Phyllomedusa hypochondrialis – chwytnica plamobrzucha

Phyllomedusa hypochondrialis – chwytnica plamobrzucha

Nazewnictwo

Nazwa polska: Chwytnica plamobrzucha

Nazwa angielska: Tiger Leg Tree Frog

Nazwa niemiecka: Rana lémur de flancos rojos

Podgatunki

1. Phyllomedusa hypochondrialis hypochondrialis (Daudin, 1800)
2. Phyllomedusa hypochondrialis azurea (Cope, 1862)

Systematyka

Phyllomedusa hypochondrialis (Daudin, 1800) należy do rodziny rzekotkowatych (Hylidae), do rodzaju Phyllomedusa. Gatunek ten został po raz pierwszy opisany w 1800 roku, przez francuskiego zoologa François-Marie Daudin.

Wygląd

Średnia długość ciała samicy tego gatunku to 5 cm, natomiast samca waha się w granicach 4-4,5 cm. Samice są nieco bardziej masywne, w stosunku do samców. Posiadają smukłą sylwetkę oraz długie i cienkie kończyny. Tułów szeroki w przedniej części, stopniowo zwęża się ku tyłowi. Głowa szeroka i masywna, wyposażona w duże okrągłe oczy. Oko posiada pionową źrenicę oraz srebrzystoszarą tęczówkę. Pierwszy palec ustawiony jest przeciwstawnie do pozostałych, co umożliwia rzekotkom sprawne poruszanie się oraz chwytanie gałęzi. Grzbiet posiada zazwyczaj jasnozielone zabarwienie, które nocą staje się ciemniejsze, przybierając niekiedy brązową barwę. Przyśrodkowe części kończyn dolnych oraz ramiona są pomarańczowe w czarne pręgi. Boczne strony tułowia zabarwione na ciemno-, bądź jasnożółto, całość pokrywają czarne pręgi lub plamki. Kijanki z podgatunku Phyllomedusa hypochondrialis azurea posiadają ogon o niebieskiej pigmentacji.

Linienie

Linienie u rzekotek odbywa się regularnie. Proces ten przebiega szybko, co utrudnia jego zaobserwowanie podczas codziennego kontaktu z płazem. Możliwość obserwacji utrudnia także fakt, że oskórek Phyllomedusa hypochondrialis jest cienki i przeźroczysty. Żaby całkowicie zjadają swoją wylinkę.

Długość życia

W niewoli 8-16 lat. W środowisku naturalnym długość życia tego płaza jest nieznana.

Aktywność

Dzień przesiadują pośród liści drzew oraz porastających je roślin. Wraz z nadejściem pory wieczornej, znacznie się ożywiają i rozpoczynają wędrówki w poszukiwaniu pożywienia.

Występowanie

Phyllomedusa hypochondrialis występuje w północno-wschodniej części Ameryki Południowej w Wenezueli, Surinamie, Gujanie Francuskiej i Brazylii. Gatunek ten zasiedla także centralną Amerykę Południową, a granicą obszaru jej występowania są wschodnie Andy. Zamieszkuje obszary zalesione oraz sawanny w pobliżu zbiorników wodnych. Rzekotki te spotykamy także w okolicy rozlewisk powstałych po powodziach.

Mapa zasięgu występowania

Żywienie

Phyllomedusa hypochondrialis żywi się głównie insektami. W naturze poluje głównie na muchy, gąsienice, chrząszcze i pająki. Jej ofiarami padają także mniejsze płazy. W terrarium można je karmić świerszczami (Acheta domestica, Gryllus assimilis, Gryllus bimaculatus), szarańczą, dżdżownicami, karaczanami (Blaptica dubia, Periplaneta americana), muchami, planktonem łąkowym oraz larwami mącznika młynarka (świeżo po wylince). Z biegiem czasu przyzwyczajają się do karmienia w ciągu dnia. Ciekawe zachowania i manewry łowieckie można zaobserwować karmiąc rzekotki owadami latającymi takimi jak muchy, czy ćmy. W celu pozyskania much, należy kupić ich larwy (białe robaki na przynętę) w sklepie zoologicznym, pozostawić je w wentylowanym pojemniku, w temperaturze pokojowej, aż do przepoczwarzenia. Pojemnik z muchami umieszczamy w lodówce, gdzie możemy przechowywać je kilka tygodni, ponieważ muchy w niskiej temperaturze ulegają hibernacji. Najważniejsze, aby pokarm był dostosowany wielkością do możliwości anatomicznych płaza. Młode karmimy codziennie, dorosłe, co 2-3 dni. Pokarm wzbogacamy preparatami mineralno-witaminowymi, aby utrzymać płaza w lepszej kondycji i zapobiec krzywicy u młodych.

