Loading...
Nadobnica alpejska Rosalia alpina
Zwana jest kamiennikiem. Jest najokazalszym i najpiękniejszym chrząszczem z rodziny kózkowatych żyjącym w bukowych lasach karpackich, Bieszczad i Pienin, niegdyś pospolity w Beskidzie Śląskim, ale i tam jest obecnie w zaniku.
Chrząszcz osiąga długość 15-40 mm. Szaro niebieskie spłaszczone ciało z pluszowoczarną, biało obrzeżoną plamą na przedpleczu oraz trzema czarnymi plamami na każdej pokrywie. Środkowe plamy tworzą przepaskę, której szerokość jest zmienna. Czułki niebieskie z czarnymi szczoteczkami z włosków na wierzchołku trzeciego do szóstego członu, u samca znacznie dłuższe od ciała. Przedplecze z ostrym wzgórkiem na boku i czarną plamą.
Chrząszcze wygryzają się z kolebek poczwarkowych przy ciepłej i słonecznej pogodzie już od połowy czerwca, rójka trwa do początku września, a jej nasilenie przypada na lipiec i sierpień. Początkowo chrząszcze przebywają na pniach i grubych gałęziach drzew lęgowych, następnie odbywają długie, powolne loty. Chrząszcze nadobnicy spotyka się na pniach drzew, leżaninie, złomach, drewnie liściastym stosowym oraz na składnicach i składach przytartacznych.
Zasiedla stare, osłabione buki. Jaja są składane w szpary kory i szczeliny drewna. Biała larwa pokryta jasnymi włoskami, o przedtułowiu szerszym od pierścieni odwłokowych, odbywa rozwój początkowo pod korą, następnie wgryza się w drewno. Larwy żerują w martwym, rozkładającym się drewnie, niekiedy na granicy bielu i twardzieli. Pod koniec żerowania larwa wygryza owalną komorę poczwarkową w powierzchniowej warstwie drewna poczwarka w czerwcu-lipcu.
Gatunek rozsiedlony w południowej i środkowej części Europy, odnotowany w Afryce Północnej, Kaukazie, Syrii i Izraelu. W środkowej Europie w starych górskich lasach bukowych na wysokości od 600 do 1500 m n.p.m. (Alpy). Wszędzie na rozproszonych, wyspowych stanowiskach. Na nizinach prawdopodobnie zawleczona z drewnem spławianym z gór.
Cykl rozwojowy 3-4 letni, odbywa się na osłabionych fizjologicznie bukach oraz grabach, gruszach, orzechach, wierzbach, topolach i głogach. Rozwój na sosnach i świerkach podawany w literaturze jest mało wiarygodny.
Dotychczas opisano ponad 100 form barwnych tej kózki.
W Polsce występuje w Bieszczadach, na Roztoczu, Sudetach Zachodnich, Beskidzie Zachodnim i Wschodnim, Tatrach, Pieninach, Dolnym Śląsku, Górach Świętokrzyskich i Wyżynie Lubelskiej.
Gatunek coraz rzadszy, w wielu podanych lokalizacjach jest już w zaniku.
Opracowanie Redan
Liczba wyświetleń: 88
