Teratoscincus scincus – gekon scynkowy

Systematyka

Gekon scynkowy (Teratoscincus scincus Schlegel, 1858)

Nazewnictwo

Nazwa polska: Gekon scynkowy

Nazwa angielska: Common Wonder Gecko, Frog-eyed Gecko

Nazwa niemiecka: Der Wundergecko

Nazwa czeska: Gekon zázračný

Podgatunki

W gatunku tym wyróżniamy 3 podgatunki

Teratoscincus scincus scincusWystępuje na większości terenów Azji Środkowej, od wschodnich wybrzeży M. Kaspijskiego po zachodnią część Chin.
Teratoscincus scincus keyserlingiPodgatunek ten obejmuje swoim zasięgiem wschodnią część Półwyspu Arabskiego, Iran, Afganistan oraz Pakistan (to największy przedstawiciel gatunku – może dorastać do około 20cm).
Teratoscincus scincus rustamowiObszar występowania tego podgatunku ogranicza się jedynie do Doliny (Kotliny) Fergańskiej.

Biotop

Gekony scynkowe zamieszkują suche tereny – półpustynie oraz stepy.

Wielkość

W zależnosci od podgatunku do około 15-20 cm długości całkowitej.

Długość życia

Dożywa około 10 lat.

Aktywność

Są to gekony o nocnej aktywności (choć widywane również za dnia i o zmierzchu – dotyczy to zwłaszcza podgatunku T.s.keyserlingi). W ciągu upalnego dnia chronią się w wykopanych przez siebie norach.

Wygląd

To jaszczurki o krępej budowie ciała, z dość dużą głową i smukłym ogonem. O charakterystycznym dla tego gatunku układzie łusek na części grzbietu. Od połowy grzbietu, aż po ogon ciągnie się pas powiększonych łusek pokrytych guzkami, których znaczenia przez długi czas nie znano. Obecnie, dzięki licznym obserwacjom i badaniom wiemy już, że w chwilach podekscytowania(np. w trakcie zalotów) czy też zagrożenia poprzez specyficzne ruchy ogonem łuski te mogą wydawać dźwięki (Hiller 2005). Gatunek ten cechuje dość duża zmienność w ubarwieniu, a jego kolorystyka zmienia się wraz z wiekiem – od brązowego z żółtymi pręgami do żółtego z brązowymi plamami.

Cechy szczególne

Gatunek ten nie posiada na spodniej stronie palców lamelli (przylg), a jedynie małe pazury dzięki którym znakomicie wspina się po bardziej chropowatych powierzchniach. Podobnie jak u eublefara lamparciego oczy nie są zasłonięte przezroczystym okularem, tylko posiadają ruchomą powiekę. Oczy są dość duże w stosunku do głowy, dlatego w literaturze można się spotkać z nazwą gekon żabiooki(ta nazwa zwyczajowa używana jest również w stosunku do innych gatunków jaszczurek z rodzaju Teratoscincus).

Bardzo interesujące są zachowania defensywne tych małych jaszczurek. W chwilach zagrożenia, w przypadku niemożności ucieczki podejmuje wyzwanie stając do walki nawet z większym od siebie drapieżnikiem. Podnosi wtedy wysoko nad ziemię swój tułów chcąc wydawać się większym i unosi ogon. Rozwiera szeroko swe szczęki wydając przy tym charakterystyczne dźwięki mające na celu odstraszyć przeciwnika. Jeśli takie działania nie poskutkują to gekony te szybko odwracają się tyłem i zaczynają obsypywać wroga piaskiem – dla opiekunów sprawia to raczej komiczne wrażenie, ale w warunkach naturalnych taki system obrony może uratować gekonowi życie.