Terrarium

Pionowe terrarium typu wilgotnego, wyposażone w różnego rodzaju konary, liany, tyczki bambusowe, mocne rośliny (Philodendron, Schefflera, Scindapsus) służące do przesiadywania i wspinania. Rośliny najlepiej zakupić od firm mogących poświadczyć, że rośliny nie miały kontaktu z pestycydami oraz innymi środkami chemicznymi, które mogą być szkodliwe dla chwytnic. Rośliny należy starannie opłukać przed umieszczeniem w terrarium. Terrarium dla rzekotek ze względu na panującą wewnątrz wysoką wilgotność powinno być dobrze wentylowane, aby nie rozwinęła się pleśń ani procesy gnilne. Otwór wentylacyjny nie powinien być jednak za duży, w przeciwnym razie wilgotność względna powietrza zbyt szybko ulegnie obniżeniu. Korzystne jest także umieszczenie kratki wentylacyjnej pod przednią szybą, gdyż wznoszące powietrze będzie zapobiegać jej parowaniu. Wielkość terrarium dla 3-4 osobników to 60x40x80 cm (oczywiście im większe terrarium tym lepiej). Ściany boczne i tylną należy zasłonić, aby płaz czuł się bardziej komfortowo, do tego celu można użyć korek ekspandowany lub innego rodzaju materiały (należy jednak pamiętać, aby materiał ten był odporny na wysoką wilgotność, polecany przeze mnie korek świetnie się sprawdza). Tańszą metodą zasłonięcia ścian zbiornika jest obklejenie go zewnętrznie fototapetą. Osłona ścian terrarium zwiększa także końcowy efekt estetyczny. Zbiornik musimy zaopatrzyć także w część wodną o głębokości 4-5 cm. Rzekotki zażywają kąpieli zazwyczaj w nocy. Wodę wymieniamy codziennie, jeśli znajdują się w niej odchody natomiast, jeśli ich brak to możemy wybrać tylko część wody i dolać świeżej, lecz bezwzględnie musimy wykonywać tą czynność co drugi dzień. Jako podłoże stosujemy różnego rodzaju ściółkę do terrariów wilgotnych np.: torf, wermikulit, włókna kokosowe, mech itp. Unikamy podłoża suchego takiego jak piasek, który przykleja się do płaza i może spowodować jego szybkie odwodnienie. W wilgotnym terrarium zaleca się podłożenie kilkucentymetrowej warstwy drenażowej z grubego żwiru, zbierającej nadmiar wody pochodzącej ze zraszania, co zapobiega zabagnieniu podłoża.

Temperatura

W dzień 24-28°C (lokalnie do 30°C), nocą 20-22°C (pokojowa). W celu ogrzania używamy kabli lub maty grzewczej zamontowanej pod zbiornikiem lub na jego tylnej ścianie. Unikaj gwałtownych zmian oraz huśtawki wartości temperatury, ponieważ chwytnice bardzo źle to znoszą.

Wilgotność

W dzień w granicach 60-80%, nocą wyższa (90-100%). Odpowiednią wilgotność uzyskujemy zraszając terrarium kilka razy w ciągu dnia letnią wodą. Wilgotność podnosi także obecność żywych roślin, zbiornika wodnego, strumyka czy wodospadu. Świetnym urządzeniem do podniesienia wilgotności oraz efektu wizualnego jest zainstalowanie ultradźwiękowego generatora pary (fogger).

Oświetlenie

Cykl 10-12 godzinny, gdzie dłuższe czasy dotyczą pory deszczowej. Do oświetlania stosujemy świetlówki o odpowiedniej mocy dostosowanej do wielkości terrarium (z UVB lub bez). Pomimo że promieniowanie ultrafioletowe nie jest obowiązkowe w hodowli chwytnic, świetlówki emitujące niski poziom UVB, nie zaszkodzą, a ich wpływ może być korzystny na rzekotki. Musimy pamiętać, aby w terrarium były także miejsca zacienione, w których rzekotka będzie mogła się schować.

 

Rozmnażanie

• Dojrzałość płciowa

  Dojrzałość płciową osiągają niekiedy już po roku, lecz u większości osobników następuje to w wieku 2 lat.

• Dymorfizm płciowy

  Rozpoznanie płci u rzekotek jest dość trudne. Samce osiągają mniejsze rozmiary, w odróżnieniu od samic. Przedstawiciele płci męskiej posiadają także umiejętność wydawania odgłosów w porze godowej.

• Pora sucha

  Korzystne jest zastosowanie trwającego około 3 miesięcy okresu pory suchej, który stymuluje rzekotki do rozrodu. Warunki te tworzymy poprzez zmniejszenie głębokości (około 0,5 cm) oraz powierzchni zbiornika wodnego, zmniejszenie częstotliwości zroszeń, a także karmienia rzekotek do 1-2 razy w tygodniu. Wilgotność względna powietrza w tym okresie powinna wynosić w przedziale 60-70%.

