[6]
Loading...
Orientacja mrówek w terenie umożliwia im bezbłędny powrót do gniazda. Owady w czasie wędrówek orientują się w środowisku na szereg różnych sposobów. Pierwszy mechanizm polega na wzrokowym zapamiętywaniu charakterystycznych punktów istniejących w przestrzeni (rośliny, kamienie itp.). Można przypuszczać, że w znanych już miejscach, posługują się swoistą mapą pamięciową. Koncepcja mapy mozaikowej oparta jest na jednoczesnym wykorzystaniu charakterystycznych punktów w przestrzeni i ich wzajemnym ułożeniu. Naturalny krajobraz zachęca mrówki do korzystania z wizualnych punktów orientacyjnych podczas penetracji terenu. Owady prawdopodobnie zapamiętują geometryczne relacje między obiektami (kąty i odległości) oraz położenie tych obiektów względem miejsca docelowego. Zwierzęta zapamiętują miejsce docelowe jako szczególny kierunek i odległość od charakterystycznych punktów w przestrzeni. Mechanizm taki zaobserwowano u pustynnych mrówek Cataglyphis fortis. Doświadczenie polegało na umieszczaniu na dużej arenie gniazda i karmnika z pokarmem oraz ruchomej bariery stanowiącej jednocześnie punkt orientacyjny. Zmieniając położenie bariery, mrówki modyfikowały swoją drogę powrotną względem zapamiętanego wcześniej punktu. Podobne mechanizmy nawigacji opisano u pszczół, os, a także ptaków.
Oprócz zmysłu wzroku w orientacji przestrzennej biorą udział także inne zmysły, nierzadko odgrywające zdecydowanie ważniejszą rolę. Jeden z nich polega na wykorzystaniu linii polaryzacji światła. Mrówki, które szukają pożywienia poruszają się bezładnie. Po jego znalezieniu wędrują z powrotem po linii prostej do gniazda. Oczy tych owadów odbierają linie polaryzacji światła słonecznego – widziane przez nie niebo jest prążkowane, a obecność tych prążków pomaga im błyskawicznie odnaleźć prawidłowy kierunek.
Prawdopodobnie głównymi sygnałami ułatwiającymi orientację większości gatunków są jednak sygnały chemiczne. Mrówki tworzą swoiste ścieżki zapachowe po których mogą szybko się poruszać. Każda z mrówek przenosi na podłoże niewielką ilość feromonów wyczuwalnych przez jej współtowarzyszki.
Opracowanie i źródła informacji
Opracowała Kornelia Orczyk na podstawie literatury:
Bingman V. P., Able K. P., November 2002. Maps in birds: representational mechanisms and neural bases. Current Opinion in Neurobiology. 12:745 – 750.
Braithwaite V. A., Guilford T. 1995. Loft with a view: exposure to a natural landscape during development may encourage adult pigeons to use visual landmarks during homing. Animal Behaviour. 49: 252 – 254.
Collett T. S., Collett M., Wehner R. 2001. The guidance of desert ants by extended landmarks. The Journal of Experimental Biology 204, 1635 – 1639.
Holldobler B., Wilson E. O.1998. Mowa mrówek. Podróż w krainę mrówek. Warszawa. 35 – 50.
Wallraff H. G., 2004. Avian olfactory navigation: its empirical foundation and conceptual state. Animal Behaviour. 67: 189 – 204.
Wiltschko R., Wiltschko W., 2003. Avian navigation: from historical to modern concepts. Animal Behaviour. 65: 257 – 272.
Liczba wyświetleń: 3966
