[7]
Loading...
Artykuł ten nie ma charakteru stricte weterynaryjnego, ale traktuje temat z punktu widzenia hodowcy.
Piramidy (Piramidosis) tzn. piramidalny rozwój każdej płytki pancerza z osobna m. in. poprzez odkładanie się warstw keratyny, ale w skutek jednej lub kilku przyczyn, nierzadko dotyka zwłaszcza młode żółwie wyklute w niewoli. Zdarza się, że pomimo wielu starań w zapewnieniu właściwej diety, oświetlenia i suplementów wapniowych, nasze żółwie dotyka ten problem. Bardzo często początkujący posiadający tylko jednego żółwia są zdezorientowani, co oznacza termin „piramidy” i jak one wyglądają. Pojęcie „piramidy” ogólnie opisuje niewłaściwy wzrost, rozwój pancerza żółwi zarówno lądowych, jak i wodnych i jest formą metabolicznej choroby kości (MBD – ang. metabolic bone disease). W zaawansowanych przypadkach pancerz jest bardzo miękki i ulega spłaszczeniu.
Istnieje kilka przyczyn powodujących piramidy u żółwi:
1. Pokarm zbyt bogaty w białko (zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego)
2. Brak lub niedostatek dodatków zawierających wapń (również niewłaściwa proporcja Ca:P)
3. Zbyt wiele pokarmu
4. Zbyt niski poziom błonnika w diecie (rośliny o nieodpowiednim poziomie błonnika)
5. Wybudowanie lub nie terrarium ogrodowego
6. Aktywność fizyczna żółwi
7. Nawodnienie i wilgotność w terrarium
8. Brak dostępu do UVB
1. Pokarm zbyt bogaty w białko (zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego)
Istnieją udokumentowane przypadki populacji dziko żyjących żółwi, których tereny występowania graniczyły z polami uprawnymi soi (Highfield). U tych właśnie żółwi wykształcały się piramidy. Uważa się, że pokarm zawierający białko niszczy nerki, a w dodatku przyczynia się do oszpecającego wyglądu żółwia. Możemy karmić nasze żółwie dużą ilością pokarmu „ubogiego” w białko, ale i tak skutek jest ten sam, jak w przypadku karmienia małą ilością pożywienia z kolei bogatego w proteiny (dotyczy żółwi trzymanych zwłaszcza w zbyt ciasnych terrariach). Nadmiar białka powoduje odkładanie się dużych pokładów keratyny. To skutkuje tym, że płytki rosną w sposób przypominający piramidy. Cierpią na tym niewątpliwie nerki, wątroba i inne organy. Zbyt duża ilość protein (roślinnych i zwierzęcych) to najlepiej udokumentowana przyczyna powstawania piramid.
2. Brak lub niedostatek dodatków zawierających wapń (również niewłaściwa proporcja Ca:P)
Pancerz żółwi, u których notuje się niedobór wapnia, oczywiście nie rozwija się prawidłowo (nadmiar fosforu z kolei powoduje wypłukiwanie wapnia z kości). Karapaks sprawia wrażenie bardziej płaskiego (nie jest prawidłowo wypukły – wszystko jednak zależy od tego, z jakim gatunkiem mamy do czynienia). Płytki kostne zapadają się. Wydaje się, że dostępny wapń żółwie odkładają w plastronie. To rezultat ubogiej diety lub pokarmu bogatego w szczawiany. Brak kontaktu z promieniami UVB umożliwiającymi syntezę witaminy D3, która jest następnie przekształcana w organizmie żółwia, to również jedna z przyczyn występowania tego problemu. Trzeba również uważać, bo nadmiar Ca powoduje zachwianie równowagi niektórych pierwiastków: cynku, miedzi, jodu. Przez to w pęcherzu moczowym mogą się formować zawierające wapń „kamienie”.
