Poecilotheria spp. – ptaszniki

Poecilotheria spp.

Rodzaj: Poecilotheria
Podrodzina : Poecilotheriinae

Nadrzewne duże ptaszniki rodzaju Poecilotheria charakteryzują „zygzakowate” wyraziste ornamenty na głowotułowiu i odwłoku. Posiadają grube, długie odnóża, które u większość gatunkow sa naprzemiennie ubarwione w kolorach białym, szarym i czarnym oraz wydłużony odwłok. Spodnia część pierwszej i drugiej pary odnóży (udo, goleń, przedstopie) jest koloru cytrynowożółtego i pełni funkcje ostrzegawcze. Wyjątkami są gatunki: Poecilotheria formosa, Poecilotheria miranda, Poecilotheria smithi i Poecilotheria subfusca u których spodnia część odnóży jest biała. Ojczyzna Poecilotheria to Indie gdzie zamieszkuje większość gatunków (Poecilotheria formosa, Poecilotheria hanumavilasumica, Poecilotheria miranda, Poecilotheria metallica, Poecilotheria regalis, Poecilotheria rufilata, Poecilotheria striata, Poecilotheria vittata) oraz wyspa Sri Lanka (Poecilotheria fasciata, Poecilotheria ornata, Poecilotheria smithi, Poecilotheria subfusca, Poecilotheria vittata). Obydwa kraje mają dosść zróżnicowany klimat. W Indiach od zwrotnikowo-monsunowego (większość terytorium), wilgotny (południowo-zachodnia część), skrajne suchy (pustynia Thar) i zwrotnikowy górski, chłodny (Himalaje i Karakorum) – średnia temperatura to 15-36°C. Na Sri Lance również dominuje klimat zwrotnikowy monsunowy, który obejmuje północna i środkowa część wyspy, a w pozostałych rejonach zmienia się na równikowy monsunowy. Średnia temperatura na Sri Lance wynosi 26-30°C. Dorosłe Poecilotheria zamieszkują górne partie drzew lasów monsunowych, gdzie temperatura wynosi ok 24-28°C. Lubią dość wysoką wilgotność rzędu 70-80% (dwa gatunki tj. Poecilotheria regalis i Poecilotheria fasciata żyją na bardziej suchych terenach). Młode żyją w norach tuż przy ziemi i przy najmniejszym zagrożeniu tam sie chowają. Dzięki swojej budowie poruszają się i wspinają bardzo zwinnie po drzewach. Do budowy swoich gniazd wykorzystują naturalne lub mechaniczne szczeliny drzew, a czasami adaptują porzucone przez ptactwo dziuple. Zdarza się, że spotkać je można także w domostwach ludzkich np. na plantacjach. Zarówno młode jak i osobniki starsze mają tendencję do życia w grupach.

Do tej pory znaleziono i sklasyfikowano 14 gatunków tego rodzaju wg. kat. Platnick’a (stan na 2006 rok).

