubacja musi odbywać się w terrarium.

Inkubacja trwa ok. 40-50 dni w temp 26-28°C. Trzeba liczyć się z tym, że z jaj w bardzo dużej większości wyjdą samice. Jeśli mamy kilka samic w terrarium często zdarza się że wszystkie samice składają jaja w jednym miejscu. Przyklejają swoje jaja do jaj zniesionych przez poprzedniczkę. Tworzą się wtedy „grona”.

Samce u Phelsuma ornata klują się rzadko. Można zwiększyć prawdopodobieństwo ich wyklucia inkubując jaja w zmiennych warunkach temperaturowych, co znacznie wydłuża okres inkubacji nawet do 120 dni ale i tak samice będą stanowić dużo większy procent. To co jest głównym czynnikiem determinującym płeć u Phelsuma ornata pozostaje wciąż zagadką.

Młode po wykluciu maja około 3-4 cm i są jasnobrązowe, jedynie ich głowa jest wybarwiona tak jak u dorosłych. Najlepiej odchowywać je osobno. Gdy nie ma takiej możliwości to można młode trzymać w grupie, należy tylko pamiętać o tym, żeby wszystkie były podobnej wielkości. Inaczej większe młode będą przepędzać mniejsze i wyjadać im pokarm. Młode karmimy częściej niż osobniki dorosłe. Podajemy im pokarm codziennie, głównie owady. Raz w tygodniu papki owocowe z bardzo dużą ilością wapna. Młode dość szybko rosną. Hodowane w odpowiednich warunkach w wieku około 12 miesięcy osiągają dojrzałość płciową. Dojrzałe samice przy odpowiednim karmieniu i braku obecności samca zaczynają nieść niezapłodnione jaja, jest to wyraźny sygnał, że można już je dopuszczać do samców.

Uwagi

Osobniki z hodowli nigdy nie mają takich jaskrawych kolorów jak osobniki żyjące na wolności.

 

Opracowanie i źródła informacji

Opracowano na podstawie własnych doświadczeń.

Piotr Kapralski

Liczba wyświetleń: 7565