[22]
Loading...
Pyxicephalus adspersus – żaba byk*, żaba olbrzymia**, afrykańska żaba byk***
Systematyka
Rodzina: Pyxicephalidae
Rodzaj: Pyxicephalus
Gatunek: Afrykańska żaba byk*** (Pyxicephalus adspersus Tschudi, 1838)
Nazewnictwo
Nazwa polska: Żaba byk*, żaba olbrzymia**, afrykańska żaba byk*** (*, **,*** zalecamy używanie nazwy łacińskiej)
Nazwa angielska: The African Bullfrog
Nazwa niemiecka: Afrikanische Ochsenfrosch, Gesprenkelter Grabfrosch
Nazwa czeska: Hrabatka drsná
Długość życia
Nie do końca ustalona, ale z pewnością kilkanaście lat.
Wygląd
Pyxicephalus adspersus – żaba byk*, żaba olbrzymia**, afrykańska żaba byk*** to duża żaba o masywnym, obłym ciele. Jej głowa jest krótka i szeroka, uzbrojona w silne szczęki z wyrostkami kostnymi, dzięki którym przytrzymuje złowioną zdobycz. Ubarwienie ciała zielone o różnych natężeniach tej barwy. W zależności od nastroju i kondycji żaby jest jaśniejsze lub ciemniejsze. Na skórze grzbietu liczne podłużne wyniosłości przechodzące na boki w brodawki. Ubarwienie boków ciała żółto – pomarańczowe przechodzące na brzuchu w białe z rzadkimi niewyraźnymi ciemnymi plamistościami. Część piętowa tylnych kończyn zaopatrzona w modzele pomocne przy zagrzebywaniu się żaby w podłożu.
Wygląd
Samce Pyxicephalus adspersus osiągają do około 24 cm, samice do 12 cm długości ciała.
Występowanie
Afryka środkowa i południowa z wyłączeniem południowo – zachodniej prowincji RPA.
Cechy szczególne
Duża agresywna żaba polująca na wszystko, co się rusza. Atakowana, gdy nie może uciec przed napastnikiem, nadyma się mocno, i chowa głowę wystawiając na atak grzbiet, jeśli i to nie pomaga aktywnie się broni kłapiąc szeroką paszczą. Jest atrakcyjnym mieszkańcem terrariów i obok ropuchy agi (Rhinella marina) drugim ulubionym, dużym płazem bezogonowym.
Ciekawostki
Żaba ta może spędzić nawet kilka lat zagrzebana głęboko w podłożu i oczekiwać przyjścia deszczy, a co za tym idzie możliwość rozrodu i aktywnego żerowania. Przed wyschnięciem chroni ją twardy „kokon” zbudowany zaschniętych kilku warstw „wylinek” naskórka płaza. Gdy spadnie deszcz podłoże nasiąka wodą pokrywa kokonu uelastycznia się i żaba wydostaje się na zewnątrz.
Aktywność
Godziny wieczorne, ożywia się o zmroku
Biotop
Żyje na suchych terenach sawannowych, stepach zalewanych okresowo (w porze deszczowej) przez tropikalne opady, a wysychające w porze suchej.
Terrarium
Akwaterrarium z dużą częścią lądową, lub półsuche terrarium z dużym basenem. Podłoże (torf z piaskiem, substrat kokosowy, ziemia ogrodowa), w którym płaz się często zakopuje musi być wysokie na przynajmniej 20 cm dla dorosłych osobników. Zawsze powinno być wilgotne w porze „mokrej”. Basen z poziomem wody wysokości ciała żaby jest wymaganym elementem wyposażenia. Niektórzy hodowcy preferują utrzymanie tych żab bez podłoża tylko w samej wodzie o poziomie połowy wysokości zwierzęcia. Ze względu na szybkie zanieczyszczanie wody podłożem i odchodami oraz na delikatność i przepuszczalność skóry żaby dla substancji rozpuszczalnych w wodzie (głównie toksyn) należy często i regularnie zmieniać wodę w terrarium na świeżą by uniknąć kłopotów zdrowotnych pupili.