Gatunki w rodzaju Poecilotheria

1. Poecilotheria fasciata (Latreille, 1804).
2. Poecilotheria formosa (Pocock, 1899). Dorasta do 6-7 cm długości ciała, a z rozpostartymi odnóżami do 17-18 cm. Poecilotheria formosa charakteryzuje się czarnym „butelkowym” wzorem na tarczce grzbietowej (karapaks), który zaczyna sie od oczu i kończy zwężając przy odwłoku. W środku „butelki” znajduje delikatny białoszary pasek. Dominują kolory czarny, szarobrązowy i fioletowy. Odwłok smukły barwy brązowej z białobrązowym występującym u Poecilotheria „zygzakiem”. Odnóża jak przystało na pająka nadrzewnego – grube i długie, naprzemiennie ciemnobrązowe i szare u ich początku, tuż przy karapaksie barwy fioletowej. Spodnia część ciała czarna, odnóża białe z czarnymi paseczkami długości ok 0,5 cm, zakończone opalizującymi stopkami. W przeciwieństwie do większości pająków z rodziny Poecilotheria nie posiadają żółtocytrynowych barw ostrzegawczych na odnóżach tuż przy głowotułowiu. Dorosłe samce są inaczej ubarwione – jasnobrązowe z zanikającymi ornamentami. Występuje w południowych Indiach.
3. Poecilotheria hanumavilasumica (Smith, 2004)
4. Poecilotheria metallica (Pocock, 1899)
5. Poecilotheria miranda (Pocock, 1900)
6. Poecilotheria ornata (Pocock, 1899). Jeden z największych pająków z rodziny Poecilotheria, osiągająca 6-7 cm długości ciała i 20-22 cm wraz z odnóżami. Pająk atrakcyjnie ubarwiony, głowotułów barwy brązowej z dwoma czarnymi pasami i rudoczerwonymi szczękoczułkami (chelicery). Odwłok smukły, brązowy z białym pasem i skośnymi ciemnobrązowymi paseczkami. Odnóża oliwkowe z płomienistymi ornamentami w kolorach jaskrawożółtym lub pomarańczowym. Stopa obu płci posiada dwa pomarańczowe pasy, a przedstopie jeden. Nogogłaszczki tak jak chelicery barwy rudoczerwonej. Spodnia część pająka czarna (glowotułów) i ciemnobrązowa (odwłok). Odnóża przednie naprzemienie żółtocytrynowe (barwy odstraszające) i czarne, tylne biało-szaro-czarne. Stopa od spodu opalizująco niebieska. Dorosłe samce są mniejsze od samic i dorastają do 5 cm długości ciała, koloru szarobrązowego z czerwonobrązowymi włoskami. Poecilotheria ornata zamieszkuje obszary górskie Sri Lanki.
7. Poecilotheria rajaei (Nanayakkara, Kirk, Dayananda, Ganehiarachchi, Vishvanath & Kusuminda, 2012)
8. Poecilotheria regalis. Pająk bardzo podobny do Poecilotheria fasciata, u którego dominującymi barwami są czarny, biały i szary. Dorasta do 7 cm długości ciała i do 18-20 cm wraz z odnóżami. Szary karapaks przyozdobiony czarnym ornamentem w kształcie „butelki”, odwłok także koloru szarego z białym „zygzakiem” i odchodzącymi od niego brązowymi skośnymi paseczkami. Odnóża naprzemiennie biało-szare i czarne. Od spodu pająk czarny z kawowym paskiem szerokości około 1 cm, na wysokości pierwszych płucotchawek. Odnóża przednie cytrynowożółte (barwa odstraszająca) z czarnymi pasami, tylnie naprzemiennie szarobiałe i czarne. Samce mniejsze czerwonobrązowe z prawie niewidocznym ornamentem. Blisko oczu dwa czarne trójkąciki. Poecilotheria regalis uchodzi za najmniej agresywnego pająka i jest bardzo płochliwa – najczęściej ratuje się ucieczką. Jednak jak w przypadku wszystkich Poecilotheria trzeba mieć się na baczności i zachować wszelkie środki ostrożności. Pająki te zamieszkują Indie.
9. Poecilotheria rufilata (Pocock, 1899). Ten dorastający do 7-8 cm długości ciała, a z odnóżami do 18-20 cm ptasznik zamieszkuje lasy tropikalne Indii. Dominująca barwa u samic jest oliwkowa zieleń, na karapaksie żółtawy ornament. W okolicach oczu 2 czarne plamki w kształcie trójkąta.Odwłok smukły także barwy oliwkowej z pasem koloru żółtego.Odnóża długie zielonooliwkowe z pionowymi żółtymi pasami. Spodnia część pająka czarna. Odnóża zarówno przednie jak i tylne z żółtocytrynowymi barwami ostrzegawczymi z naprzemiennymi czarnymi pasami zakończone jak u wszystkich Poecilotheria opalizującymi stopkami. Samce mniejsze brązowo zielone z żółtymi pasami na odnóżach. Na końcach nogogłaszczek narządy kopulacyjne – bulbusy.
10. Poecilotheria smithi (Kirk, 1996)
11. Poecilotheria srilankensis Nanayakkara, Ganehiarachi, Kusuminda, Vishvanath, Karunaratne & Kirk, 2020
12. Poecilotheria striata (Pocock, 1895)
13. Poecilotheria subfusca (Pocock, 1895). Jest największym ptasznikiem z rodziny Poecilotheria, osiąga imponujące rozmiary długości ciała rzędu 9-10 cm. Z rozpostartymi odnóżami około 17 cm długości całkowitej. Głowotułów szarobrązowy z jasnoszarym i czarnym ornamentem. Odwłok brązowy z białym pasem w środku, u którego znajduje się jeszcze mniejszy brązowy paseczek. Odnóża grube, barwy czarno-szaro-bialej .Od spodu glowotułów jest czarny, a odwłok brązowy, odnóża naprzemiennie białe i czarne – nie posiadają cytrynowożółtych barw ostrzegawczych. Końcówki stop opalizujące. Samce mniejsze ok 5-6 cm długości ciała, bardzo podobne so samców Poecilotheria regalis – czerwonobrązowe z prawie nie widocznym ornamentem. Zamieszkuje tereny górskie Sri Lanki, gdzie temperatura spada do około 20°C.
14. Poecilotheria tigrinawesseli (Smith, 2006)
15. Poecilotheria vittata (Pocock, 1895)