3. Zbyt wiele pokarmu
To prawdziwy problem zwłaszcza u Centrochelys sulcata, Testudo hermanni, Testudo horsfieldii. Przejawem tego są stożkowate płytki kostne. Ludzie mieszkający w północnych rejonach kuli ziemskiej mają z tym zjawiskiem bardzo często do czynienia, bez względu na to, ile wapnia dostarczają swoim żółwiom. Niezależnie od tego, jak niską zawartość protein ma dieta naszych podopiecznych, zbyt duża ilość pokarmu będzie skutkowała w piramidalnym wyglądzie. Istnieje możliwość, że kiedy mamy do czynienia z grupą idealnie rozwiniętych osobników, zawsze znajdą się takie żółwie, których pancerze wykazują lekkie oznaki piramid. Są to zawsze osobniki, które najwięcej jedzą.
4. Zbyt niski poziom błonnika w diecie (rośliny o nieodpowiednim poziomie błonnika)
Wydaje się, że zbyt niski poziom błonnika w diecie daje taki sam rezultat jak za duża ilość pokarmu. Wystarczy spojrzeć na odchody żółwi karmionych pokarmem zawierającym wysoki poziom błonnika w diecie. Są włókniste i zawierają pozostałości niestrawionych części roślin. Odchody żółwi karmionych np. warzywami, owocami są bardziej wodniste (takie nie powinny być). Hodowcy żółwi lamparcich i żółwi pustynnych mają z tym szczególnie problemy zwłaszcza w zimie, kiedy odpowiedni pokarm nie jest dostępny. W tym czasie właściwy wzrost może być zagrożony. „Specjalne” preparaty dla żółwi również nie pomagają w prawidłowym wzroście.
Komórki jelita cienkiego otrzymują 50% składników odżywczych z pokarmu pobranego przez żółwia i strawionego w przewodzie pokarmowym oraz 50% z układu krwionośnego. Wyraźnie potrzebują kwasu ß- hydroksybutanowego (kwas tłuszczowy o krótkim łańcuchu, który pochodzi z fermentacji błonnika w jelicie cienkim). Wystarczy porównać stopień fermentacji pomiędzy ziarnami soi, pszenicy lub ryżu, a pokarmem zawierającym dużo błonnika, żeby zobaczyć znaczącą różnicę. Różnica polega na tym, że jelita żółwi karmionych pokarmem zawierającym sporo błonnika są znacznie zdrowsze, lepiej formułują kał, łatwiej stawiają opór i kontrolują florę bakteryjną. Mamy do czynienia z lepszym metabolizmem w ogóle, lepszą kontrolą nad metabolizmem azotu (i stąd zdrowszymi nerkami). Co więcej kiedy żółwie w sposób naturalny poszukują pokarm, więcej wody jest przechowywanej w jelicie cienkim. Pomaga to we właściwej regulacji gospodarki wodnej i stąd regulacji funkcjonowania nerek.
Susan Donoghue
5. Wybudowanie lub nie terrarium ogrodowego
Terrarium ogrodowe bez wątpienia jest najlepszą formą hodowli żółwi. Zwierzęta mają możliwość poszukiwania pokarmu w sposób naturalny. Wędrują po wybiegu zjadając różnorodne rośliny. Ta forma zdobywania pożywienia nie ma charakteru monotonnego, często obserwowanego w terrariach domowych, kiedy to pokarm zazwyczaj podajemy na talerzyku w jednym miejscu. Tak więc w terrariach ogrodowych nie musimy się obawiać, że dieta naszych podopiecznych nie będzie urozmaicona lub nie będzie zawierała wszystkich niezbędnych składników tzn. witamin, minerałów, pierwiastków śladowych. Na wybiegach żółwie mają dostęp do naturalnego UV. Odczuwają stopniowe amplitudy temperatur, właściwą wilgotność, temperaturę i w ogóle panujące warunki atmosferyczne. Młode żółwie w takich warunkach rosną znakomicie, przede wszystkim równo. Szybciej twardnieje im pancerz. Automatycznie żółwie trzymane stale w terrarium domowym, nawet najlepiej wyposażonym, mogą, ale najczęściej nie rosną prawidłowo. Ich przyrosty nie są równe, później twardnieje im pancerz. Mamy wtedy także do czynienia z pierwszymi symptomami tworzenia się piramid. Jeśli istnieje możliwość, to pamiętajmy o wybudowaniu terrarium ogrodowego. Jeśli jednak nie, to przynajmniej wyprowadzajmy nasze żółwie jak najczęściej i jak najdłużej na dwór. Nie ma wątpliwości, że taka forma hodowli korzystnie wpływa na rozwój naszych żółwi.