• Pora deszczowa

  Następnie zaczynamy imitować porę deszczową, poprzez zwiększenie objętości wody w zbiorniku, stymulację opadów (intensywne, trwające kilka godzin zraszania), a także obfite, codzienne karmienie. Już następnego dnia po nastaniu pory deszczowej, samce zaczną wydawać donośne odgłosy godowe. Przyjęcie pozycji amplexus pojawia się zwykle po kilku dniach, lecz czasem może przedłużyć się do 2 tygodni. Po przyjęciu uścisku godowego samice w krótkim okresie zaczynają składać jaja. Czynność tę wykonują na liściach usytuowanych nad powierzchnią wody (w naturze około 1 m nad powierzchnią wody), zwijając je następnie w tutkę. Samica składa jaja w pakietach zawierających po 40-70 sztuk (maksymalnie 120). Po około 10 dniach galaretowata osłonka jaj staje się płynna i zaczynają wykluwać się kijanki, które spadają do wody.

• Hodowla kijanek

  Kijanki możemy trzymać w grupach, lecz należy uważać aby skupiska nie były zbyt liczne, gdyż może dochodzić do kanibalizmu. W tym celu używamy 20 litrowych zbiorników, w których umieszczamy od 20 do 30 kijanek. Wraz ze wzrostem kijanek zmniejszamy ich ogólną liczbę w danym akwarium. W pierwszym tygodniu, kijanki siedzą głównie nieruchomo na dnie zbiornika. Gdy zaczną się przemieszczać rozpoczynamy regularne wymiany części wody. Początkowo wodę wymieniamy około 2 razy w tygodniu, podmieniając tylko ½ – ¾ wody (najlepiej aby woda była odstana). Wraz ze zwiększaniem rozmiarów mieszkańców zbiornika, wzrasta częstotliwość wymiany wody i czynność tę wykonujemy co drugi dzień. Możemy stosować filtry o niedużej mocy, w celu zwiększenia czystości w zbiorniku. Temperaturę wody utrzymujemy w przedziale 24-26°C. Kijanki karmimy codziennie przy użyciu wysokiej jakości pokarmu dla ryb tropikalnych, takich jak Sera Micron, Brine Shrimp Flakes, czy TetraMin: The Rich Mix. Metamorfoza w młode rzekotki następuję pomiędzy 10-12 tygodniem życia. Dobrze jest umieścić kawałek kory lub kamień na który młode rzekotki będą mogły się wspiąć.

• Hodowla młodych Phyllomedusa hypochondrialis

  Rzekotki przenosimy do terrarium zaopatrzonego w miskę z wodą, kilka roślin oraz dno wyłożone wilgotną warstwą z ręcznika papierowego. Młode rzekotki są podatne na wysychanie więc upewnij się, że ściany terrarium pozostają mokre i panuje w nim odpowiednia wilgotność. W pierwszym miesiącu trzymamy około 20 rzekotek w 40 litrowym terrarium. Wraz ze wzrostem, grupujemy żaby według wielkości, co zapobiega zjadaniu mniejszych osobników. Po całkowitej resorpcji ogona rzekotkom (5-7 doba) podajemy muszki owocówki oraz wylęg świerszczy. Młode karmimy codziennie, a pokarm wzbogacamy preparatami mineralno-witaminowymi.

Zagrożenie wyginięciem

A. Główne czynniki:

• degradacja siedlisk (karczowanie lasów, pożary, nadmierny wypas bydła)
• nawozy sztuczne stosowane w rolnictwie
• tworzenie domostw w okolicach bytowania rzekotek

B. Obecnie nie ma zagrożenia dla tego gatunku, ponieważ cechuje się on duża plastycznością w odniesieniu do zmiany obszaru bytowania.

C. Ochrona: Gatunek ten jest objęty ochroną na wielu obszarach, nawet na terenach zurbanizowanych

 

Uwagi

Rzekotki te są niezwykle wrażliwe na stres, brak higieny oraz nagłe zmiany temperatury i wilgotności. Należy im zapewnić jak najlepsze warunki, zbliżone do naturalnych oraz dbać o higienę ich zbiornika. Wyciągamy je z terrarium tylko w sytuacjach naprawdę ważnych, a przed każdym kontaktem z płazem należy bezwzględnie umyć ręce. Tak więc jest to zwierzę polecane doświadczonym hodowcom, mogącym zapewnić im optymalne warunki.

 
Opracowanie i źródła informacji
Opracował Konrad Pałka na podstawie własnych doświadczeń w hodowli rzekotek oraz w oparciu o artykuły zawarte w poniższych źródłach dydaktycznych:

1) http://amphibiaweb.org/cgi-bin/amphib_query?where-scientific_name=Phyllomedusa+hypochondrialis
2) http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/55853/0
3) Dost Uwe „Das Kosmos-Buch Terraristik”

Liczba wyświetleń: 2459