[6]
Loading...
Sekeetamys calurus – szczotkogon skalny
Nazewnictwo
Nazwa łacińska: Sekeetamys calurus
Nazwa polska: Szczotkogon skalny
Nazwa angielska: Bushy-tailed jird
Systematyka
Gromada: Mammalia
Podgromada: Placentalia
Rząd: Rodentia
Rodzina: Muridae
Podrodzina: Gerbilinae
Rodzaj: Seeketamys
Gatunek: Sekeetamys calurus
Wygląd
Szczotkogony skalne są średniej wielkości gryzoniami, o wadze dochodzącej do 90g. Posiadają duże uszy oraz długie wąsy. Umaszczenie jest koloru ciemno piaskowego z czarnymi końcówkami włosów na grzbiecie i delikatne kremowe na brzuchu. Występuje bardzo wyraźna linia oddzielająca umaszczenie grzbietu od brzucha. Ogon jest nieco ciemniejszy, pokryty gęstymi włosami, końcówkę ogona porastają dłuższe włosy koloru białego. Tak mocno owłosiony ogon jest wyjątkiem wśród gryzoni, występuje jedynie u Seeketamys carulus i Eliomys melanurus. Nogi są delikatnej budowy, tylne znacznie dłuższe od przednich – umożliwiają wykonywanie dalekich skoków. Podeszwy nie są pokryte włosem.
Występowanie
Zamieszkuje pustynne, kamieniste rejony Egiptu, południowe obszary Izraela oraz Jordanu. Obszar występowania tego gatunku związany jest z bardzo niską ilością opadów deszczu – około 100 milimetrów rocznie.
Biotop
Seeketamys występuje w suchych, skalistych rejonach górskich, w tym na szczytach górskich pustyni Negev do 600 m n.p.m, w południowym Izraelu, dorzeczu Morza Martwego i Wadi Araba oraz Jordanii. Wykazuje aktywność nocną , kiedy to poluje na owady oraz zjada rośliny.
Ciekawostki
Sekeetamys calurus jest jedynym gatunkiem w swoim rodzaju. Sekeetamys ma kilka przystosowań do ich suchego,pustynnego środowiska. Szczotkogony odpowiadają na stres osmotyczny z odwodnienia poprzez redukcję spoczynkowego tempa metabolizmu (RMR), zwiększanie bezdrżeniowej termogenezy (NST) oraz zmniejszenie objętości i zwiększenie koncentracji moczu. Wysoki współczynnik NST pozwala pustynnym gryzoniom zrekompensować ich niski poziom RMR i umożliwia aktywność podczas zimnych, pustynnych nocy. Niska emisja RMR pozwala na oszczędzanie energii w ciągu dnia, kiedy chronią się w skalnych szczelinach przed upałem, a następnie wysoki NST umożliwia zwierzęciu zwiększenie produkcji ciepła w krótkim czasie tuż przed zmrokiem. Balans pomiędzy aktywnością nocną i odpoczynku w trakcie dnia jest bardzo ważna dla funkcjonowania Szczotkogonów skalnych.
Hodowla
Szczotkogony powinny być utrzymywane w przestronnych, metalowych wolierach – np. przeznaczonych dla szynszyli czy ptaków. Drewniane i plastikowe elementy są szybko rozgryzane. W wolierze stale powinien być obecny piasek kąpielowy – ponieważ Seeketamysy są bardzo czystymi zwierzętami i potrzebują codziennych kąpieli. Jako podłoże można stosować TierWohl lub podłoże kukurydziane. Unikamy silnie pylących trocin. Jako zabawki najlepiej stosować gałęzie – po których gryzonie skaczą i obgryzają korę, rolki wypełnione sianem i różnego rodzaju zioła.
