Pseudotrapelus sinaitus – agama synajska

Pseudotrapelus sinaitus (Heyden, 1827) jest pustynną agamą zasiedlającą obszary północno-wschodniej Afryki, Półwyspu Arabskiego i Azji Mniejszej. Osiąga długość ok 20-25 cm, z czego ponad połowa przypada na cienki, biczowaty ogon owalny w przekroju. Gatunek ten charakteryzuje się lekką budową ciała i długimi, szczupłymi kończynami. Ubarwienie poza okresem godowym u obu płci jest zbliżone do koloru aktualnego otoczenia, najczęściej jest zdominowane przez szarości i brązy z jaśniejszymi żółtawymi plamami i jasnym podbrzuszem. Charakterystyczne są rdzawo-rude lub czerwone plamy w kształcie półksiężyca umiejscowione po bokach ciała za przednimi łapami.

Nazewnictwo

Nazwa polska: Agama synajska

Nazwa angielska: Sinai Agama

Nazwa niemiecka: Sinai-Agame

Nazwa czeska: Agamka sinajská

Podgatunki

Wyróżniono dwa podgatunki:

Pseudotrapelus sinaitus sinaitus (Hayden,1827)
Pseudotrapelus sinaitus werneri (Moravec, 2002)

Długość życia

Do kilkunastu lat.

Występowanie

Arabia Saudyjska, Egipt, Erytrea, Etiopia, Izrael, Jordania, Libia, Oman, Sudan, Syria, Zjednoczone Emiraty Arabskie

Aktywność

Dzienna

Odmiany

Brak.

Wygląd

Wygląd samca

Poza okresem godowym obie płcie są ubarwione bardzo podobnie. Samiec jest nieco większy i ma masywniej zbudowaną głowę. W okresie godowym całe ciało samca przybiera jaskrawo turkusową barwę.

Wygląd samicy

Samica jest z reguły nieco mniejsza i ma mniej masywną głowę. W okresie godowym rdzawe lub czerwone plamy na bokach ciała stają się bardziej jaskrawe.

Cechy szczególne

Najbardziej charakterystyczną cechą tego gatunku jest bardzo jaskrawe, błękitno-lazurowe ubarwienie samca podczas okresu godowego.

Pierwotnie gatunek ten został włączony do rodzaju Agama, ale pewne cechy anatomiczne spowodowały, ze naukowcy utworzyli oddzielny rodzaju Pseudotrapelus, obejmujący jedynie ten gatunek. Trzeci palec stopy (środkowy) jest najdłuższy, w przeciwieństwie do agam z rodzaju Agama, u których palec czwarty jest najdłuższy.

Biotop

Preferuje suche, skaliste obszary pustyń żwirowych, skalnych a także podnóża gór i płaskowyże. Doskonale przystosowana do szybkiego poruszania się wśród skał, także po niemal pionowych powierzchniach. Kryjówki znajduje w szczelinach skalnych i małych jaskiniach, rzadko kopie nory.

Temperatura

W dzień w naturze powyżej 40°C, w nocy poniżej 20°C.

Wilgotność

Poniżej 50%.

Terrarium

Terrarium powinno być w typie pustynnym i skalistym. Za podłoże najlepiej posłuży mieszanina piasku i grubego żwiru oraz większych kamieni i odłamków skalnych. W wystroju można wykorzystać większe kamienie i korzenie roślinne, z zaznaczeniem aby były odpowiednio zabezpieczony aby jaszczurki nie zrobiły sobie krzywdy. W centralnym punkcie terrarium najlepiej ułożyć duży kamień lub konar (wyższy od reszty wystroju), który będzie stanowił grzędę dla samca. Warto zainstalować w terrarium tło strukturalne z dużą ilością półek, aby urozmaicić gadom otoczenie oraz zwiększyć przestrzeń do wspinaczki. Koniecznie trzeba zapewnić odpowiednią ilość kryjówek oraz kilkucentymetrową warstwę sypkiego podłoża, w którym agamy będą budować ewentualne gniazda lęgowe. W terrarium można także umieścić odporne, sucholubne rośliny pustynne ale z zaznaczeniem, aby nie posiadały one kolców ani cierni, które mogłyby zranić agamy.

Wielkość terrarium dla dorosłego osobnika to minimum 80x50x50 cm. Wielkość terrarium dla haremu to minimum 100x50x60 cm.

Oświetlenie

Cykl 12 godzinny. Stosujemy UVB 10%.

Żywienie

Odżywiają się wszelkiego rodzaju niewielkimi bezkręgowcami. W naturze zjadają przede wszystkim mrówki oraz owady prostoskrzydłe (szarańczaki). W mniejszym stopniu także błonkówki i chrząszcze. Okazjonalnie zjadają także pokarm pochodzenia roślinnego – młode liście i płatki kwiatów.

Rozmnażanie

Okres godowy przypada na miesiące letnie, od końca maja do września. Osobniki obu płci stają się silnie terytorialne i agresywne w stosunku do innych osobników. Samiec po przybraniu szaty godowej wykonuje „taniec” godowy, polegający na kiwaniu głową, rytmicznym podnoszeniu kończyn i ogona. W przypadku zbliżenia się rywala, samiec otwiera paszczę i donośnie syczy. Jeżeli taka prezentacja siły nie odstraszy konkurenta dochodzi do bardzo brutalnej walki, często kończącej się kontuzjami. Wysoki poziom agresji spowodowany jest niedostatkiem odpowiednich miejsc, w przypadku samców do tokowania a w przypadku samic do budowania gniazd (w skalistym środowisku jest bardzo niewiele miejsc gdzie samica może zagrzebać bezpiecznie jaja). Po zapłodnieniu samica znosi do 9 stosunkowo dużych jaj, które stara się zagrzebać w miękkim podłożu w nieckach skalnych, wśród skąpej roślinności pustynnej lub w skrajnych przypadkach nawet w pozostałościach gniazd ptaków. Bardzo niewiele jest danych dotyczących czasu inkubacji jaj.

Zimowanie

Brak danych, prawdopodobnie nie występuje.

Uwagi

Gatunek bardzo sporadycznie spotykany w handlu. Niemal wszystkie osobniki dostępne w sprzedaży pochodzą z odłowu i często są w stanie skrajnego wyczerpania. Przy ewentualnym zakupie należy poddać je kwarantannie i zapewnić jak najwięcej spokoju. często są bardzo silnie odwodnione, konieczne jest zapewnienie im źródła wody. Dodatkowo większość osobników jest nosicielami pasożytów, zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych a także często mają poważne kontuzje powstałe podczas transportu (połamane palce i kończyny, ubytki palców). Bardzo rzadko zdarzają się przypadki rozmnożenia tego gatunku w niewoli, zazwyczaj ma to miejsce gdy do hodowli trafi samica zapłodniona na wolności. Podstawowymi problemami w chowie terraryjnym jest bardzo duża stresogenność tego gatunku i duża śmiertelność osobników odławianych.

Opracowanie i źródła informacji

Jakub Kowalski

Źródła informacji