Wielkość terrarium
Dla dorosłej pary lub stada przygotowujemy pomieszczenie o minimalnych rozmiarach 100/50/40 cm (dł./szer./wys.).
Oświetlenie
Niezbyt jaskrawe około 12 godzin na dobę jesienią przygotowując do zimowania należy je sukcesywnie skracać aż do całkowitego wyłączenia (bo pod ziemią nie świeci słonko nieprawdaż?).
Temperatura
W ciągu dnia powinna panować temperatura powietrza i wody 25-28°C, nocą obniżamy temperaturę o kilka stopni.
Wilgotność
Ze względu na sezonowość utrzymania tej żaby w okresie aktywności powinna wynosić 70-80%, wtedy zraszamy terrarium raz dziennie. W okresie spoczynku wilgotność powinna spaść do poziomu około 50%, wtedy likwidujemy basen, terrarium delikatnie zraszamy dwa razy na tydzień (patrz – zimowanie).
Żywienie
Bardzo żarłoczna ze skłonnościami do przetłuszczenia. Podajemy mu wszelkie zwierzęta mogące zmieścić się w pysku płaza. Lepiej reaguje na pokarm żywy żwawo poruszający się. Można także podawać pokarm martwy, pokawałkowany tylko trzeba delikatnie nim poruszać w nieznacznej odległości od pyska żaby. Jednym klapnięciem łapie zdobycz i szybko połyka. Podajemy w zależności od wielkości żaby wszelkie owady (np. świerszcze, szarańcze, karaczany, koniki polne) i inne bezkręgowce (oczywiście warto wzbogacić je w substancje witaminowo – mineralne, ale niekiedy żaba odmawia tak wzbogaconych z zewnątrz zwierząt i wtedy karmimy owady karmowe tymi dodatkami przed skarmieniem, wtedy owady zawierają te dodatki w sobie, a nie na sobie), większym podajemy wszelkie gryzonie i ich noworodki (uważać trzeba by karmowy gryzoń oczywiście podany żywy nie pogryzł żaby), ryby, kawałki mięsa.
Dymorfizm płciowy
Samce są zdecydowanie większe od samic, mają w okresie godowym modzele na przednich kończynach. Głowa samic jest mniej masywna, niektórzy hodowcy twierdzą, że bardziej szpiczasta.
Rozmnażanie
Niekiedy po prawidłowym przezimowaniu i stymulacji godów (też poprzez zastrzyki hormonalne) możliwe jest uzyskanie przychówku. Stymulowanie płazów do godów poprzez zastrzyki hormonalne ma swych zwolenników i przeciwników, wielu innych preferuje naturalna stymulację poprzez zimowanie i pozorowanie pory deszczowej. Obie metody mają różną skuteczność zależną od wielu czynników. Przedstawiam metodę „naturalną” jako mniej niebezpieczna dla podopiecznych.