6. Aktywność fizyczna żółwi
Poziom aktywności fizycznej żółwi odgrywa istotną rolę we właściwym metabolizmie białek i wapnia decydującym o prawidłowym wykształcaniu szkieletu. Aktywność ogólnie przyśpiesza metabolizm. Wzrasta także zapotrzebowanie na białko. Bardzo często, gdy spoglądamy na terraria innych „hodowców”, widzimy zbiorniki ewidentnie za małe. Ale pamiętajmy, że nawet najlepiej wyposażone i odpowiednio duże terrarium nie będzie w stanie zastąpić środowiska naturalnego. Jednak wiadomo… im większe, tym lepsze. Większa aktywność żółwi inicjuje odkładanie się większej ilości wapnia w kościach. Brak wiedzy to podstawowe niebezpieczeństwo dla żółwi. Pociąga za sobą różne konsekwencje tzn. podawanie nieodpowiedniego pokarmu, zapewnienie niewłaściwych warunków itd., a wszystko to wpływa negatywnie na wzrost żółwi.
7. Nawodnienie i wilgotność w terrarium
Temat sam w sobie jest interesujący. Istnieje udokumentowany przykład, a mianowicie, w Południowej Ameryce przeprowadzono eksperyment (nie próbujcie powtarzać go w domu!!!) polegający na tym, że pewien weterynarz karmił grupę Geochelone carbonaria pokarmem bogatym w białko (był to pokarm dla ryb w formie kulek). Ale także regularnie i często trzymał żółwie w płytkiej wodzie. Zwierzęta rosły szybko i zadziwiająco równo (nie było piramid). Czas jednak pokaże, w jakim stopniu dieta ta wpłynie na funkcjonowanie nerek i wątroby. Zewnętrznie, w każdym razie, żółwie rosły szybko i zadziwiająco równo, pomimo diety bogatej w białko. Wnioski są takie, że wysoka wilgotność, woda w ogóle, wpływa na prawidłowy rozwój żółwi (David Fabius). Okazało się także, że Centrochelys sulcata hodowane w zbyt suchych warunkach mają większe tendencje do wykształcania piramid. Żółwie utrzymywane w środowisku o wilgotności 45 – 99% rzadziej mają problemy z nienormalnym wykształceniem pancerza, oczywiście przy spełnieniu pozostałych warunków. Większe prawdopodobieństwo wykształcenia piramid występuje w przypadku niższej wilgotności, dlatego warto wprowadzić wilgotniejszą strefę w terrarium dla gatunków wybitnie „sucholubnych”. W naturalnym środowisku żółwie mają dostęp do specyficznych mikroklimatów, których nie jesteśmy w stanie odwzorować w hodowli. Gatunki rzadko mające okazję do picia wody w swoim środowisku, muszą ją mieć stale dostępną w terrarium.
8. Brak dostępu do UVB
UVB umożliwia syntezę witaminy D3, która jest niezbędna do prawidłowej regulacji gospodarki wapnia w szkielecie. Kiedy nie ma dostępu do UVB, gospodarka ta ulega zachwianiu. W lekkich przypadkach poprawa warunków hodowli tzn. stosowanie odpowiedniej diety, podawanie właściwej ilości pokarmu, zapewnienie korzystnych proporcji Ca:P, wybudowanie większego terrarium, stworzenie lepszych warunków klimatycznych w tym terrarium oraz wystawienie żółwi na działanie promieni UVB, poprawia stan ogólny żółwia. Powstałe deformacje jednak pozostają. W przypadku bardzo młodych żółwi ich wygląd może ulec poprawie. W bardzo zaawansowanym stanie niewątpliwie będzie potrzebna interwencja lekarza weterynarii. Profilaktyka jest taka jak leczenie objawów krzywicy u żółwi.
Opracowanie i źródła informacji
Mikołaj Kaźmierczak 'elegans’
Liczba wyświetleń: 5893