Rozmnażanie
Jest niewiele doniesień na temat zwyczajów reprodukcyjnych pochodzących z naturalnych populacji, zaobserwowano łączenie się w pary w lutym i marcu. Gryzonie te są sezonowo monogamiczne. Zapachy są kluczową formą przyciągania się osobników chętnych do rozrodu. Samce używają również stóp, aby pokazać swoje zainteresowanie kryciem. Gdy samiec wybierze samicę do krycia, ściga ją. Ucieczka samic zaczyna się wczesnym wieczorem i może potrwać kilka godzin. Pary dominujące w grupie mają tendencję do pozostawania w bliskim kontakcie przez cały sezon godowy. Samiec dominujący musi bronić swojej pozycji w stadzie, po zaciętej bójce o samice, przegrany jest dogniatany do podłoża i bardzo dokładnie czyszczony przez parę dominującą. Dojrzałość płciową młode osobniki osiągają w wieku 60-80 dnia życia. Ciąża trwa około 24 dni. W miocie jest od trzech do pięciu młodych. Młode rodzą się nagie i ślepe. Usamodzielniają się około piątego tygodnia życia. Bardzo często młodymi zajmuje się cała grupa hodowlana, włączając w to samce. W przypadku diety niedoborowej w wapń zdarzają się akty kanibalizmu – zjadania przez rodziców całego miotu. Seeketamysy dożywają w hodowli 4-5 lat, w naturze do 2 lat – co jest związane z dużą ilością drapieżników w środowisku i ograniczoną ilością pokarmu.
Zachowanie
Są gatunkiem o aktywności nocnej, wtedy jedzą i bawią się. Szczotkogony powinny być utrzymywane w grupach. W stadach rodzinnych możemy zaobserwować jak razem śpią, przytulają się, dokonują codziennego czyszczenia oraz często bawią się w „berka”. Agresja występuje bardzo rzadko, predysponuje do tego niedoborowa dieta oraz walki samców o dominację w grupie. Walki często kończą się śmiercią lub silnym pogryzieniem przegranego. Przy bójkach szczotkogony głośnio wokalizują.
Żywienie
Sekeetamysy są wszystkożerne. Polują na owady , jedzą rośliny i ziarna. Wymagają diety o wysokiej zawartości białka. W hodowli podajemy pokarm dla myszoskoczów , uzupełniony dużą ilością siana, suszonych ziół, żywymi owadami oraz świeżą zieleniną (mniszkiem lekarskim, babką lancetowatą, jasnotą, rukolą, roszponką, cykorią, szpinakiem) oraz warzywami (marchewką, selerem naciowym itp.). Maksymalnie raz w tygodniu możemy podać niewielką ilość świeżych owoców np. jabłka czy gruszki. Dobrym rozwiązaniem jest podawanie prosa w kłosach.
Naturalni wrogowie
Na Sekeetamysy polują głownie lisy pustynne z gatunków – Vulpes rueppelli , Vulpes pallida, fenki – Vulpes zerda oraz Góralek skalny – Procavia capensis. Padają ofiarą tamtejszych sów – szczątki tych gryzoni były znajdowane w wypluwkach. Stanową posiłek również dla węży i większych jaszczurek. Wykazują dwa zachowania obronne: początkowo próbują kopać drapieżnika – wykonując szybkie ciosy stopami , jednak kiedy to nie daje efektu uciekają.
Opracowanie i źródła informacji
Oliwia Czyżykowska-Kubik
Bibliografia:
1) IUCN , 2017, The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2017-1 http://www.iucnredlist.org/details/20089/0
2) Ellerman, 1947, Israel: Mammalia of Israel.
3) Animal Diversity Web, 2017 , Seeketamys calurus
http://animaldiversity.org/accounts/Sekeetamys_calurus/
4) Arkive, 2017, Seeketamys calurus
http://www.arkive.org/bushy-tailed-jird/sekeetamys-calurus/
5) Wikipedia, 2017, Bushy-tailed jird
https://en.wikipedia.org/wiki/Bushy-tailed_jird
Liczba wyświetleń: 2832