Jadowitość

Skutki ukąszenia są bardzo bolesne. W miejscu ukąszenia pojawia się opuchlizna i silny ból, może wystąpić gorączka i wymioty. W ekstremalnych przypadkach występowały objawy neurosomatyczne, ściskoszczek, skurcze mięśni, a nawet śpiączka! W przypadku ukąszenia należy niezwłocznie skontaktowaś sie z lekarzem! Ze względu na szybkość i siłę jadu polecany jest tylko doświadczonym i odpowiedzialnym hodowcom!

Zachowanie

Przeczytaj najpierw artykuł ogólny Zachowanie ptaszników.

Pająki z rodzaju Poecilotheria sa szybkimi i umiarkowanie agresywnymi pająkami, posiadającymi silny jad, który może być niebezpieczny dla człowieka. Jedynym sposobem obrony tych pająków są ukąszenia gdyż  nie wyczesują włosków parzących z odwłoka (jak np. Brachypelma). Zaniepokojone raczej próbują uciec, rozdrażnione przyjmują postawę obronną i próbują kąsać.

Dymorfizm płciowy

Przeczytaj najpierw artykuł ogólny Dymorfizm płciowy u ptaszników.

Dymorfizm płciowy widoczny jest po ok. 7-8 wylince. Młode osobniki rosną dość szybko. Samice Poecilotheria żyją ok 8-12 lat i dojrzewają w wieku…. (prześlij sugestię – dział kontakt!), osiągają wielkość do 6-10 cm długości ciała a z rozpostartymi odnóżami do 17-22 cm. Dojrzałe samce dorastają maksymalnie do 5 cm, a dojrzałość płciową osiągają po ok 8-12 miesiącach. Żyją około 8-12 miesięcy po ostatnim linieniu. Po ostatniej wylince na końcówkach nogogłaszczek (pedipalpy) pojawiają się narządy kopulacyjne tzw. bulbusy. Charakterystyczną cechą Poecilotheria jest brak tzw. „haczyków” na przedniej parze odnóży krocznych.

Rozmnażanie

Przeczytaj najpierw artykuł ogólny Rozmnażanie ptaszników.

Rozmnażanie w niewoli gatunków dostępnych w Polsce jest średnio-trudne ze względu na agresywność samic w stosunku do samców. Nawet ich obfite nakarmienie nie gwarantuje, że samiec nie zostanie zjedzony. Zdarza się, że pająki kopulują natychmiast lub samica pożera partnera, jednego po drugim.Samca można spokojnie umieścić w terrarium samicy nawet na kilka dni, gdyż czasami zaloty trwają kilka nocy. Po udanej kopulacji samica składa w swoim gnieździe kokon w, którym znajduje się około 70-150 jaj. Kokon najlepiej odebrać samicy po około 3 tygodniach od złożenia i inkubować samemu. Po około 60 dniach od złożenia z jaj wykluwają się młode pająki.

Ochrona

Rodzaj Poecilotheria jest objęty Konwencja Waszyngtońską CITES (załącznik II) od 24 listopada 2019, przez co wymagane jest pozyskanie dokumentów potwierdzających jego legalne pochodzenie wraz z zakupem każdego z gatunku.

Opracowanie

Samael

Literatura :

E. Bruins – Encyklopedia terrarystyki
F. Kovarik, Chov sklipkanu, 2001
www.giantspiders.com;
www.birdspiders.com;
www.minaxtarantulas.net
www.encyklopedia.pwn.pl
www.poecilotheria.com

Liczba wyświetleń: 7041