Loading...
Rodzina owadów (Insecta) z rzędu chrząszczy (Coleoptera). W tej chwili nie stanowią już jednej rodziny, a podzielono je na 8 odrębnych rodzin. Dla ułatwienia stosuję tu jeszcze starą jednostkę systematyczną. Scarabaeidae to bardzo liczna rodzina. Na świecie opisano ponad 20.000 gatunków z czego z terenu Polski wykazano ok. 170 gatunków.
Są to chrząszcze o bardzo zróżnicowanych rozmiarach ciała. Krajowe gatunki mieszczą się w zakresie 2 – 50 mm, jednak tropikalne osiągają nawet 150 mm. Posiadają charakterystyczne, krótkie czułki, zakończone grzebykowatą trójczłonową buławką. Ilość członów budujących czułek jest różna i waha się w przedziale 8 – 11. Głowa przeważnie mała, lekko przypłaszczona. Aparat gębowy jest najczęściej ukryty pod szerokim nadustkiem. Oczy duże, często częściowo lub całkowicie przedzielone występem nadustka. Przedplecze jest przeważnie mocno zesklerotyzowane i szerokie. Przeważnie tworzy z pokrywami wspólny obrys. Może być gładkie i błyszczące lub pokryte punktami, wzgórkami lub inną bardzo wyraźną rzeźbą. W niektórych przypadkach (np. Typhoeus typhoeus) mogą pojawiać się na nim guzy lub rogi. Pokrywy przeważnie zaokrąglone, dość krótkie, silnie zesklerotyzowane. Posiadają wydatne guzy barkowe. Na ich powierzchni mogą pojawiać się punkty, rowki lub inna mikrorzeźba. Czasami cała powierzchnia ciała może być owłosiona. Scarabaeidae należą do najładniej ubarwionych owadów. Większość krajowych gatunków jest ubarwiona niepozornie (brąz, czerń) jednak spotyka się wśród nich wszelkie odmiany czerwieni, żółci, zieleni, pomarańczu i inne. Przedstawiciele podrodziny kruszczycowatych (Cetoniinae) posiadają piękne opalizujące barwy. Druga para błoniastych skrzydeł jest dobrze rozwinięta. Nogi średniej długości, grzebne, posiadają na goleniach liczne kolce i szczecinki. Stopy pięcioczłonowe. Odwłok, całkowicie schowany pod pokrywami, zbudowany jest z 6 widocznych sternitów. Czasami jego koniec przekształcony jest w pokładełko do składania jaj (np. u chrabąszcza Melolontha spp., koślawki Valgus hemipterus).
Poświętnikowate zamieszkują bardzo różnorodne środowiska i odżywiają się bardzo różnorodnym pokarmem. Ich larwy to pędraki, o miękkim, mięsistym, wygiętym w kształt litery „U” ciele. W ich rozwoju występują trzy stadia larwalne. Przepoczwarczenie następuje w miejscu żerowania larwy, często w specjalnej osłonie, tzw. kokolicie. Pokarm larw stanowią: odchody, obumarłe i żywe tkanki roślin, drewno, padlina. Spotykane są też gatunki myrmeko i termitofilne. Dorosłe owady mogą pobierać ten sam typ pokarmu, odżywiają się też pyłkiem, nektarem, a także samymi kwiatami, owocami, wydzieliną mszyc.
Poświętnikowate odgrywają w środowisku ogromną rolę. Stanowią „służbę sanitarną” rozkładającą martwą materię organiczną, spulchniają i przewietrzają ziemię, często w stopniu większym niż dżdżownice, stanowią pokarm wielu grup zwierząt (zwłaszcza ptaki i ssaki). Z punktu widzenia człowieka wiele z nich to poważne szkodniki uszkadzające korzenie i liście roślin. W niektórych kulturach larwy chrząszczy uznawane są za przysmak, a z dorosłych owadów wyrabia się biżuterię.
Przedstawiciele: chrabąszcz majowy (Melolontha melolontha), plug (Aphodius fossor), kruszczyca złotawka (Cetonia aurata), krowieńczak księżycoróg (Copris lunaris), ogrodnica (Phyllopertha horticola), kopyciak (Hoplia parvula), pachnica dębowa (Osmoderma eremita).
Liczba wyświetleń: 2924