Dorosłe, co najmniej dwuletnie, nie zatłuszczone osobniki po przezimowaniu umieszczamy w tzw. „komorze deszczowej” (jest to akwaterrarium z umieszczoną deszczownią, co pozoruje ciągłe opady), z poziomem wody około 10 cm o temperaturze 26-29°C. Warto samce umieścić jako pierwsze i pozwolić im odbyć śpiewy godowe (bardzo głośne, słyszalne na odległość kilkudziesięciu metrów nawet poprzez ściany) o dźwięku przypominającym młot pneumatyczny. Watro też nagrać te śpiewy by móc później stymulować inne samce oraz samice (sposób polecany przez Ondreja Hesa z Plzeń). Samice, które słyszały te nawoływania wpuszczamy następnego dnia wieczorem. Gody powinny odbyć się niemal natychmiast. Jeśli wszystko pójdzie „gładko” samiec chwyta samicę (ampleksus), samica składa skrzek w ilości 3000-4000 sztuk, samiec go zapładnia. Usuwamy osobniki dorosłe. Zaczynają rozwijać się zarodki i wylęgać kijanki (w temperaturze wody 28°C trwa to 20-24 godziny). Ważne jest utrzymanie prawidłowego natlenienia wody i jej czystości oraz karmienie żarłocznych zdolnych do kanibalizmu kijanek (z obserwacji Romana Stefańskiego wynika że kijanki nie są drapieżne i jedzą jak typowe kijanki skrobiąc pokarm ząbkami rogowymi, swoje kijanki wykarmił warzywami i granulatem dla paletek). Karmimy je dużym planktonem wodnym (rozwielitki), wazonkowcami. Rosną szybko i przeobrażają się już po 18-20 dniach. Wtedy umieszczamy wysepki dla wychodzących na lad małych (2,5 cm) żabek. Rozdzielamy je według wielkości (by uniknąć zjadania tych mniejszych przez większe osobniki) i często karmimy pokarmem (owady, rybki, kawałki mięsa) wzbogaconym w dodatki witaminowo – mineralne. Rosną bardzo szybko, więc po jakimś czasie rozdzielamy je do osobnych pojemników by uniknąć kanibalizmu.
Zimowanie
Ze względu na sezonowość życia tej żaby w naturze w domowym terrarium należałoby także poddać je spoczynkowi zimowemu. W zimowe miesiące (listopad – marzec) stopniowo osuszamy terrarium i obniżamy nieco temperaturę. W końcu umieszczamy żaby w pojemnikach z dużą ilością (20 cm) wilgotnego substratu, przenosimy do ciemnego miejsca i co tydzień kontrolujemy stan zwierząt. Dwa razy w tygodniu zraszamy lekko płaza lub podłoże nad nim by nie wysechł (ja kilka razy zapomniałem tego uczynić i wysuszyłem mojego ulubionego samca). W marcu silnie zraszamy substrat w pojemniku (naśladujemy obfite tropikalne deszcze) i następnego dnia przenosimy żaby do „typowego” dla nich terrarium lub akwarium z 10 cm poziomem wody (patrz rozmnażanie).
Łączenie
Niestety ze względu na jej żarłoczność nie można z tym gatunkiem trzymać innych zwierząt, bo będą potraktowane jako pokarm, a nie jako współlokatorzy. Także mniejsze osobniki są zagrożone, gdy większe żaby będą głodne. Obserwowałem u kilku hodowców trzymanie tego gatunku z dorosłymi Agami, ale co jakiś czas pyxycefalus „nadgryzał” agę, a ta „częstowała” go wydzieliną gruczołów skórnych. Jeśli nie najadł się zbyt wiele, jakoś to „przechorował”, czasami jednak kończyło się to zgonem osobnika. Także ślimaki olbrzymie (Achatina) można trzymać z tymi płazami (pozostają poza zasięgiem żab, gdy wślizną się w górne partie terrarium).
Uwagi
Podczas manipulacji z tym płazem należy uważać by nie zostać pogryzionym (ugryzienie można porównać do uderzenia młotkiem). Jeśli Cię złapie za palec nie próbuj się uwolnić na siłę, bo żaba będzie jeszcze mocniej zaciskać szczeki. Spokojnie połóż płaza na podłożu i czekaj, a płaz z pewnością Cię puści. Niektórzy polecają by odwrócić go „na plecy”, ale to nie zawsze skutkuje. Nie zapomnij zdezynfekować rany np. wodą utlenioną. Jeśli będzie potrzeba udaj się do lekarza by ten zaopatrzył ranę i podał w razie konieczności surowicę lub anatoksynę p/tężcową.
Opracowanie
Opracował Wiciu na podstawie własnych doświadczeń, doświadczeń zaprzyjaźnionych hodowców oraz literatury:
M. Fokt: Źaby jako terarijni zvirata.
I. Kocourek, D. Modry: obojźivelnici v terariich.
F. Szalay, H. Szalayova: Chovame terariove zvierata.
S. Kudriacew, S. Mamaied: Terrarium i jewo obitatieli.
Liczba wyświetleń: 37930