Terrarium

Typu stepowego, o dużej powierzchni dna i z wieloma kryjówkami – doskonale sprawdzą się połówki kokosa, nieduże tuby z dębu korkowego czy też własnoręcznie wykonane schronienia ze styropianu pokrytego zaprawą. Jako podłoże dobrze sprawdzi się gruba warstwa piasku zmieszanego z niewielką ilością żwiru. Uzupełnieniem wystroju mogą być duże kamienie(zabezpieczone przed osunięciem się i przygnieceniem gekonów), nieduży, zasuszony konar lub korzeń. Jedynymi roślinami, które mogą przetrwać dłuższy czas w tak trudnych warunkach, a jednocześnie zwiększą efekt wizualny zbiornika są sukulenty(mając na względzie bezpieczeństwo naszych gekonów stosujemy jedynie te nie posiadające kolców) np. Lithops sp. – „żywe kamienie”.

Wielkość terrarium

Zbiornik o wymiarach 100x50x35 cm jest w zupełności wystarczający dla haremu tych gekonów 1.2.

Oświetlenie

W okresie lata do ok. 14 godzin dziennie, zimą skracamy dzień do 8-10 godzin. Z racji swego nocnego trybu życia stosowanie lamp UVB u tego gatunku nie jest konieczne. Jeśli chcemy obserwować nasze gady po zmroku dobrym pomysłem są zaciemnione świetlówki bądź specjalistyczne „nocne” żarówki o niskiej mocy, które nie wydzielają zbyt dużej ilości ciepła.

Temperatura

Od 26 do 32°C, a pod promiennikiem ciepła temperatura może dochodzić nawet do 35°C, nocą koło 20°C.

Wilgotność

Powinna się utrzymywać na poziomie około 40%, podczas wylinki można ją minimalnie podnieść co z pewnością ułatwi proces wylinki.

Żywienie

To owadożerne jaszczurki – dieta jak najbardziej różnorodna, podstawą mogą być być łatwo dostępne owady karmowe (świerszcze, szarańcza, karaczany), a w okresie lata plankton łąkowy (motyle, koniki polne, pająki). Jako urozmaicenie larwy mącznika młynarka, czy larwy mola woskowego. Nie należy zapominać o suplementacji!

Dymorfizm płciowy

U samców widoczne są (w szczególności wiosną – w okresie godów) wypukłości u nasady ogona wskazujące na obecność hemipenisów oraz nieco ciemniejszy kolor łusek w okolicach kloaki.

Rozmnażanie

Dojrzałość płciową osiągają po ukończeniu pierwszego roku życia. Okres rozrodczy zaczyna się wiosną i trwa aż do początku lata. Przed przystąpieniem do rozrodu ważne jest, by odwzorować im naturalny cykl biologiczny. Kilkutygodniowy zimowy odpoczynek(w trakcie którego nie karmimy gekonów), przy obniżonej temperaturze (do ok. 15°C) na pewno wspomoże stymulację zachowań godowych. Z chwilą przywracania poprzednich warunków rozpoczynamy intensywne karmienie. Samica będzie składała po 1-2 jaja w około miesięcznych odstępach do swojej norki lub kryjówki (do 4 razy w ciągu sezonu rozrodczego). Jaja możemy przenieść do wcześniej przygotowanego inkubatora. Czas inkubacji, przy dość niskiej wilgotności w zależności od temperatury (25-30°C trwa 70-100 dni). Wyklute gekony mierzą około 4 cm, karmimy je tymi samymi owadami co dorosłe, a jedyną różnicą jest wielkość karmówki dopasowana do rozmiarów maluszków. W przypadku tak młodych osobników rezygnujemy z podawania ciężkostrawnych larw mącznika, które mogą być przyczyną niedrożności jelit.

Uwagi

Ze względu na silnie rozbudzony terytorializm, widoczny w szczególności u samców w zbiorniku trzymamy zawsze jednego samca. Agresja zdarza się również u samic zwłaszcza w przypadku braku wystarczającej ilości kryjówek.

Opracowanie i źródła informacji

Opracował Olaf na podstawie
The Reptiles of Northern Eurasia N. B. Ananjeva

Liczba wyświetleń: 6610